به گزارش افکار نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران به نقل از هفت صبح، شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که وقتی در جمع دوستان یا اقوام تان حضور دارید و صحبت از نوع پوشش و لباس می شود، اغلب افراد ساعت های طولانی از مارک دار بودن لباس هایشان حرف می زنند و حتی خرید از مارک و برند خاصی را به شما هم توصیه می کنند.

پدیده «مارک بازی» یا «مارک گرایی» که به گفته جامعه شناسان ایرانی، حالا دیگر تبدیل به یک معضل اجتماعی شده است، از اواخر دهه ۷۰ بین جوانان ایرانی فراگیر شد.

خیلی ها معتقدند ریشه این معضل به استفاده از ماهواره و اینترنت و گرایش روزافزون به دنیای مد و لباس و وضعیت پوشش و ظاهر افراد برمی گردد اما عده ای هم معتقدند، زیادشدن تعداد نمایندگی های برندهای مختلف در ایران، این معضل را به وجود آورده است.



دهه ۷۰، شروع یک دوران تازه

اواخر دهه ۷۰، مرحله جدید پوشش برای مردم ایران بود. پوشش ها دچار دگرگونی شد و کم کم مدهای جدید دنیا، جایگزین پوشش متداول جامعه ایرانی شد. دیگر خبری از شلوارهای چین دار یا پاچه گشاد در خیابان ها نبود و کم کم شلوارهای جین تنگ و تی شرت های مدل دار فراگیرشدند.

در نیمه اول دهه ۸۰ بود که عده ای شم اقتصادی شان را به کار انداختند و وقتی بازار ایران را برای ورود اینگونه لباس ها مستعد دیدند اقدام به ورود لباس های مدل دار با طرح های جدید کردند. البته باز هم عده ای در کشور اقدام به کپی برداری کرده و طرح هایی همچون عکس خوانندگان غربی، کلماتی به زبان لاتین و… را روی تی شرت ها حک و به بازار عرضه کردند.


مارک گرایی، مختص ایران نیست

مارک گرایی مفهومی است که از واسطه دهه ۱۹۸۰ مطرح شد. نتیجه این امر این بود که بسیاری از شرکت ها، علاوه بر تمرکز خود بر چگونگی تولید محصولات، به این موضوع توجه کنند که به ایجاد یک تصویر از نام تجاری شرکت خود در ذهن مردم بپردازند. این شرکت ها با انتقال عملیات های تولیدی خود به کشورهایی برخوردار از نیروی کار و سایر هزینه های تولیدی ارزان تر، پول لازم برای ارسال پیام هایی قدرتمند از نام تجاری خود را آزاد کردند. مارک گرایی به شکل گیری برخی از قدرتمندترین و ثروتمندترین شرکت های چندملیتی در تمام زمان ها منجر شده است.


فقط مارک: اصل و تقلبی فرقی ندارد!

تب فراگیر «مارک بازی» باعثشده خیلی از افراد، برای خرید لباس هایی با برند خارجی تا چندین برابر قیمت آن را بپردازند اما اگر همین لباس ها با مارک ایرانی عرضه شود، خواهانی ندارد.

لباس هایی که با برندهای معروف دنیا در بازارهای شناخته شده ایران و به خصوص تهران، قیمت های نجومی را به رخ خریداران می کشند. همین وفور تقاضا موجب شده تا در بسیاری از موارد اجناسی تقلبی به جای نسل اصل به برخی از مشتریان فروخته شود و این نکته جالب توجه است که برای عده ای تنها مارک مهم است و حتی اصل بودن نیز مهم نیست.

با نگاهی عمیق به این موضوع درمی یابیم که مارک گرایی ممکن است به مرور زمان برای برخی از افراد تبدیل به نوعی جنون و بیماری روانی شود. چراکه فرد را نسبت به خود چنان وابسته می کند که برای داشتن یک جنس حاضر به پرداختن مبالغ گزاف می شود و حاضر است مدت زمان بسیاری را صرف کند تا کالاهای متعددی را تماشا و از میان آنها انتخاب کند.

حد متوسط این حالت را می توان به افرادی نسبت داد که در زمان آغاز فروش فوق العاده برخی از این فروشگاه ها، حاضرند ساعت ها در صفی طولانی بایستند و ملتمسانه به ویترین فروشگاه بنگرند تا بتوانند به آن اجناس دست پیدا کنند.


گرسنه باشیم و مارک بپوشیم

تا چند سال پیش، خیلی ها از اینکه سراغ «برند» و «برند بازی» بروند، کمی ترس داشتند. دلیل این ترس قیمت هایی بود که این فروشگاه های پوشاک را از دیگر فروشگاه ها کاملا جدا می کرد. شاید با تغییر رنگ و نمای طبیعت و آمدن هر سال جدید، فروشگاه های برندهای معروف نیز رنگ و لعاب تازه ای بگیرند، اما ویترین های این طور فروشگاه ها که سال های آخر دهه ۷۰ سرو کله شان پیدا شد، هیچ وقت تغییر نمی کند و خیلی از برندهای خارجی، برای قشر متوسط جامعه، همیشه عنوان «قیمت های سرسام آور» را با خود یدک می کشند اما در حال حاضر خیابان های تهران، پر شده از فروشگاه هایی که نام برندهای بزرگ و معروف دنیا را یدک می کشند و خریدارهایی که دیگر مثل سابق از قیمت ها نمی ترسند و حاضرند گرسنگی را تحمل کنند اما لباسشان بدون مارک نباشد.

