پرونده عجیب فساد در تیم فوتبال باشگاه مس کرمان حالا همچون کوه یخی است که به نظر می‌رسد در ادامه دامن گیر باشگاه‌های بزرگ‌تر و محبوب تری در کشور نیز خواهد شد، زمزمه‌هایی که نام باشگاه هایی چون سپاهان، گل گهر و پرسپولیس نیز در آن شنیده می‌شود و حالا بیش از همیشه به گوش می‌رسد.
پرونده فسادی که تاکنون از اخراج تا استعفا و تعقیب قضایی را با خود به همراه داشته و به نظر می‌رسد در ادامه باید منتظر ابعاد بزرگتری از این کوه یخ بود که مشخص نیست به کشتی کدام باشگاه برخورد خواهد کرد. نکته، اما این است که حجم تخلف صورت گرفته در این پرونده آنچنان است که طبق بیانیه رسمی کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ، کلیه اتفاقات مرتبط با این پرونده از سال ۱۴۰۰ توسط دستگاه‌های نظارتی، قضایی و ارکان قضایی فوتبال تحت بررسی و رصد اطلاعاتی قرار گرفته و همچنان مراحل رسیدگی به آن ادامه دارد تا نتیجه نهایی حاصل شود.
در نهایت نیز رسانه هایی چون «تسنیم» و «فارس» و روزنامه‌های «گل» و «خبر ورزشی» خبر دادند که در این پرونده نام مسئولان سازمان لیگ و مدیران فوتبال و فعالان رسانه‌ای به چشم می‌خورد. بر اساس اخباری که نادر فریادشیران در برنامه «مجله فوتبال» شبکه خبر مطرح کرد، رسیدگی به اتهامات سه تن از این افراد در کرمان در نهاد‌های نظارتی انجام شد و این سه نفر از تهران به کرمان رفته‌اند تا پاسخگوی اتهاماتشان باشند.
پرونده فسادی بزرگ در باشگاه مس کرمان
به گزارش اقتصاد ۲۴ ، اکنون فدراسیون فوتبال مهدی تاج، بحرانی‌ترین روز‌های خود را تجربه می‌کند، زیرا پرونده فساد در باشگاه مس رفسنجان، پای بعضی از مدیران این فدراسیون را به قوه قضائیه و دادگاه بازی کرده است. ماجرا، اما از حدود سه هفته پیش آغاز شد که شایعاتی درباره فساد بعضی از مدیران، چهره‌های ورزشی و اهالی رسانه در پرونده‌ای با ابعاد وسیع و گسترده شنیده می‌شد تا اینکه رسانه‌ها از چند روز قبل به صورت رسمی فاش کردند که این پرونده فساد به دادگاه رفته و متهمان برای ادای توضیحات مقابل قاضی ظاهر شده‌اند.
به نظر می‌رسد که پرونده فساد در باشگاه مس رفسنجان به سال ۱۴۰۰ بازمی‌گردد. منابع خبری در فدراسیون فوتبال فاش کردند موضوع ناپدید شدن مقداری دلار و تعداد زیادی سکه بهار آزادی است. پرونده به مرور اتفاقات این باشگاه در لیگ دسته اول و سپس صعود به لیگ برتر مربوط می‌شود.
ماجرای بودجه یک درصدی مسئولیت اجتماعی باشگاه های صنعتی
اما برای درک بهتر این فساد گسترده باید نشان و ریشه‌های آن را در تیم‌های وابسته به شرکت‌های صنعتی بیابیم. تیم‌های صنعتی، همچون سپاهان، مس رفسنجان، گل گهر سیرجان و تیم‌های مشابه که مربوط به کارخانه‌هایی همچون فولاد و مس و مشابه آن وابسته هستند یک بودجه برای آنان تعریف شده به نام یک درصد بودجه مسئولیت اجتماعی، این کارخانه‌ها نیز رقم یک درصد هزینه کرد مسئولیت اجتماعی که باید از سود خود پرداخت کنند به تیم‌های فوتبال و باشگاه‌های خود اختصاص می‌دهند.
