آنگونه که اعلام شدهاست، رئیسجمهور در جریان سفر به نیویورک علاوهبر سخنرانی در اجلاس جانبیِ مجمععمومی بهنام «سران برای آینده»، با ایرانیان مقیم آمریکا و جمعی از رهبران ادیان الهی نیز دیدار و گفتوگو خواهد کرد. ازسوی دیگر نشست با مدیران رسانهها و همچنین اندیشکدههای آمریکایی، بخش مهم دیگری از برنامههای پزشکیان بهحساب میآید.
اینها در شرایطی است که انجام دیدارهای دوجانبه با سران کشورهای حاضر در مجمععمومی سازمانملل از محوریترین دستورکارهای رئیسجمهور در نیویورک خواهد بود؛ دستورکاری که از هماکنون به اصلیترین محور گمانهزنیهای رسانهای درباره این سفر تبدیل شدهاست.
از طرح احتمال رایزنی هیات ایرانی با هیات آمریکایی گرفته تا تبادلنظر با مقامهای اروپایی درباره مذاکرات برجامی، از مهمترین گمانههایی است که طی روزهای اخیر درباره سفر پزشکیان به نیویورک ازسوی کارشناسان و رسانهها مطرح شدهاست. اگرچه با توجه به تحولات جاری منطقهای و بینالمللی، بسیاری از کارشناسان احتمال شکلگیری رایزنیهای مستقیم میان ایران و آمریکا را چیزی درحد «صفر» میدانند، اما انجام گفتوگوهای برجامی میان ایران و طرفهای اروپایی چندان غیرمحتمل بهنظر نمیرسد.
احتمال رایزنی های برجامی در نیویورک
اگرچه برخی کارشناسان امید چندانی به شکلگیری پیشرفت موثر در مذاکرات برجامی میان ایران و غرب در جریان سفر پزشکیان به نیویورک ندارند، اما اظهارنظرهای مقامهای ایرانی و اروپایی طی روزهای اخیر، احتمال انجام رایزنیهایی در این زمینه را بهطورکلی رد نمیکند.
در شرایطی که رئیسجمهور اخیرا از گفتوگوی خود با امانوئل مکرون، همتای فرانسویاش در نیویورک خبر داده، پیتر استانو، سخنگوی سرویس سیاستخارجی اتحادیه اروپا در یک گفتوگوی رسانهای تاکید کرد که این اتحادیه همچنان بهمنظور «بازنگه داشتن کانالهای دیپلماتیک برای بررسی فرصتهای ازسرگیری مذاکرات هستهای هدفمند با ایران» فعال است.
این در حالی است که در روزهای اخیر وزیر امورخارجه ایران نیز در گفتوگویی رسانهای، با بیان اینکه برجام هنوز چارچوب مناسبی برای حرکت در مسیر دستیابی به یک توافق جدید است، تاکید کرد که ایران برای گفتگوهای معقول، منطقی و براساس احترام متقابل و عزتمند با اروپا برای رفع سوءتفاهمها و رفع نگرانیهای دوطرف آمادهاست.
عباس عراقچی با وجود تاکید بر اینکه در شرایط کنونی و با توجه به شرایط انتخابات ریاستجمهوری، آمریکاییها برای پیشبرد مذاکرات برجامی آمادگی ندارند، درعین حال گفت که چنانچه لازم باشد، «مذاکرات را با طرفهای اروپایی آغاز خواهیم کرد و منتظر آمریکا نمیمانیم».
اولویت های غرب در مذاکره با ایران چیست؟
یک دیپلمات پیشین ایران در گفتوگو با همشهری آنلاین درباره برخی گمانهزنیها پیرامون انجام مذاکرات برجامی ازسوی هیات ایرانی و طرفهای غربی در حاشیه سفر روزهای آتی رئیسجمهور به نیویورک اظهارکرد: در شرایط کنونی با توجه به شرایط منطقهای و بینالمللی، بعید میدانم مذاکرات برجامی برای طرفهای غربی اولویت داشته باشد.
قاسم محبعلی با تاکید بر اینکه توجه طرفهای مقابل در شرایط حالحاضر بیشتر معطوف به تحولات اوکراین و غزه است، افزود: معتقدم غربیها در شرایط کنونی، موضوع مذاکرات برجامی را بیش از هر چیز به بحث همکاریهای ایران و آژانس بینالمللی انرژیاتمی ارجاع دادهاند.
وی با بیان اینکه اکنون برای طرفهای غربی، مذاکره با ایران درباره مباحث مطرح پیرامون جنگ در اوکراین و غزه در اولویت دستورکارشان قرار دارد، عنوان کرد: آنها در شرایط حالحاضر بیشتر قصد دارند درباره این دو حوزه با ایران مذاکره کنند و به نتایج عملی وموثر برسند.
این تحلیلگر ارشد مسائل بینالملل ادامه داد: همانگونه که در روزهای اخیر شاهد بودهایم، طرفهای غربی بیشاز هر چیز در حال وارد کردن اتهامهایی به ایران درباره ارسال موشکهای بالستیک کوتاهبرد به روسیه هستند؛ بنابراین بهنظر نمیرسد مذاکرات برجامی برای آنان در اولویت رایزنیها با ایران قرار داشته باشد.
محبعلی درباره چشمانداز تاثیر رایزنیهای هیات ایرانی در حاشیه نشست مجمععمومی سازمانملل بر روند مناسبات ایران و غرب نیز اضافهکرد: این موضوع پیش از هر چیز بستگی به این دارد که طرف ایرانی و غربی تا چه اندازه برای گفتوگو درباره موضوعهای مختلف آمادگی و مجوز داشته باشند.