این را می شود از صف هایی فهمید که زمان حراجی ها مقابل این فروشگاه ها بسته می شود. محمد خامنه روانشناس در خصوص مد و تب آن در بین جوانان می گوید: مد امروز به یک معضل اجتماعی در بین جوانان برخی نقاط مبدل شده است. این افراد برای اینکه از دیگر همسالان خود عقب نمانند، حتی در برخی از موارد تمام حقوق یک ماهه خود را برای خرید لباس مارک دار هزینه می کنند. البته این افراد هیچ گاه توجهی به نوشته ها یا زیبایی لباس ندارند و هرچه را مد شود می پوشند.

به گفته این روانشناس، البته بین لباس خارجی با کیفیت مارک دار و لباس هایی که تنها مارک دارند تفاوت زیادی است. متاسفانه جوانان ایرانی بیشتر به مارک دار بودن توجه دارند که این مساله ناشی از کمبود توجه است. درواقع فرد با خرید اینونه لباس می خواهد که دیده شود.




حراجی هایی که «حراجی» نیستند!

تقریبا هیچ کدام از فورشگاه های برند در ایران، پوشاک تولید کشورهای صاحب آن را عرضه نمی کند و اغلب کالاهایشان تولید کشور چین است، اما با این وجود قیمت آنها بسیار بالاست. این فروشگاه ها، در بیشتر مواقع سال، تابلوی حراج دارند و رقم حراج آنها از ۵۰ تا ۷۰ درصد در نوسان است.

با این وجود قیمت این کالاها در حراجی هم بسیار بالاست. در مقایسه با نمونه های مشابه تولید داخل، بازهم این کالاها قیمت بالایی دارند و دست کم سه تا چهار برابر نمونه های داخلی فروخته می شوند. با این حال در برخی موارد اتفاقا کیفیت آنها با نمونه های داخلی مشابهت دارد.

برای بسیاری از خریداران این سوال مطرح است که علت گران بودن این کالاهای با برند خارجی چیست؟ آیا واردات آنها با تعرفه بالا باعثگرانی شده یا کیفیت و نام خارجی آنهاست که به افزایش قیمت دامن می زند؟ از طرف دیگر بازار قاچاق در حوزه پوشاک نیز ورند خود را طی می کند. قاچاق کالا در عرصه پوشاک مارک دار به دلیل نبود بازار رقابتی در ایران باعثشده که قیمت این کالاها بیش از اندازه بالا باشد.


پوشاک ایرانی با برچسب خارجی خریده می شوند

در بازار تهران، مراکزی وجود دارند که همه مارک های خارجی را تولید می کنند. درواقع بسیاری از پوشاک موجود در فروشگاه ها که برندهای معروف دنیا را با خود دارند، تولید داخل اند و حتی مارک آنها هم در زیرپله های بازار بزرگ تهران تولید شده اند.

بازارهای مرزی مانند کیش، بانه و مهاباد هم مرکز ورود لباس های خارجی هستند و لباس هایی که قیمت آنها بسیار ارزان است و در طول سال، افراد زیدی را برای خرید پوشاکی که به صورت قاچاق وارد کشور شده اند، به طرف خود می کشاند.

در این میان بسیاری از مغازه داران شهرهای بزرگ و البته تهران، پوشاک این مناطق را به صورت عمده می خرند و با چسباندن مارک های معروف دنیا روی آنها، قیمت های ۱۰ تا ۱۵ هزار تومانی بازار مرزی را به ۱۰ تا ۱۵ برابر در فروشگاه های معتبر داخل شهر می رسانند.

بسیاری از تولیدکنندگان داخلی اقدام به کپی زدن از طرح های خارجی می کنند و به دلیل ترس از فروش نرفتن مدل هایشان آنها را با نام های خارجی می فروشند. یکی از این تولیدکنندگان در خیابان جمهوری می گوید: هم اکنون ۷۰۰ تی شرت تولید داخل با الیاف درجه یک د ام که به علت ایرانی بودن فروش نمی رود. قیمت تولید داخل از لباس های خارجی ارزان تر و کیفیت کار نیز بسیار بالا است. اما چرا امسال که سال تولید ملی و حمایت زا کسب و کار ایرانی است از تولید داخلی حمایت نمی شود؟

یکی از تولیدکنندگان و فروشندگان لباس در بازار تهران در این باره می گوید: درست است که جنس ترک اصل بسیار بهتر از برخی تولیدات داخل است اما به دلیل قیمت زیاد، واردکنندگان از واردکردن این اجناس خودداری می کنند. چراکه هیچ فردی حاضر نیست برای جنس اصل ترک ۷۰ هزار تومان بدهد و آن را وارد کند. البته برخی از اجناس خارجی نسبت به قیمت خودشان گران هستند اما برخی نیز از نظر جنس و طراحی با تولیدات داخلی تفاوت های بسیاری دارند.

البته یک واردکننده پوشاک، در این باره نظر متفاوتی دارد: درست است که از نظر جنس فرق زیادی میان تولیدات داخل و خارج نیست اما به دلیل فقدان طراح لباس و طرح های روزآمد و متناسب با نیاز جوانان گرایش به مارک بیشتر شده است.