در قانون مربوط به دریافت مستمری بازنشستگی و حقوق برای بازماندگان فرد متوفی، از مزایای بیمه محافظت از اشخاص تحت تکفل نیز بهره‌مند می‌شوند.
شرایط دریافت مستمری فرد متوفی توسط بازماندگان به شرح زیر است:
1. همسر بازمانده: همسر ، مادامی که در صورت زنده بودن همسر فوت‌کننده، ازدواج مجدد نکند.همسر دائم بیمه شده متوفی مادام که شوهر اختیار نکرده است. البته به تازگی و براساس آیین‌نامه قانون حمایت از خانواده سال ۹۳ ازدواج دوم زنی که شوهرش فوت کرده است، مانع دریافت مستمری نمی‌شود.
2. فرزندان متوفی در صورتی‌که سن آنها کمتر از ۱۸ سال تمام باشد یا منحصرا مشغول به تحصیل باشند یا به علت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی موضوع ماده ۹۱ این قانون قادر به کار نباشند.
3. پدر و مادر: در صورتی که متوفی در تکفل آنها باشد و آنها حداقل سن مشخصی (پدر ۶۰ سال و مادر ۵۵ سال) داشته باشند و یا به دلیل بیماری و یا کمبود عضو از کار افتاده باشند، اما از سازمان تامین اجتماعی مستمری دریافت نکنند.
یکی از شرایط دریافت مستمری فرد متوفی آن است که متوفی بازنشسته و دارای بیمه باشد، بازماندگان حقوق مستمری او را به ارث خواهند برد.
یکی دیگر از شرایط دریافت حقوق متوفی آن است که فرد بیمه شده، مستمری بگیر از کارافتاده باشد.
در صورت فوت بیمه شده‌ای که در ده سال آخر زندگی خود حداقل حق بیمه یک سال کار را در آخرین سال زندگی خود پرداخت کرده باشد.
شرایط جدید تعلق گرفتن حقوق بازنشستگی فرد متوفی به بازماندگان مشخص شد.
در پی فوت هر شخص، حقوق و تعهدات او به بازماندگانش منتقل می شود. این موضوع شامل مستمری بازنشستگی، حقوق کارمندی و … می شود که به بازماندگان واجد شرایط طبق قوانین مربوطه پرداخت می‌شود.
عدم اشتغال به کار فرزندان بیمه شده متوفی برای بهره مندی از مزایای مستمری مربوطه از ضروریات است. دریافت مستمری فرزندان بازمانده همزمان با اشتغال و بیمه پردازی آنان ممنوع است و سازمان تامین اجتماعی برای جلوگیری از تضییع حقوق بیمه شدگان و مستمری بگیران، شرایط احراز برخورداری فرزندان بازمانده از مستمری را بررسی و پس از تایید احراز شرایط قانونی نسبت به پرداخت مستمری به این گروه از افراد اقدام می کند.
بنابراین دختران بازمانده تا زمانی که همسر و شغلی نداشته باشند، می‌توانند مستمری بیمه‌شده یا مستمری‌بگیر مرحوم را دریافت کنند. لازم است که این گروه از مستمری‌بگیران (دختران بازمانده) سالیانه به بخش مربوط به مستمری‌بگیران در سامانه خدمات غیرحضوری تامین اجتماعی مراجعه و فرم تعهدنامه فرزندان اناث را تکمیل و مشخصات و نشانی خود را در این فرم قید کنند و متعهد شوند که به سبب نداشتن همسر و شغل شرایط دریافت مستمری را دارند تا پرداخت مستمری آنها ادامه داشته باشد.
سازمان تامین اجتماعی به برخی سوالات پرتکرار در این باره پاسخ داده است:
مدارک و شرایط احراز هویت
۱- چه مدارکی برای احراز هویت فرزندان اناث لازم است؟
مدارک هویتی شامل شناسنامه و کارت ملی
۲- احراز هویت سالانه مستمری بگیران اناث به چه صورت انجام میگیرد؟
جهت احراز هویت سالانه(پایش دوره ای) مستمری بگیران اناث باید هر شش ماه در سایت www.es.tamin.ir وارد پروفایل خود شده و در قسمت مستمری بگیران ـ مستمری بازمانده ـ تعهدنامه فرزند دختر را تکمیل کنند.
۳-برای ارائه مدارک برای برقراری مستمری به کدام شعبه مراجعه شود؟
باید به آخرین شعبه بیمه پردازی متوفی مراجعه شود.
۴-فرزندان اناث برای دریافت مستمری پدر باید چه شرایطی را داشته باشند؟
بیمه شده متوفی به شرط نداشتن شوهر و شغل می توانند از مستمری بازماندگان بهره مند شوند.
۵-زمان برقراری مستمری بازمانده برای فرزندان اناث به چه صورت است؟
برقراری مستمری بازماندگان جهت فرزندان اناثی که حین‌الفوت دارای شرایط دریافت مستمری باشند «از تاریخ فوت» و در خصوص آن عده از فرزندان اناثی که بدلیل ازدواج و اشتغال در زمان فوت متوفی در ردیف افراد تحت پوشش قرار نگرفتند و یا از ردیف خارج شده باشند در صورت احراز شرایط مجدد (نداشتن شوهر و عدم اشتغال بکار) “از تاریخ ثبت تقاضا” در دبیرخانه واحد اجرایی ذیربط، پس از مشاهده اصل شناسنامه فرزند و تکمیل تعهدنامه مربوطه امکان پذیر خواهد بود.
