در حال حاضر و با توجه به اطلاعاتی که از سوی منابع مختلف در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد، بررسی‌های سیستمی فعالیت‌های اقتصادی افراد در حال انجام است. این فرآیند از چند سال قبل و با ساماندهی دستگاه‌های کارتخوان و اتصال آنها به پرونده مالیاتی افراد آغاز شد. سپس جدیت بیشتری در بررسی و استفاده از اطلاعات کارتخوان برای محاسبه مالیات به ویژه در حوزه اصناف به کار گرفته شد.
در ادامه و در راستای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، گروه‌ها و اقشار مختلفی که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده بودند، به منظور اجرای قانون و صدور صورت حساب الکترونیک فراخوان شدند. این اقدام براساس قانون تسهیل تکالیف مودیان که بعدها به تصویب رسید انجام شد.
به نظر می‌رسد با افزایش اطلاعات تراکنش‌های مالی و دسترسی سازمان امور مالیاتی فرآیندهای پالایش و بررسی اطلاعات به صورت سیستماتیک در حال گسترش است. در این میان ممکن است برای برخی افراد مصائب و مشکلاتی نیز به وجود بیاید که اطلاعی از شرایط مواجهه با آنها ندارند.
لزوم اعتراض به موقع مودیان به برگ تشخیص فعالیت‌های غیراقتصادی
به طور مثال برگ تشخیص مالیاتی برای یک شخص حقیقی صادر و به صورت پیامکی برای فرد ارسال شده بود. این برگ تشخیص براساس اطلاعات نقل و انتقال ارز در سال 1401 صادر شده بود. ماجرا از این قرار بود که این فرد ارز مسافری را به صورت قانونی دریافت کرده بود و پس از سفر نیز ارز باقی مانده خود را در صرافی رسمی به فروش رسانده بود.
همین نقل و انتقال سبب شده بود تا مابه‌التفاوت خرید و فروش ارز به عنوان سود در سیستم مالیاتی کشور شناسایی شود که در نهایت منجر به صدور برگ تشخیص مالیاتی شد. با توجه به پیگیری انجام شده به این دلیل که این موضوع مربوط به فعالیت اقتصادی این فرد نبوده و صرفاً یک بار در سال 1401 رخ داده بود، اساساً نباید مشمول مالیات حدود 4 میلیون تومانی می‌شد.
در چنین شرایطی شهروندان باید نسبت به ثبت اعتراض سیستمی(در صورت عدم امکان مراجعه به اداره مالیاتی مربوط) اقدام کنند. لازم است مودیان حتما در مهلت زمانی قانونی جخت اعتراض اقدام کنند در غیر این صورت برگ تشخیص مالیاتی قطعی خواهد شد.
بی‌اطلاعی از وظایف مالیاتی و صدور جریمه: تجربه یک پرونده فروش ملک در سال 1397
در نمونه دیگری، شاهد ارسال پیامک برگ تشخیص مالیات و جریمه آن برای پرونده‌ای مربوط به سال 1397 بودیم که به دلیل عدم ارائه اظهارنامه فروش ملک برای یک شخص حقیقی ارسال شده بود. در این پرونده یک شخص حقیقی با مشارکت یک سازنده اقدام به تخریب یک منزل قدیمی و ساخت و ساز کرده بود.
پس از ساخت و هنگام فروش منزل این فرد به واسطه اینکه به عنوان سازنده شناخته شده بود، باید اقدام به تنظیم اظهارنامه مالیاتی می‌کرد. با این حال او اطلاعی از وظایف مالیاتی خود نداشته است. همین مسئله سبب شده بود تا در ماه‌های اخیر و پس از گذشته حدود 5 سال از آن زمان سازمان امور مالیاتی اقدام به صدور برگ تشخیص برای وی کند.
همچنین رقم مالیات در نظر گرفته شده برای این فرد براساس قیمتی حدود برابر قیمت رقم فروخته شده به عنوان مبنای محاسبه مالیات در نظر گرفته شده بود که پس از ارائه اسناد و مدارک فروش رقم مذکور کاهش یافت. ضمن اینکه جرایمی برای تاخیر در پرداخت‌ها در نظر گرفته شده بود که به واسطه بخشودگی تعدیل شد.