در پشت پرده ماجرا‌های باشگاه مس چه می‌گذرد؟
در مورد مساله باشگاه مس کرمان گفته می‌شود علاوه بر آن یک درصد از سود که بودجه رسمی بوده، یک بودجه جداگانه ای نیز به مس کرمان اختصاص داده شده که بنا بوده است پول صرف هزینه‌های باشگاه شود.
به گزارش اقتصاد ۲۴، پس از اختصاص بودجه، با گذشت حدود دو سال و تغییر تیم مدیریت باشگاه به گروه تازه ای که مدیریت را در دست گرفته اند و در حسابرسی حلقه مدیریتی جدید گفته شده که رقمی که مبلغ آن به طور دقیق مشخص نیست، کسر است و بعد از بررسی‌های بیشتر و تحویل اسناد به ضابط قضایی و دادگستری تحویل داده شده است. البته که گفته می‌شود در جریان بررسی اسناد مالی یکی از باشگاه‌های شناخته شده لیگ برتری، سند مربوط به خرید تعداد قابل توجهی سکه طلا کشف می‌شود که این موضوع با حساسیت مراجع ذی‌صلاح روبه‌رو می‌شود به همین علت موضوع با حساسیت فراوان دنبال می‌شود که پس از احضار مدیر باشگاه کاشف به عمل می‌آید این حجم از سکه طلا برای مصارف مرتبط با تیم خریداری نشده بلکه هدف از خرید سکه‌ها چیز دیگری بوده است.
اتفاق رخ داده اینگونه است که تعدادی سکه خریداری شده که این سکه‌ها بین تعداد خاصی از اشخاص توزیع شده است. برخی از این اشخاص، ایجنت و دلال بازیکنان هستند که با پول بازیکن جا به جا کرده اند. در واقعی بخشی از پول وارد پروسه کاملا غیرقانونی دلالی در عرصه فوتبال شده است. بخش دیگری از پول نیز بنا بر ادعا‌ها به برخی مدیران فوتبالی پرداخت شده که همچنان گفته می‌شود برای مثال به رئیس کمیته داوران پرداخت شده تا در چینش داوران تغییر ایجاد کند و یا شاید داوران خاصی در بازی‌های خاصی حاضر شود.
اما ماجرا در نهایت فقط به خرید سکه و فاکتور‌های مجهول ختم نمی‌شود بلکه به نظر می‌رسد که حتی رد و بدل شدن پول‌های کلان فقط در بخش مدیریتی این باشگاه نبوده و در سال‌های گذشته یکی از اعضای اصلی کادر فنی نیز سهم بسزایی در دریافت مبلغ‌های کلان داشته است. کما اینکه خبرآنلاین نیز چندی پیش گزارش داد که مربی باشگاه مس پس از جدایی مدیرعامل وقت در آن باشگاه، خیلی زود تصمیم به جدایی از تیم خود گرفت. در این مورد عنوان شده این مربی در زمان حضورش پس از انجام هر بازی بلافاصله با یک پرواز ویژه راهی استان محل سکونتش می‌شده و در طول فصل همیشه این کار را با هماهنگی مدیران وقت انجام داده که البته هزینه این پرواز‌ها به عهده خودش نبوده است.
با روی کار آمدن مدیریت جدید در این شرکت صنعتی، اما باز هم همان فرد در سمت امور ورزش باشگاه به فعالیت خود ادامه می‌دهد و اکثر مدیران رشته‌های ورزشی زیرمجموعه این شرکت دل خوشی از فرد مذکور ندارند.
ماجرا، اما باز ادامه پیدا کرده و در این میان حتی نام مدیران مهمتری در فدراسیون فوتبال مطرح شده و از جمله مسئول برگزاری مسابقات نیز از همین جمله است. همچنین نام برخی اشخاص رسانه‌ای در حوزه ورزش و فوتبال نیز مطرح شده است.
