انجمن‌های جهانی علوم پزشکی همواره فرصت مغتنمی برای پزشکان است تا آن‌ها را در شبکه‌ای از ارتباطات تخصصی قرار دهد، بتوانند یافته‌های به‌روز را فراگیرند یا یافته‌های خود را به جهان عرضه کنند، در تحقیقات ترند جهانی مشارکت کنند و با ساختن یک برند شخصی به جایگاهی ممتاز در تخصص خود دست یابند. البته مشروط بر آنکه بتوانند از شرایط سختگیرانه‌ی برخی از این انجمن‌ها همچون رویال کالج انگلستان عبور کنند. دکتر مهران زارعی قنواتی فوق تخصص قرنیه، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و بیمارستان فارابی و عضو انجمن چشم‌پزشکی رویال کالج ضمن معرفی فعالیت‌های خود و روند عضویت در این انجمن می‌گوید رویال کالج با سیاستی فراملیتی و ضد هرگونه تبعیض آموزش، پژوهش و فعالیت اعضا را دنبال می‌کند.
مسیر دشوار عضویت در انجمن چشم‌پزشکی رویال کالج انگلستان
دکتر مهران زارعی قنواتی درباره سوابق آموزشی و پژوهشی خود در انگلستان و مقدمات عضویت در رویال کالج گفت: من یک دوره فلوشیپ قرنیه در انگلستان گذراندم و عمده فعالیتم در زمینه بیماری‌های قرنیه، پیوند قرنیه، جراحی‌های پیچیده قرنیه مصنوعی با پیوند سلول‌های بنیادی و جراحی‌های عیوب انکساری است. در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ دوره فلوشیپ را در انگلستان گذراندم. در این دوره بر جراحی پیچیده پیوند قرنیه مصنوعی تمرکز داشتم. این جراحی در مراکز بسیار معدودی در جهان انجام می‌شود که خوشبختانه ایران یکی از آن‌ها است. در این جراحی از دندان برای بیمارانی که سوختگی شدید چشمی، بیماری‌های مزمن چشمی یا خشکی چشم شدید دارند و هیچ راه حل دیگری برای آن‌ها نیست، استفاده می‌کنیم.
این فوق تخصص قرنیه درباره نحوه عضویت خود در انجمن چشم پزشکی رویال کالج بیان کرد: انجمن چشم پزشکی انگلستان یک انجمن بسیار معتبر در دنیاست و عضویت در آن شرایط دشواری دارد. مانند انجمن آمریکا نیست که با یک حق عضویت بتوان عضو شد. وظیفه این انجمن آموزش و پایش نسل جدید چشم پزشکان، پرستاران چشم، سیاستگذاری آموزش و سنجش دانش چشم پزشکان است. سیاست آموزشی در انگلستان و بسیاری از کشورها تفاوت عمده‌ای با ایران دارد. در ایران سیاست‌گذاری‌ها، آموزش و امتحان توسط وزارت بهداشت انجام شود ولی در انگلستان و بسیاری کشورها سیاست‌گذاری‌ها و کارهای مربوط به چشم پزشکی در انجمن رویال کالج انجام می‌شود. این انجمن مانند یک NGO است و هر دوره مدیریت آن با رای‌گیری انتخاب می‌شود. چشم پزشکان نیز در همه امور آن همچون آموزش، مشاوره، فعالیت‌های بشردوستانه و... مشارکت دارند.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره امتحانات انجمن چشم پزشکی انگلستان در کشورها اظهار کرد: امتحانات فلوشیپ انجمن همچون آزمون‌های عضویت آن بسیار معتبر است و در بسیاری از کشورها برای سنجش سطح سواد چشم‌پزشکان برگزار می‌شود. از جمله در کشورهایی از آسیا همچون مالزی و اندونزی، اروپا و به‌ویژه شمال آفریقا و مصر برای دریافت فلوشیپ فوق تخصصی چشم پزشکی آزمون این انجمن برگزار می‌شود.
او درباره نحوه عضویت خود در این انجمن گفت: پیوستن به انجمن دو مسیر اصلی دارد. یکی آزمون‌های کتبی، شفاهی و سنجش بالینی است که در صورت موفقیت در آن با پرداخت حق عضویت، می‌توان عضو دائمی انجمن شد. یک مسیر دیگر این است که رویال کالج سوابق علمی، پژوهشی و آموزشی و رزومه کاری چشم‌پزشک متقاضی را بررسی می‌کند و بر اساس آن می‌پذیرد که فرد عضو انجمن شود. من در زمانی که برای عضویت دائمی انجمن چشم‌پزشکی رویال کالج انگلستان انتخاب شدم، یکی از سه عضو منتخب بودم. این عضویت در صورتی که شرایط سیاسی و بین‌المللی هم مساعد باشد، مسیر را برای مشارکت و استفاده از تجارب آن‌ها باز می‌کند.
یک انجمن و هزاران موقعیت برای شبکه‌سازی
این عضو انجمن چشم‌پزشکی رویال کالج انگلستان درباره رویکرد این نهاد بین‌المللی بیان کرد: یکی از نکات قابل توجه در چشم‌پزشکی رویال کالج انگلستان این است که نهادی با رویکرد فراملی است و هیچ تمایزی میان ملیت‌ها، ادیان، نژادها، رنگ پوست و جنسیت قائل نیست. هرگونه تبعیض برای آن‌ها خط قرمز است. تنها موضوع مهم برایشان این است که متقاضیان عضویت شرایط علمی لازم را داشته باشند. حتی اگر یک چشم‌پزشک هرگونه تمایزی میان بیماران خود قائل شود، از سوی انجمن با تذکرات جدی و حتی اخراج مواجه می‌شود.
