به گزارشافکارنیوزبه نقل از مهر: مرگ چهار پلنگ ایرانی در ۲۸ روز گذشته موجی از اعتراضات فعالان محیط زیست و رسانه‌ها را در پی داشت. به نحوی که یک عضو فراکسیون محیط زیست اعلام کرد: باید سازمان محیط زیست در این خصوص توضیح دهد و الا طرح تحقیق و تفحص از این سازمان را مطرح می‌کنیم.
پلنگ ایرانی بزرگترین زیرگونه پلنگ است که بومی غرب آسیا است و در فهرست گونه‌های در خطر انقراض آی‌یوسی‌ان قرار دارد.
تعداد پلنگ ایرانی در تمام دنیا حدود هزار قلاده
شمار پلنگ‌های ایرانی بالغ در سراسر کشورهای محل زیست آن حدود هزار قلاده برآورد می‌شود. تازه‌ترین برآوردها نشان می دهد در ایران حدود ۶۰۰ قلاده، در افغانستان ۲۰۰ قلاده، در ترکمنستان ۸۰ قلاده، در ارمنستان و آذربایجان حداکثر۱۳ قلاده، در قره باغ و گرجستان ۳ تا ۴ قلاده، در قفقاز شمالی فدراسیون روسیه ۱۰ قلاده و در ترکیه ۵ قلاده پلنگ حضور دارد.
تراکم جمعیت پلنگ در ایران بسیار پایین است
در حال حاضر ایران مهمترین زیستگاه پلنگ در خاورمیانه است و جمعیت مناسب پلنگ در این کشور امکان بقای گروه‌های کوچک این حیوان در قفقاز، شرق ترکیه و احتمالاً ترکمنستان را از راه مهاجرت‌های بین‌مرزی افزایش می‌دهد. با این حال تراکم جمعیتی پلنگ در ایران بسیار پایین است و درهر ۱۰۰ کیلومترمربع معادل ۶ صدم تا ۱ دهم قلاده برآورد می‌شود.
در طول تاریخ شکار مستقیم این حیوان به‌عنوان تروفه(شکار افتخاری)، برای فروش پوست و تیراندازی برای حفاظت از حیوانات خانگی و یا کشتن به محض مشاهده رایج بوده است.
اما آنچه موجب شده تا پرونده پلنگ ایرانی این روزها توجه نمایندگان مجلس را به خود جلب کند مرگ چهار قلاده از این جانور در کمتر از یک ماه گذشته است زیرا بیم آن می رود که این گونه زیبا و منحصر به فرد با ادامه این روند به سرنوشتی همچون شیر ایرانی و ببر مازندران دچار شود.
مرگ پلنگ با شلیک ۵ گلوله در فارس
۲۸ روز قبل(۲۴ مهرماه) خبر شلیک گلوله به یک پلنگ در منطقه ممسنی استان فارس تیتر رسانه ها شد. این پلنگ نگون بخت در ارتفاعات پشتکوه در حال گذر بوده که روستائیان با شلیک ۵ گلوله حیوان را از پای در می آورند. ولی نکته قابل تاسف در این حادثه این بود که تصاویر لاشه خونین این پلنگ نشان می دهد، دم این پلنگ با تبر در حال قطع شدن است و در گوشه دیگر این تصاویر نیز مردی در حال آماده کردم هیزم برای آتش زدن لاشه این پلنگ کشته شده است.
مرگ دومین پلنگ بر اثر مسمومیت در گلستان
هنوز تب و تاب رسانه ای در خصوص این اقدام روستائیان ادامه داشت تا اینکه ۶ روز بعد یعنی(۳۰ مهرماه) دومین پلنگ ایرانی جان خود را از دست داد. در این پرونده مشخص شد که این پلنگ ابتدا با یک تشی(پستاندار و جونده ای است که بدنش با پوششی از تیغ پوشیده شده‌است) درگیر شده و پس از مصدومیت از ناحیه چشم راست با یگ گروه گراز برخورد کرده و نیش سمی گراز موجب مسمومیت و مرگ پلنگ نگون بخت شده است.
حواشی مرگ سومین پلنگ در یک ماه گذشته
در این میان مرگ سومین پلنگ در این مدت شبهات بسیاری به وجود آورده است زیرا این اتفاق توسط رئیس اداره محیط زیست دماوند رخ داده است.