۶-احراز شرایط فرزندان اناث به چه صورت است؟
ادعای نداشتن شغل (درآمد ناشی از اشتغال) و شوهر با رویت اصل شناسنامه متقاضی و اعلام کتبی فرزندان اناث پس از ثبت در دفتر واحد اجرائی مربوطه طبق فرم پیوست شماره ۲ و تایید توسط بازرس فنی شعبه پذیرفته می‌شود و تعیین صحت و سقم ادعای مزبور در هر شعبه با تائید رئیس شعبه و مسئول امور فنی مستمری‌ها خواهد بود.
شرایط و مدارک برقراری کفالت فرزندان اناث مستمری بگیر
۸- چرا مستمری فرزندان اناث قطع شده است؟ چنانچه فرزند ایشان ازدواج نکرده باشد به کجا باید اعلام کند، سایت یا شعبه؟
در صورت دارا بودن شغل یا شوهر قطع می شود. در حال حاضر با عنایت به عدم ساخت نرم افزار مربوطه در سامانه خدمات غیر حضوری از طریق مراجعه حضوری به شعبه مربوطه امکان‌پذیر است.
۹- با وارد کردن کد ملی متوفی سیستم، اقدامی جهت ادامه مراحل انجام نمی‌دهد، چه باید کرد؟
این خدمت برای فوتی‌هایی که شماره تأمین اجتماعی دارند تعبیه شده است و علت عدم امکان ادامه مراحل یا عدم ثبت فوت در ثبت احوال یا عدم تخصیص شماره تأمین اجتماعی ssn به متوفی است.
۱۰- در صورتی که سیستم فرزند اناث را شناسایی نکند چه باید کرد؟
این خدمت برای فرزندان اناثی طراحی شده است که دارای اطلاعات معتبر در نام نویسی متمرکز سازمان باشند. به عبارتی در صورتی که سیستم قابلیت شناسایی را نداشته باشد پیغامی با عنوان «اطلاعات فرم کامل نمی باشد» نمایش داده می‌شود که نشان‌دهنده عدم وجود نام‌نویسی متمرکز فرزند اناث به عنوان فرد تبعی مرحوم است و باید به متقاضی اعلام شود که ابتدا باید جزء افراد تبعی مرحوم قرار گرفته باشید و دارای نام‌نویسی متمرکز فعال باشید.
پروسه ثبت‌نام به دلیل عدم وجود نام‌نویسی متمرکز غیرحضوری برای افراد تبعی بازماندگان در حال حاضر در واحدهای نام‌نویسی شعب سازمان به صورت حضوری صورت می‌پذیرد.
۱۱- مراتب ارائه اولیه درخواست تعهدنامه چگونه اطلاع‌رسانی می‌شود؟
در ارائه اولیه فرم غیرحضوری تعهدنامه فرزند اناث به صورت پیامکی با عنوان دریافت تعهدنامه و کد پیگیری مربوطه به تلفن همراه متقاضی ارسال می‌شود.
۱۲- از علل رد درخواست فرزندان اناث چیست؟
از علل اصلی رد درخواست تعهدنامه غیر حضوری، ورود اطلاعات ناقص آدرس و تماس است که در هر صورت علت رد به متقاضی اعلام می‌شود.
۱۳-علت قطع مستمری یا حق اولاد فرزند اناث چیست؟
با توجه به اعلام اداره ثبت احوال مبنی بر ثبت ازدواج فرزند اناث، از تاریخ ازدواج از ردیف مستمری‌بگیران خارج شده‌اند.
۱۴- فرزاندان اناث با راه‌اندازی طرح ۳۰۷۰، همچنان جهت احراز هویت می بایست به شعبه مربوطه مراجعه شود؟
آنها می‌توانند از طریق سامانه خدمات غیرحضوری اقدام کنند.
۱۵- چگونه فرزندان اناث می‌توانند مجدد تحت پوشش بیمه قرار بگیرند؟
با ارائه درخواست درصورت احراز شرایط قانونی (نداشتن شغل و شوهر)
۱۶- در صورتی که فرزند دختر، به دلیل اشتغال به‌کار از کفالت خارج شده باشد، جهت تحت پوشش قرار گرفتن مجدد می‌تواند از طریق سامانه اقدام کند؟
درحال حاضر باید تا راه‌اندازی نرم‌افزار مربوطه در سامانه خدمات غیرحضوری، به‌صورت حضوری و با مراجعه به شعب مربوطه اقدام کنند.
۱۷-آیا امکان دریافت مستمری بازمانده و پرداخت حق بیمه به صورت همزمان برای فرزند اناث وجود دارد؟
بله، دریافت مستمری والدین متوفی توسط فرزندان اناثی که به‌طور همزمان نسبت به بیمه‌پردازی خود به‌طور اختیاری و بیمه دختران و زنان خانه‌دار اقدام کرده‌اند بلامانع است.
۱۸- در صورت بازنشستگی فرزند اناث، امکان دریافت مستمری بازمانده والدین متوفی وجود دارد؟
بازنشستگی فرزندان اناث (دریافت مستمری بازنشستگی از هر یک از صندوق‌های بیمه و بازنشستگی) در تداوم و استمرار اشتغال ایشان محسوب شده، لذا مانع احراز شرایط جهت بهره‌مندی از مستمری بازماندگان در قانون تأمین اجتماعی خواهد بود.
بنابراین چنانچه فرزند اناث مستمری‌بگیر متوفی که در حال پرداخت حق بیمه به صورت اختیاری یا زنان خانه‌دار است شرایط لازم جهت بهره‌مندی از مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی را احراز کند، از تاریخ برقراری مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی کلی، پرداخت مستمری بازماندگان به وی متوقف خواهد شد.
۱۹- در صورت فوت والدین مستمری بگیر، آیا بازمانده می‌تواند مستمری از در هر دو دریافت کند؟
بله، بازمانده به شرط احراز شرایط می‌تواند مستمری پدر و مادر را به صورت همزمان دریافت کند.
