بریکس‌پی درحالی روز پنجشنبه (26 مهر) رسما رونمایی شد که در شرایط اعمال تحریم‌های شدید از سوی غرب، این پلتفرم می‌تواند، مزایای بسیاری مانند دلارزدایی، تسهیل تجارت اعضا و کاهش تاثیر تحریم‌های غرب را داشته باشد.
این توسعه مهم در دوره‌ای روی می‌دهد که چندین کشور بریکس مانند روسیه، چین و ایران توسط ایالات متحده تحریم شده و در نتیجه آنها در حال تلاش برای دلارزدایی هستند. در واقع هدف این سیستم، ارائه روشی جدید به کشورها برای انجام معاملات است.
یکی از اهداف اصلی بلوک اقتصادی بریکس، تلاش برای محدود کردن سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) است که پشتوانه آن غرب است.
این بلوک نگاهی ویژه به طرح «دلارزدایی» داشته است؛ ضمن اینکه گام‌هایی مهم در جهت کنار گذاشتن دلار برداشته است. بریکس پِی (BRICS PAY) یک بستر پرداخت دیجیتال است که کشورهای عضو بریکس به صورت مشترک در حال طراحی آن بودند.
شرکت‌کنندگان در مجمع تجاری بریکس که اکنون در مسکو در حال برگزاری‌ست، می‌توانند نسخه آزمایشی سیستم پرداخت جدید (BRICS Pay) را امتحان کنند.
این کارت در حال حاضر 500 روبل (5.13 دلار) موجودی دارد که شرکت‌کنندگان می‌تواند در زمان برگزاری مجمع تجاری درتاریخ 17 تا 18 اکتبر در فروشگاه‌هایی با علامت‌های ویژه BRICS Pay مشخص شده‌اند از آن استفاده کنند.
برای فعال کردن مبلغ داخل این کارت باید در سامانه ثبت نام کنند و برای پرداخت کد QR را از روی صفحه گوشی کارمند موجود در کافه یا فروشگاه از سیستم پرداخت اسکن کنند.
بریکس پی قابلیت همکاری بین سیستم‌های پرداخت مختلف در کشورهای عضو را تضمین می‌کند و کاربران می‌توانند بدون نیاز به واسطه‌های متعدد، تراکنش‌های برون مرزی انجام دهند. این امر به بریکس‌پی اجازه می‌دهد تا اتکای خود به سیستم‌های سنتی را کاهش دهد و هزینه‌های تراکنش را به حداقل برساند.
روسیه رئیس فعلی گروه بریکس است؛ سایر کشورها از جمله برزیل، هند، چین و آفریقای جنوبی، و همچنین اعضای جدید آن یعنی ایران، مصر، اتیوپی و امارات متحده عربی که در ژانویه به آن پیوستند، دیگر اعضای این گروه هستند.
بر اساس گزارش وب سایت رسمی بریکس، بریکس‌پی به عنوان یک سیستم اساسی برای کشورهایی که به دنبال استقلال مالی هستند، معرفی می‌شود. علاوه بر این، مقامات چینی بر پتانسیل آن برای تسهیل مبادلات بین کشورهای عضو تاکید کرده‌اند. این امر روابط تجاری و اقتصادی را تقویت می‌کند و در عین حال وابستگی به دلار را کاهش می‌دهد.
بازرگانان کشورهای بریکس، امیدوارند که سیستم پرداخت یکپارچه به ابزاری تبدیل شود که پرداخت بین کشورها را تسهیل کند، زیرا ایجاد یک سیستم پرداخت مشترک، به توسعه تجارت آنلاین بین کشورها کمک خواهد کرد. در حال حاضر، چندین سیستم پرداخت وجود دارد که پذیرش پرداخت از همه کارت‌ها را بدون استثنا ارائه می‌دهند اما گران بوده یا نیاز به تغییرات سخت‌افزاری دارند.
پرداخت‌هایی که از طریق سیستم مشترک کشورهای بریکس انجام می‌شود، به احتمال زیاد نه تنها برای افراد حقیقی، بلکه برای اشخاص حقوقی نیز در دسترس خواهد بود و پرداخت برای صادرات و واردات آسان‌تر خواهد بود. این امر شامل افتتاح حساب‌های متقابل توسط بانک‌های کشورهایی بوده که به این سیستم پیوسته‌اند. در واقع این امر یک جایگزین جدی نه تنها برای کارت‌های ویزا و مسترکارت، بلکه برای سیستم پرداخت سوئیفت محسوب می‌شود.
چندی پیش محمدباقر قالیباف رئیس مجلس در این خصوص اعلام کرد: در مجموعه بریکس سامانه "بریکس پی" دقیقاً جایگزین سوئیفت است و کشورهای عضو بریکس و بقیه کشورهایی که تمایل دارند می‌توانند از این سیستم الکترونیکی بین بانکی استفاده کنند.