۱۱ روز قبل بود که خبر مرگ یک قلاده پلنگ به دست مسئول اداره محیط زیست دماوند منتشر شد. در خبرها آمده بود این مقام مسئول برای دفاع از خود به پلنگ شلیک کرده و موجب مرگ آن شده است اگرچه کشتن این گونه از حیات وحش کشور خسارت غیرقابل توصیفی به محیط زیست کشور محسوب می‌شود اما مدیرکل حفاظت محیط زیست تهران رخداد این حادثه توسط مامورین سازمان را نه تنها ادای وظیفه سازمانی، بلکه نوعی ایثار عنوان کرد.
رسول علی اشرفی پور گفته است: در این حادثه یک قلاده پلنگ وارد باغات روستای آیینه ورزان آبسرد شده و پس از برخورد و جراحت وارد کردن به دو نفر و جمع شدن تعدادی افراد، موضوع به اطلاع اداره محیط زیست دماوند رسید. مسئول اداره محیط زیست دماوند به اتفاق دو نفر از ماموران محیط زیست استان بلافاصله وارد صحنه شده و با توجه به تجربیات قبلی سعی در آرام و دور کردن حیوان از منطقه داشتند که متأسفانه به دلیل جریح شدن حیوان، غافلگیرانه پلنگ به مسئول اداره محیط زیست دماوند حمله‌ور شده و باعثجراحت شدید وی شد.
محیط بانان چاره ای جز شلیک گلوله به پلنگ نداشتند
مدیرکل محیط زیست استان تهران در ادامه گفته است: در پی این حادثه برای نجات مأمور و جدا کردن حیوان، چاره‌ای جز شلیک به حیوان باقی نماند و بی‌تردید اگر حضور بموقع مأموران محیط زیست در منطقه نبود چه بسا حیوان جریحه‌دار شده با توجه به جمعیت قابل توجه منطقه آبسرد و آیینه ورزان به افراد محلی حمله میکرد و فاجعه بدتری می‌آفرید.
سلاح بیهوشی به دلیل فشار خون بالا ی پلنگ کاربرد نداشت
به اعتقاد او، علیرغم تجهیز ادارات کل محیط زیست به اسلحه بیهوشی، این سلاح‌ها بیشتر جنبه پژوهشی و زنده‌گیری حیوانات در شرایط طبیعی دارد و شرایطی که حیوان به هر علتی جریحه‌دار شده و از فشار خون بالا برخوردار است معمولا نمی‌توان و بعضا نباید از سلاح بیهوشی استفاده شود که اتفاق رخ داده در روستای آیینه ورزان آبسرد دماوند دقیقاً از این جنس است.
محیط بانان دماوند باید اخراج شوند نه اینکه از آنان تقدیر شود
اما ازسوی دیگر یک دامپزشک با انتقاد ازعملکرد محیط زیست، محیط بان را در این ماجرا مقصر صد در صد می داند. او می گوید: دفاع محیط بان از خود و کشتن پلنگ بهانه ایی بیش نیست. هیچ توجیهی از سوی مسوولان قابل پذیرش نیست، مردم باور نمی کنند که از بین رفتن حیوانی تحت حفاظت از روی ناآگاهی محیط بان نسبت به اسلحه بیهوش کننده بوده باشد.
فرزاد صادقی می گوید: مگر محیط بانانی که به سمت منطقه موردنظر می رفتند نمی دانستند که پلنگ ناآرام است و ممکن است حمله ای رخ دهد؟ پس با آگاهی از این مساله با خود سلاح حمل کردند و در نهایت پلنگ بود که از بین رفت. محیط بانان پول می گیرند تا از این حیوانات محافظت کنند نه اینکه با شلیک گلوله آنان را از پای درآورند. محیط بانان باید اخراج شوند نه اینکه از آنان تقدیر و تشکر به عمل آید.
سوالات پلنگ شناسی درآزمون استخدامی سازمان محیط زیست!
سپهر سلیمی فعال محیط زیست نیز در پیشنهادی طنز گونه عنوان می کند: بهتر است سازمان محیط زیست در آزمون استخدامی سال آینده سوالاتی همچون پلنگ چیست؟ علم رفتار شناسی حیوانات چیست؟ برای دور کردن پلنگ از محیط های شهری چه باید کرد؟ گونه در خطر انقراض چیست؟ چند پلنگ در ایران زیست می کنند؟ اسلحه بیهوشی چیست؟ و آیا پلنگ همان خرگوش است؟ را بدون نمره منفی مطرح کند تا دیگر شاهد حضور افرادی که اطلاعاتی در مورد حیات وحش و نحوه برخورد با آنها ندارند در سطوح مدیریتی سازمان نباشیم.
