میرزا محمّدعلی صائب تبریزی بزرگ‌ترین غزل‌سرای سده یازدهم هجری و نامدارترین شاعر زمان صفویه بود. دهم تیر ماه، روز بزرگداشت صائب تبریزی است.
تاریخ دقیق روز بزرگداشت صائب تبریزی در تقویم شمسی برابر است با :
۱۴۰۳/۰۴/۱۰
یکشنبه – ۱۰ تیر ۱۴۰۳
تاریخ دقیق روز بزرگداشت صائب تبریزی در تقویم قمری برابر است با :
۱۴۴۵/۱۲/۲۳
الأحد – ۲۳ ذوالحجه ۱۴۴۵
تاریخ دقیق روز بزرگداشت صائب تبریزی در تقویم میلادی برابر است با :
۲۰۲۴-۰۶-۳۰
Sunday – 2024 June 30
میرزا محمدعلی صائب تبریزی، متخلص به صائب را می‌توان از سرمایه‌های شهر اصفهان به حساب آورد. وی در شعر پایه‌گذار سبک اصفهانی است. تأثیرگذاری وی در شعر فارسی چنان است که هنوز نیز در انجمن‌های شعری، که در گوشه و کنار این شهر تاریخی تشکیل می‌شود، سبک وی همچنان صدرنشینِ محفل بسیاری از شاعران است؛ به شیوه وی مضمون‌های نو می‌آفرینند و آرایه‌هایی همچون اسلوب معادله را زیورِ عروسِ شعر خویش می‌سازند.
تاریخچه روز بزرگداشت صائب
شهرت جهانی میرزا محمدعلی صائب تبریزی باعث شده که در حال حاضر کمتر کسی باشد که صائب تبریزی را نشناسد؛ مردی که او را خلاق‌المضامین می‌خوانند و به سبب تعدد شعرها و عمق دانسته‌هایش شهرتی جهانی پیدا کرده‌است؛ او به سبب ارادت و توجه خاص به اشعار حافظ و سعدی زبانزد عام و خاص شده و بارگاه وی در اصفهان، پذیرای خیل عظیم جوانانی شده که همه ساله برای بازدید از علم و هنر اصفهان راهی این خطه می‌شوند.
سید محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت دهم، به نامگذاری روز بزرگداشت صائب تبریزی در تقویم رسمی کشور اقدام نمود؛ بر اساس مصوبه شورای فرهنگ عمومی کشور که با حضور اعضا در تیرماه سال ۹۲ برگزار شد، روز دهم تیر به عنوان «روز صائب تبریزی» نامگذاری شد. از آن پس هر ساله بزرگداشتی به منظور بررسی ابعاد شخصیتی و سبک شعری وی برگزار می‌شود.
تعریفی از روز بزرگداشت صائب
«میرزا محمدعلی صائب تبریزی» در حدود سال ۱۰۰۰ هجری قمری در تبریز زاده شد. پدر او تاجر بود و به دستور شاه‌عباس اول از تبریز کوچ کرد و در محله عباس‌آباد اصفهان ساکن شد. محمدعلی در این شهر به آموختن علم پرداخت. او در سال ۱۰۳۴ هجری قمری به هندوستان رفت و در سال ۱۰۴۲ هجری قمری به ایران بازگشت و در اصفهان ماندگار شد. در این دوران شاه‌عباس دوم به او مقام «ملک‌الشعرائی» داد. آثارش به جز سه – چهار هزار بیت قصیده، یک مثنوی کوتاه و ناقص به نام «قندهارنامه» و سه قطعه، همه غزل هستند. او ۱۷ غزل نیز به ترکی سرود و سبکی را به کمال رساند که چند سده پس از آن، «سبک هندی» نامیده شد. صائب را «چامه‌سرای» تک‌بیت‌ها نیز گفته‌اند.
او حدود ۸۰ سال زندگی کرد و حدود سال ۱۰۸۱ هجری قمری در اصفهان دیده از جهان فرو بست. بیش از ۳۴۰ سال پیش، در محله «لنبان» در اصفهان، در باغچه‌ای بزرگ و در خیابانی که امروزه به نام «صائب» آشناست، صائب تبریزی به خاک سپرده شد؛ اما در حال حاضر این آرامگاه چندان وضعیت مناسبی ندشته و رو به تخریب است. سنگ مزار صائب یک قطعه سنگ مرمر یکپارچه یزدی بوده که سنگ مزار قدیمی را در میانش جاسازی کرده‌اند. سنگ اصلی مزار که کتیبه‌ای دارای یک مطلع و یک غزل به خط یک خوشنویس دوره صفوی دارد، به دو نیم شده‌است. شاید سرنوشت صائب تبریزی نیز همین بیتی بوده که روی سنگ مزارش نوشته شده‌است:
محو کی از صفحه دل‌ها شود آثار من
من همان ذوقم که می‌یابند از گفتار من
سبک و شیوهٔ صائب
صائب تبریزی سبکی را به کمال رساند که چند سده پس از او سبک هندی نامیده شد. او اسلوب معادله یا «مدعا مثل» را بیش از دیگر شاعران هم‌عصرش به کار برده‌است. نازکی خیال و لطافت اندیشه و مضمون سازی‌های ظریف و معنی‌های بیگانه و باریک در شعر وی دیده می‌شود. ابیات غزل وی استقلال معنایی داشته و در یک غزل از چندین موضوع سخن گفته‌است. همچنین صائب را شاعر تک‌بیت‌ها نیز گفته‌اند. اشعار زیر از بیت‌های مشهور اوست.
هدف از برگزاری روز بزرگداشت صائب
با برگزاری مراسم بزرگداشت شاعران، یاد و ارزش این سرمایه‌های ادب و هنر در میان مکاتب ادبی زنده خواهد شد. همچنین بزرگداشت شاعران و نویسندگان، سبب زنده نگه‌داشتن فرهنگ و ادبیات فارسی می‌شود.