زارعی قنواتی درباره فعالیت خود پس از عضویت توضیح داد: من در ماه‌های گذشته عضو هیئت ممتحن انجمن بودم ولی مهم‌ترین وظیفه همه اعضا این است که به عنوان یک چشم‌پزشک خوب فعالیت کنند. هرگونه فعالیتی در انجمن همچون فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی داوطلبانه است که از سوی انجمن از آن استقبال می‌شود.
او درباره مزیت عضویت در رویال کالج برای برندسازی پزشکان و سیستم بهداشتی و درمانی کشور گفت: هنگامی که از انگلستان برگشتم تا یکی دو سال همکاران چشم‌پزشک در انگلستان را برای شرکت در کنگره‌ها به ایران دعوت می‌کردیم و من هم چند بار در کنگره‌های آنان سخنرانی کردم. همچنین تعدادی از تحقیقات من با همکاران چشم‌پزشکی رویال کالج انجام شد و با هم در زمینه قرنیه مصنوعی کتاب نوشتیم. انجمن فضا را برای همکاری‌های بین‌المللی بسیار باز می‌کند و شبکه‌سازی‌های فراوانی در آن انجام می‌شود. علاوه بر آن من عضو انجمن چشم‌پزشکان جوان آسیا و اقیانوسیه APO هم هستم و این شبکه همکاری بین‌المللی که در پی عضویت انجمن‌ها ایجاد می‌شود، برای سیستم پزشکی ما ارزش بالایی دارد. می‌توانم بگویم یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مورد نیاز ما در سیستم پزشکی کشور است.
راه ورود به عرصه‌های جهانی را مسدود نکنیم
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه گپ و گفت با رسانه‌ها درباره تربیت پزشکان جوان برای ورود آنان به میدان‌های جهانی بیان کرد: این موضوع تا اندازه زیادی به سیاست‌های وزارتخانه برمی‌گردد. اکنون بسیاری از رزیدنت‌ها به فکر مهاجرت هستند و پس از مهاجرت ارتباط آن‌ها با سیستم پزشکی ایران قطع می‌شود. البته پیش از این پزشکانی که مهاجرت می‌کردند، کماکان ارتباط قوی با سیستم درمانی ایران داشتند. ایران هم ارتباط قوی با دانشگاه‌های خارج از کشور داشت ولی امروز اینطور نیست. حتی در مرخصی‌های مطالعاتی پزشکان با اینکه در قانون تا ۳ سال مرخصی بدون حقوق برای اعضای هیئت علمی پیش‌بینی شده، ولی برای بسیاری از همکاران که از این فرصت استفاده می‌کردند، ممکن بود در کمتر از ۳ سال حکم اخراج آن‌ها صادر شود. در روابط علمی بین‌المللی برای انجمن‌ها و دانشگاه‌ها شاید معدل رزیدنت آنچنان اهمیت ندارد که یک توصیه‌نامه از پزشک استاد می‌تواند پزشک جوان را وارد دانشگاه‌ها یا انجمن‌های بین المللی کند. ولی الان این توصیه‌نامه بیشتر به کار مهاجرت آنان می‌آید. در شرایط حاضر اگر نتوانیم آنان را از مهاجرت منصرف کنیم، ولی باید بتوانیم ارتباط را قوی نگهداریم.
او همچنین درباره آموزش آخرین تکنیک‌ها با تجهیزات نوین اظهار کرد: ما از نظر تعداد چشم پزشک در کشور مشکلی نداریم ولی یکی از مسائل مهم عقب ماندن از تکنولوژی روز است. مدت‌ها است که توان خرید تجهیزات روز را نداریم. نسل جدید پزشکان هم اگر کار با تجهیزات جدید را یاد نگیرند، در آینده در بخش درمان مشکل خواهیم داشت. از طرفی رزیدنت‌ها اعتراض دارند که در دوره رزیدنتی و طرح جراحی به آنان سپرده نمی‌شود و آموزش‌ها را فراموش خواهند کرد. آنان از دوره رزیدنتی برای آمادگی ورود به دانشگاه‌های خارجی و مهاجرت استفاده می‌کنند.
زارعی قنواتی در پایان درباره چشم‌انداز فعلی حوزه چشم‌پزشکی کشور گفت: ما چشم‌پزشکان بسیار خوبی در مقایسه با جهان داریم و درمان‌های بسیار خوبی برای بیماران انجام می‌دهند و حتی در مقایسه با کشورهای مطرح وضعیت بهتری داریم. ولی با روند فعلی جایگاه‌مان روز به روز کوچکتر می‌شود و به زودی محو می‌شویم. الان مراودات بین المللی ما در حوزه پزشکی بسیار سخت شده، همکاران زیادی مهاجرت کردند و همکاران خارجی چندان امکان رفت و آمد و همکاری با ایران ندارند. همکاران ایرانی به دلیل هزینه‌ها نمی‌توانند در کنگره‌های بین‌المللی شرکت کنند و این مسائل این ارتباطات ما را بسیار مختل خواهد کرد. در حال حاضر با این شرایط ما باید ارتباط خود را با پزشکان ایرانی مهاجر حفظ کنیم. یکی دیگر از مشکلات حال حاضر این است که بیشتر پزشکان و اخیراً چشم‌پزشکان انجام جراحی‌های زیبایی را که به‌ویژه در چشم عارضه‌های جدی ایجاد می‌کند به جراحی‌های جدی درمانی ترجیح می‌دهند.
