فشار چشم یا فشار داخل چشمی (IOP) یکی از عوامل کلیدی در سلامت چشم و به‌ویژه در بروز بیماری‌هایی مانند گلوکوم (آب‌سیاه) است. این فشار ناشی از تعادل میان تولید و تخلیه مایع داخل چشم (زلالیه) است. اگر فشار داخل چشمی بالا باشد، می‌تواند به عصب بینایی آسیب رسانده و به کاهش دید یا حتی نابینایی منجر شود. عوامل مختلفی می‌توانند بر فشار چشم تأثیر بگذارند که یکی از آن‌ها رژیم غذایی است.
غذاهای مضر برای فشار چشم
غذاهایی که در طول روز ما می‌خوریم روی بخش‌های مختلف بدن تاثیر می‌گذارند. این غذاها با توجه به ترکیبات خود می‌توانند برای بخش‌های مختلف بدن مانند سلامت چشم مضر یا مفید باشند. رژیم غذایی روی بالا رفتن یا متعادل ماندن فشار چشم تاثیر زیادی می‌تواند بگذارد. در ادامه به بررسی برخی مواد غذایی که موجب بالا رفتن فشار چشم می‌شود می‌پردازیم.
نوشیدنی‌های کافئین‌دار
نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، چای سیاه و نوشابه‌های انرژی‌زا که دارای کافئین هستند، می‌توانند باعث افزایش موقت فشار چشم شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مقادیر زیاد کافئین می‌تواند فشار داخل چشمی را افزایش دهد، اگرچه این افزایش معمولا موقت است. با این حال، در افرادی که مستعد ابتلا به فشار چشم هستند، این افزایش فشار موقت می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
غذاهای شیرین
دیابت خطر ابتلا به فشار چشم را دو برابر می‌کند، بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید قند خون خود را برای جلوگیری از این عارضه مدیریت کنند. مصرف زیاد قند و کربوهیدرات‌های ساده مانند نان سفید، شیرینی‌ها و انواع دسرها می‌تواند به افزایش سطح قند خون منجر شود. بنابراین، بهتر است این نوع غذاها را در رژیم غذایی خود محدود کنید. پرهیز از غذاهای شیرین به مدیریت وزن و دیابت کمک می‌کند. نمونه‌هایی از غذاها و نوشیدنی‌های شیرین عبارتند از:
.شیرینی و آب نبات
.کیک
.بستنی، سس و شربت
.قندهای اضافه شده در غذاهای فرآوری شده
.نوشیدنی‌های شیرین و نوشابه‌های گازدار
.کربوهیدرات‌های تصفیه شده
خوردن بیش از حد کربوهیدرات‌های تصفیه شده می‌تواند فرد را در معرض خطر سندرم متابولیک قرار دهد. این وضعیتی است که می‌تواند خطر ابتلا به چندین بیماری از جمله بیماری قلبی عروقی و دیابت نوع ۲ را افزایش دهد. کربوهیدرات‌های تصفیه شده ارزش غذایی کمتری نسبت به کربوهیدرات‌های تصفیه نشده دارند و ممکن است به افزایش وزن کمک کنند. نمونه‌هایی از کربوهیدرات‌های تصفیه شده عبارتند از:
.نان سفید، نان شیرینی و بسته‌بندی
.ماکارونی سفید و برنج
.غلات صبحانه
.کیک و کلوچه
.چیپس و تنقلات
.چربی‌های ترانس و اشباع
غذاهایی که دارای چربی‌های ترانس و اشباع هستند، مانند فست‌فودها، غذاهای سرخ‌شده و محصولات پخته‌شده صنعتی (مانند بیسکویت‌ها و کیک‌ها)، می‌توانند سلامت قلب و عروق را تحت تأثیر قرار داده و باعث افزایش فشار خون شوند. این موضوع ممکن است به طور غیرمستقیم فشار چشم را نیز افزایش دهد.
