ترور نافرجام «دونالد ترامپ » رئیس جمهوری سابق آمریکا بهانه را برای قدرتنمایی حزب جمهوریخواه هموار کرد تا بلافاصله ضمن اعلام رسمی نامزدی وی به عنوان گزینه نهایی این حزب از معاون ترامپ نیز رونمایی شود؛ بنابراین ترامپ «جی دی ونس» یا همان «جیمز دیوید ونس» سناتور ۳۹ ساله آمریکایی را به عنوان معاون اول خود برای کمپین انتخاباتی معرفی کرد.
این چهره جوان و کمتر شناخته شده مورد توجه کارشناسان، مقامها و رسانههای جهان قرار گرفتهاست و این پرسش به ذهن میرسد که به راستی ونس کیست و چه کارنامه و دیدگاههایی دارد؟
از تولد در خانواده کارگری تا جایگاه سناتوری و معاونت ترامپ
ونس در سال ۱۹۸۴ در شهر «میدل تاون» اوهایو به دنیا آمد و پس از پایان تحصیلات دبیرستان به تفنگداران دریایی پیوست و بعد از آن راهی عراق شد. او بعدها به دانشگاه ایالتی اوهایو و ییل رفت و مدرک حقوق گرفت. ونس همچنین به عنوان سرمایهگذار در «سیلیکون ولی» فعالیت کردهاست.
او کودکی سخت و پررنجی داشته و همواره با فقر دست و پنجه نرم کردهاست. در کتاب خاطرات پرفروشش تحت عنوان «روزگار آمریکاییهای پشت کوهنشین» که بعداً به فیلم تبدیل شد، به این موضوعها اشاره کرد؛ همان کتاب در سال ۲۰۱۶ به یکی از پرفروشترینهای سال تبدیل شد. «دونالد ترامپ جونیور» پسر رئیس جمهوری پیشین آمریکا آن کتاب را دوست داشت و همان علاقه، دوستی میان این دو را شکل داد
شروع فعالیت سیاسی ونس به سال ۲۰۲۲ بر میگردد؛ زمانی که او با حمایت ترامپ توانست در انتخابات مجلس سنا به پیروزی برسد. اما پیش از آن و در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶، او یکی از مخالفان ترامپ بود و او را یک «احمق» خوانده بود. پس از پیروزی ترامپ ونس به زادگاهش در اوهایو بازگشت و یک مؤسسه خیریه ضد مواد افیونی راهاندازی کرد.
از آنجا او به عنوان یک تاجر و کسی که مؤسسه خیریه راهاندازی کرده به مراکز و محافل سیاست راه یافت و در چنین مکانهایی با سخنرانیها توانست خود را نشان دهد. ترامپ نقش مهمی در پیروزی ونس در انتخابات سنا ایفا کرد و با حضور در کمپینهای انتخاباتی این سیاستمدار جوان و گمنام او را به فردی شناخته شده و پیروز تبدیل کرد.
پس از آن روابط میان ترامپ و ونس به شکل ویژهتری دنبال شد. این دو مرتب با یکدیگر به صورت تلفنی در تماس بودهاند. ترامپ حتی از ریش ونس هم تعریف کرده و گفته است که مانند یک «آبراهام لینکلن» جوان است. ونس به متحد سرسخت ترامپ در کنگره تبدیل شد و بی وقفه از سیاستها و رفتار ترامپ دفاع کرد.
دموکراتها ونس را یک افراط گرا مینامند و به مواضع تحریکآمیزی که وی اتخاذ کردهاست، اشاره میکنند. به عنوان مثال، ونس در طول انتخابات مجلس سنا از ممنوعیت ملی ۱۵ هفتهای سقط جنین حمایت کرد، سپس زمانی که رأی دهندگان اوهایو با اکثریت قاطع از اصلاحیه حقوق سقط جنین در سال ۲۰۲۳ حمایت کردند، او موضعش را تعدیل کرد.
از نکات مهم ونس برای ترامپ احتمالاً وفاداری او نسبت به رئیس جمهوری آینده است. ونس یک بار درباره انتخابات سال ۲۰۲۰ گفته بود که اگر او به جای «مایک پنس» معاون رئیس جمهوری بود، فوراً نتیجه را تأیید نمیکرد چرا که ترامپ «شکایات مشروعی» داشته است. این دقیقاً نقطهای است که ترامپ با پنس به اختلاف خورد و همان روند هم موجب شد که پنس دیگر از ترامپ حمایت نکند.