یکی دیگر از فعالان محیط زیست هم کشته شدن پلنگ بدست محیطبانان را دارای ابهامات فراوانی می پندارد. به بار او مسئولین سازمان باید جواب بدهند، زیرا مطالبی که توسط رییس اداره محیط زیست دماوند عنوان شده برای اهل فن بسیار عجیب و سخت باوراست که یک محیطبان با تجربه به چه دلیل به نزدیکی پلنگ زخمی رفته و چرا قبل از نزدیک شدن سعی نکرده است با روشهای فنی وحرفه ای حیوان را از محیط دور کنند؟ سوال اینجاست که چه کسی پلنگ را زخمی کرده که عصبانی شده است؟
شلیک گلوله به پلنگ دماوند مانند شکارچیان حرفه ای انجام شده است
به گفته کمال عظیمی نیا، با دقت درعکسهای منتشرشده متوجه می شویم تیر دقیقا به ریه حیوان خورده یعنی دقیقا محلی که شکارچیان حرفه ای برای از پای درآوردن شکار نشانه می روند، در حقیقت به نظر می رسد اگرچه برای کنترل حیوان عصبانی حرفه ای عمل نشده اما در کشتنش بصورت کاملا حرفه ای عمل شده است.
شایعه زنده گیری پلنگ توسط رییس اداره محیط زیست دماوند
او همچنین به شایعات مربوط به شرط بندی برای زنده گیری پلنگ توسط رییس محیط زیست دماوند اشاره می کند: محیط زیست باید توضیح دهد این شایعات تا چه اندازه صحت دارد؟
اما یک محیط بان به این گونه قضاوت ها انتقاد می کند و می گوید: به نظر نمی رسد که کارشناسانی که درارائه نظراتشان اینگونه یک طرفه قضاوت می کنند. آیا اگر در محل حادثه حضور می داشتند قادر بودند تصمیمی جز این اتخاذ کنند.
محیط بانان بدون سلاح بیهوشی چاره ای جز کشتن پلنگ ندشتند
عزت پور ادامه می دهد: اگر در هر پاسگاه محیط زیست اعم از محیط بانی و سرمحیط بانی اسلحه های بیهوشی و افراد ماهر برای شلیک دقیق به بخش ماهیچه ای حیوان مورد نظر وجود داشت آنگاه شاید می شد به این راحتی محیط بانان را که در طاقت فرسا ترین شرایط از جان و روح خود برای حفاظت از حیات وحش و عرصه های طبیعی مایه می گذارند متهم کرد.
متهم کردن محیط بانان به کم کاری بی انصافی است
به گفته او، اینکه گفته می شود محیط بانان حقوق می گیرند تا از حیات وحش مراقبت کنند اصلاً منصفانه نیست زیرا محیط بانان به خاطر عشق و علاقه ای که به طبیعت دارند از جان و زندگی خود و خانوادشان می گذرند وگرنه حقوق بسیار کمشان اصلاً نمی تواند انگیزه مناسبی برای آنها باشد که در چنین شرایطی کار کنند.
احتمال مرگ طبیعی پلنگ چهارم در سیستان
هر چند ماجرا های سومین پلنگی که در یک ماهه گذشته قربانی مواجهه با انسان شده بود حواشی بسیاری داشت اما مرگ پلنگها به این حادثه ختم نشد و در حالیکه هنوز اعتراضات ادامه داشت لاشه یک پلنگ مرده در سیستان کشف شد که بر روی بدن این این پلنگ مُرده هم که بالغ و مسن به نظر می رسید هیچ نشانی از ضرب و جرح دیده نشد.
پرونده مرگ پلنگ ها روی میز مجلس
به هر حال فشارهای رسانه ای و اعتراض فعالان محیط زیست موجب شد تا اعضای فراکسیون محیط زیست هم موضوع را پیگیری کنند. به طوریکه کمال الدین پیرموذن عضو فراکسیون محیط زیست مجلس با اشاره به کشته شدن پلنگها در هفته‌های اخیر اعلام کرد: مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست را برای پاسخگویی درباره کشته شدن این پلنگها به مجلس دعوت می‌کنیم.
این نماینده مجلس گفت: در صورت قانع نشدن اعضای فراکسیون محیط زیست از توضیحات مسئولان محیط زیست موضوع تحقیق و تفحص مطرح خواهد شد.
گروه تحقیقی ویژه سازمان محیط زیست برای بررسی مرگ پلنگ دماوند
البته پیش از این علی اصغر محمدی فاضل معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست با اشاره به اهمیت مدیریت گونه های حیات وحش گفته بود: اقداماتی به منظور اهمیت مدیریت گونه های حیات وحش انجام شده و به همین منظور یک گروه تحقیقی ویژه درخصوص مرگ پلنگ در این حادثه تشکیل شده است تا این موضوع را آسیب شناسی کند.