محصولات لبنی پرچرب
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد محصولات لبنی پرچرب مانند کره، پنیرهای چرب و شیر پرچرب ممکن است به افزایش فشار داخل چشمی منجر شود. اگرچه این ارتباط نیاز به تحقیقات بیشتری دارد، اما بهتر است مصرف این محصولات را با احتیاط انجام دهید.
غذاهای شور و پرنمک
مصرف زیاد نمک می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود. فشار خون بالا به نوبه خود ممکن است فشار چشم را نیز افزایش دهد. غذاهای فرآوری‌شده، کنسروی و تنقلات پرنمک مانند چیپس‌ها و انواع سس‌ها از جمله منابع اصلی نمک هستند که باید مصرف آن‌ها کنترل شود.
مواد غذایی مفید برای کاهش فشار چشم
در مقابل مواد غذایی بررسی شده برخی مواد غذایی وجود دارند که برای فشار چشم بسیار مفید هستند و با پایین آوردن این فشار از بروز مشکلات مختلف جلوگیری می‌کنند. برخی از این مواد غذایی شامل موارد زیر می‌شود.
میوه‌ها و سبزیجات
هیچ چیز بهتر از میوه‌ها و سبزیجات برای افزودنی سالم و خوشمزه به رژیم غذایی شما نیست. سبزیجات سرشار از مواد مغذی مفید برای بدن هستند، خوردن میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند از سلامت چشم شما محافظت کند و ممکن است فشار چشم را کاهش دهد. میوه‌های سرشار از ویتامین A و C برای چشم شما عالی هستند. علاوه بر این، میوه‌ها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان‌های لوتئین و زآگزانتین هستند.
این ترکیبات از استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند. استرس اکسیداتیو می‌تواند باعث آسیب عصب بینایی و گلوکوم شود. هویج، کرفس، طالبی، سیب زمینی شیرین، هلو، چغندر، فلفل دلمه‌ای و توت مواد غذایی بسیار مفید برای متعادل نگه داشتن فشار چشم هستند.
آجیل و دانه‌ها
ویتامین E یکی دیگر از مواد مغذی مهم برای محافظت از چشم و حفظ سلامت آن‌ها است. ویتامین E در غذاهای مختلفی وجود دارد. یکی از خوراکی‌هایی که سرشار از ویتامین E هستند، دانه‌هایی مانند بادام، پسته و تخمه آفتابگردان هستند. آجیل و دانه‌های گفته شده به غیر از تاثیرات مثبتی که بر روی سلامت چشم و متعادل نگه داشتن فشار چشم می‌گذارند برای آب مروارید نیز مفید هستند.
ماهی و غذاهای دریایی
اسیدهای چرب ضروری موجود در برخی ماهی‌ها به کاهش فشار چشم و ارتقای سلامت چشم کمک می‌کند. اسیدهای چرب امگا ۳ ضد التهاب هستند و عملکرد اعصاب شما را بهبود می‌بخشند. ماهی قزل آلا، ساردین، هالیبوت، صدف و ماهی تن خطر ابتلا به گلوکوم را کاهش می‌دهند.
غذاهای غنی از منیزیم
موز، آووکادو، دانه کدو تنبل و لوبیا سیاه همگی منابع خوبی از منیزیم هستند که جریان خون را در چشم بهبود می‌بخشد و برای افراد مبتلا به فشار خون یا گلوکوم چشم مفید است.
سخن پایانی
تغذیه یکی از عوامل مهم در کنترل فشار چشم است و می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های چشمی مانند گلوکوم ایفا کند. پرهیز از مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین‌دار، غذاهای پرنمک، چربی‌های اشباع و ترانس، الکل و قندها می‌تواند به حفظ فشار چشم در محدوده‌ی سالم کمک کند. به علاوه، انتخاب یک رژیم غذایی متعادل و سالم که شامل مصرف متعادل میوه‌ها، سبزیجات و مواد غذایی با فیبر بالا باشد، می‌تواند به سلامت کلی چشم‌ها کمک کند.