ونس چه دیدگاهی درباره بازیگران و تحولات جهان دارد؟
ونس در سیاست خارجی یکی از حامیان رژیم صهیونیستی بودهاست و طی حدود ۱۰ ماه اخیر که این رژیم نزدیک به ۴۰ هزار نفر به ویژه زنان و کودکان را به شهادت رساندهاست، بیش از متهمسازی تلآویو، همواره انگشت اتهام خود را به سمت حماس و گروههای مقاومت نشانه گرفتهاست.
طنز تلخ اینکه باوجود حمایت تمام قد سیاسی، مالی و تسلیحاتی دولت دموکرات آمریکا از جنایتهای رژیم صهیونیستی در نوار غزه، اما ونس نسبت به این حجم از حمایتها نیز رضایت ندارد و همواره از بایدن به خاطر تحت فشار قرار دادن رژیم صهیونیستی انتقاد کردهاست
ونس که از حامیان توافق «آبراهام» در زمینه عادیسازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی است، اعتقاد دارد که آمریکا باید موضوعهای مربوط به غرب آسیا را به رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی متحد ایالات متحده بسپارد.
این سناتور ایالت اوهایو اشغال عراق توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ را اشتباه میداند و معتقد است که مقامهای دولت جورج بوش پسر در آن زمان به مردم آمریکا در خصوص عراق دروغ گفتهاند.
در مورد جنگ روسیه و اوکراین هم مواضع ونس با دیدگاههای ترامپ همخوانی دارد. او میگوید حمایتهای نظامی و مالی واشنگتن از کییف نمیتواند به جنگ پایان دهد. ونس همچنین حمایت از اوکراین و رژیم صهیونیستی را دو مساله متفاوت میداند و تاکید میکند که حمایت از تلآویو به دلایل راهبردی باید حتماً دنبال شود؛ موضوعی که به هراس سران کییف دامن زده است؛ برخلاف اجلاس اخیر سوئیس برای صلح اوکراین که بدون حضور مقامهای روس برگزار شد، اینک «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهوری اوکراین خواستار حضور روسیه در دومین اجلاس صلح شدهاست.
در ارتباط با مساله مواجهه با سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز ونس طرفدار خروج آمریکا از ناتو نیست، اما همانند ترامپ بر این باور است که کشورهای اروپایی باید بیشتر برای صنایع دفاعی خود هزینه کنند. از نگاه وی، آمریکا باید بیشتر به سمت شرق و خطرها و تهدیدهایی که از جانب چین متوجه آمریکا است، تمرکز کند.
ونس در یکی از اولین مصاحبههای خود از زمان انتخاب شدن به عنوان معاون ترامپ در رقابتهای انتخاباتی، چین را بزرگترین تهدید برای آمریکا خواند و بر موضع جنگطلبانه در قبال پکن در صورت پیروزی در انتخابات تاکید کرد. او پس از پیوستن به کارزار انتخاباتی جمهوری خواهان در گفتگو با شبکه «فاکس نیوز» تاکید کرد که «چین بزرگترین تهدید برای کشور ما است و ما به صورت کامل از آن منحرف شدهایم.»
این اولین بار نیست که ونس از چین انتقاد میکند. این سرمایهدار که حالا سناتور اوهایو است، پیشتر خواستار اعمال «تعرفههای گسترده» بر کالاهای چینی شدهبود و از بازگرداندن تولیدات آمریکایی به خانه برای کاهش وابستگی به پکن حمایت میکرد.
اما در ارتباط با ایران، دیدگاه ونس به ترامپ نزدیک و از نومحافظهکاران تیم ترامپ همچون «جان بولتون» و «مایک پمپئو» که طرفدار حمله نظامی به ایران بودند، دور میشود. او معتقد است که هر گونه حمله نظامی به ایران به تشدید ناامنی و بیثباتی در منطقه منجر خواهد شد.
از این رو، ونس با استقبال از خروج آمریکا از برجام، تنها تداوم سیاست فشار حداکثری را در برابر ایران کارساز میداند؛ سازوکاری که البته طی چهار سال دولت ترامپ ناکارآمدی خود را نشان داد و همین سیاستهای نسنجیده و خصمانه باعث شد که ترامپ از ورود مجدد به کاخ سفید باز بماند و کرسی ریاست جمهوری آمریکا در اختیار «جو بایدن» سالخورده قرار گیرد.