اما در ادامه این روند، موضوعات دیگری نیز مطرح شد که نشان می‌دهد که این فساد گسترده تنها مربوط به مس کرمان نیست و احتمالا در نهایت نام باشگاه‌های دیگری را نیز مطرح خواهد کرد.
نکته این است که به گزارش اقتصاد ۲۴، معاون سابق تیم مس رفسنجان اصلی‌ترین عامل لو رفتن این پرونده فساد بوده و او اعتراف کرده رشوه زیادی پرداخت شده و پای آدم‌های زیادی وسط است. البته در لابه‌لای اعترافاتش به این نکته اشاره کرده که در بعضی باشگاه‌ها هم این اتفاقات انجام شده و باید به پرونده آن‌ها هم رسیدگی شود.
در همین رابطه، اما «امیررضا واعظ آشتیانی» مدیرعامل اسبق تیم استقلال و از اعضای سابق شورای شهر و فعال سیاسی به اقتصاد ۲۴ می‌گوید مساله مدیران ناکارآمد هستند.
سوء مدیریت در باشگاه‌ها و فدراسیون فوتبال
واعظ آشتیانی در رابطه با مساله فساد رخ داده در تیم فوتبال مس کرمان به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «در موضوع دو مدیری که اکنون در فدراسیون فوتبال متهم به فساد شده اند، باید یک آسیب شناسی اساسی صورت بگیرد. جان کلام، اما این است که زمانی که افراد ناتوان و افرادی که سوء مدیریت دارند در هر مجموعه ای که قرار بگیرند، اثرات مخرب خود را نشان می‌دهند و این چه فدراسیون فوتبال باشد و چه بخش‌های دیگر و زمانی که شایسته‌ها در جایگاه خود نباشند چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد. بنده همواره اشاره به این نکته داشته ام که چه در حوزه سیاست، چه حوزه اقتصاد و چه حوزه ورزش، مدیر ناتوان و مدیری که سوء مدیریت دارد با سوراخی تحت عنوان نفوذ است که وارد شده و رشد می‌کند. حال این سوراخ می‌تواند اقتصادی، ورزشی، سیاسی و یا حتی امنیتی باشد و این واقعیت تلخ متاسفانه وجود دارد.»
مدیرعامل اسبق باشگاه استقلال همچنین با اشاره به ناکارامدی در مجموعه فدراسیون فوتبال می‌گوید: «زمانی که ما می‌بینیم مجموعه فدراسیون فوتبال به لحاظ مدیریتی از یک ناکارآمدی مزمن رنج می‌برد و عدم کارآمدی آن‌ها منجر به نارضایتی در بین اهالی فوتبال شده و از سوی دیگر نظارت نیز بر این مجموعه به طور جد و قاطع وجود ندارد، باید انتظار مفاسد مختلف را داشت؛ لذا هر جا که پول بی حساب و کتاب باشد، پول از حوزه بیت المال وجود داشته باشد و چه به صورت خصولتی و دولتی هزینه شود و کنترلی نیز بر آن توسط بالادستی این طور باشگاه‌ها وجود نداشته باشد، دیگر انتظار چنین موضوعاتی اجتناب ناپذیر است.»
وی افزود: «حلقه مفقوده در این فوتبال نظارت است و زمانی که نظارت وجود نداشته باشد شما و مردم شاهد مشابه این اتفاقات و حتی تلخ‌تر از آن خواهید بود.»
مدیران ناکارآمد در راس امور فوتبال
واعظ آشتیانی در ادامه افزود: «از گذشته بار‌ها و بار‌ها گفته می‌شد و خود بنده بیش از یک دهه است درباره مفاسد فوتبال به دلیل عدم شایستگی مدیران تاکید کرده و اشاره کرده ام که یک سازمان و مجموعه خود فی نفسه که ناپاک و نجس نیست، بلکه این افراد هستند که این سازمان‌ها را ناپاک می‌کنند، افرادی که نفس و عمل و کردارشان و ذهنشان معیوب است و محیط را فاسد می‌کنند و زمانی که محیط و سازمانی فاسد شد، از قداست آن سازمان کاسته خواهد شد.»