به گفته وی، 30 درصد از کل حجم معاملات ما با کشورهایی مانند چین، روسیه، هند و آفریقای جنوبی است و این ظرفیت برای این کار وجود دارد. ما باید از این فرصت استفاده کنیم. این یک فرصت بزرگی برای ما که عضو شده‌ایم، است.
همچنین نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: بریکس پی با توجه به قابلیت‌های زیادی که گروه بریکس دارد، می‌تواند به ما به ویژه در دور زدن تحریم‌ها کمک زیادی کند. وی بیان کرد: در نظام مبادلات مالی و پولی دنیا سازوکاری به نام «سوئیفت» وجود دارد و از آنجایی که کنترل آن دست غربی‌ها و آمریکاست، از سوئیفت به عنوان بستری برای اعمال فشار و تحریم کشورهای مستقل استفاده می‌کنند. الان بسیاری از کشورهای دنیا حتی کشورهایی هم که روابط خوبی با غرب دارند، به دنبال مبادلات مالی مستقل از سوئیفت یا مبادله با ارزهای محلی هستند.
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران هم به سمت بریکس و شانگهای رفته است که در واقع ما هم به دنبال بسترها و سازوکارهایی هستیم تا بتوانیم مبادلات خود را به صورت مستقل از سوئیفت انجام دهیم. «بریکس پی» با توجه به قابلیت‌های زیادی که گروه بریکس دارد، می‌تواند به ما به ویژه در دور زدن تحریم‌ها کمک زیادی کند. کشورهای عضو بریکس می‌توانند به جای آنکه مبادلات خود را پایاپای انجام دهند، از طریق «بریکس پی» انجام دهند.
آنتون سیلوانوف، وزیر دارایی روسیه، نیز در مصاحبه ای اعلام کرد که کشورهای عضو بریکس در حال ایجاد یک سیستم پرداخت بین‌المللی جدید هستند، چرا که پلتفرم‌هایی که با استفاده از زیرساخت‌های غربی فعالیت می‌کنند، به طور فزاینده‌ای سیاسی شده‌اند.
تحریم‌های بی‌سابقه علیه مسکو از سوی آمریکا و متحدانش، روسیه و سایر اعضای بریکس را مجبور کرده است تا به دنبال راه‌هایی برای ادامه تجارت علی‌رغم محدودیت‌ها باشند.
سیلوانوف گفت، این زیرساخت جدید پرداخت بین‌المللی بر اساس فناوری‌های جدید کار خواهد کرد و امکان انجام تراکنش‌های تجاری خارجی سریع‌تر و ارزان‌تر را فراهم می‌کند که از دخالت خارجی آزاد باشد.
وزیردارایی روسیه تصریح کرد: بریکس... فراتر از سیاست، فراتر از هر فشار و محدودیتی است. هدف آن تحریک رشد اقتصادی و افزایش درآمد شهروندان ما است. سیلوانوف افزود که سیستم جدید از ارزهای ملی و ارزهای دیجیتال استفاده خواهد کرد.
به عنوان بخشی از تحریم‌های گسترده غرب علیه روسیه به دلیل جنگ اوکراین، بانک‌های پیشرو در روسیه از سال 2022 از سیستم پرداخت بین‌المللی سوئیفت SWIFT حذف شدند.
ماه گذشته، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، اعلام کرد که کشورهای عضو بریکس در حال توسعه مشترک یک چارچوب پرداخت و تسویه هستند که برای تجارت در داخل این بلوک استفاده شود.
اخیرا کمیسیون اقتصادی اوراسیا نیز، ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی برای کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و بریکس را پیشنهاد کرده است. طبق این طرح، سیستم‌های پرداخت ملی چین (UnionPay)، برزیل (Elo)، هند (RuPay) و همچنین کشورهای EAEU به عنوان مثال، سیستم‌های «میر» روسیه را متحد خواهد کرد. سیستم جدید شامل صدور کارت پرداخت مشترک است.
ایجاد یک سیستم پرداخت یکپارچه شامل معرفی یک پلتفرم ابری ویژه بوده که سیستم‌های پرداخت ملی کشورهای EAEU و BRICS را به هم متصل می‌کند. این برنامه‌ها شامل توسعه حساب‌های آنلاین و یک برنامه تلفن همراه است که با آن می‌توان در هر کشور عضو بریکس، خرید انجام دهد. بنابراین، ارزهای ملی خودشان بدون مشارکت دلار و یورو، برای پرداخت‌های خارجی استفاده خواهد شد.
در مجموع، بدون تردید اکنون بیش از هر زمان دیگری، جهان به سرعت در حال گذار از نظام تک‌قطبی به نظام چندقطبی است که دلار آمریکا به عنوان ارز ذخیره جهانی، به تدریج ارزش و جذابیت خود را از دست خواهد داد. این روند یک شبه اتفاق نخواهد افتاد اما اقداماتی مانند پلتفرم بریکس‌پی یا ارز بریکس، روند آن را تسریع خواهد کرد.