این کارشناس مسائل اقتصادی در رابطه با اهمیت مدیریت در فوتبال نیز می‌گوید: «مدیر بافهم و کارآمد است که باعث می‌شود یک سازمان از جایگاه ارزشمند برخوردار شود. اکنون ما از فدراسیون فوتبال کارآمدی نمی‌بینیم و در این فدراسیون فوتبال افراد کارامدی که بتوانند اتفاقات مهم را رقم بزنند ندیده ایم. کار‌های بزرگ توسط افراد کوچک هیچگاه به سرانجام نمی‌رسد. جمع کردن یک عده فسیل و ناکارآمد که در گذشته نیز در حوزه‌های دیگر ناکارامدی آنان ثابت شده، به چه معناست. اصلا نوآوری و اتفاقات مهم از تفکرات جدید و نیرو‌های کارآمد و تازه نفس است که شکل می‌گیرد. این که شعار پیشرفت بدهیم، ولی عملی در آن نباشد، آن کلمه کارامدی نیز زیر سوال خواهد رفت.»
بی انظباطی نتیجه خطای مدیران فدراسیون فوتبال است
وی در ادامه نیز به اقتصاد ۲۴ گفت: «واقعا باید پرسید در مجموعه فوتبال و نوع مدیریتی که حاکم است و مبتنی بر بی انضباطی است، چگونه می‌شود که مربیانی با گستاخی تمام می‌گویند ما در کنفرانس‌های خبری شرکت نمی‌کنیم و مگر چه کار می‌توانید انجام بدهید این یعنی که باید منتظر اتفاق‌های بد و نامناسبی نیز بود. اینکه مربی یا سرمربی وقتی چنین ادبیاتی را در حوزه ورزش و فوتبال استفاده می‌کند، آیا انتظار داریم که نظم و انظباط در این فوتبال حاکم شود؟ این هرج و مرج و آنارشیسم طلبی به نفع چه کسانی است؟ باید پرسید آیا این رفتار‌ها هدفمند است؟ آیا اگر فرض بگیریم با همه این نکات که گفته شد چه تدبیر و راهکاری اندیشیده شده است؟»
واعظ آشتیانی درباره مساله هیات داوران در فوتبال ایران نیز می‌گوید: «وقتی مربیان، داور‌ها را متهم می‌کنند و در نهایت داور‌ها نیز خطاب به برخی مربیان می‌گویند شما فلان موضوع و کار را انجام داده اید، این به چه معناست؟ یعنی به هم آدرس می‌دهند و این آدرس دادن‌ها چه معنایی دارد؟ این سکوت در برابر این آدرس دادن‌ها چه میان هیات داوران و مدیران باشگاه‌ها به چه معناست؟ چرا کمیته اخلاقی سکوت کرده است؟ آیا کمیته اخلاق فقط برای این ایجاد شده که بعضی از موضوعاتی که مدنظر خودشان است را با یک بازی سیاسی حکم صادر کنند؟ خیلی مشخص است که وقتی فضا به سوی هرج و مرج پیش می‌رود، بحث رشوه و رشوه خواری و اتهام زدن و ناهنجاری نیز شکل بگیرد.»
بازی رسانه‌های خاص در زمین فساد‌های باشگاه‌ها
این کارشناس مسائل ورزشی در ادامه می‌افزاید: «اتفاقاتی که در رسانه‌ها می‌افتد و صحبت‌هایی که برخی مربیان و داوران بیان می‌کنند خودش زمینه ساز ورود فساد است و سکوت در برابر این مسائل باعث شده که امروز رشوه و رشوه خواری اینگونه مطرح شود و جالب این است که اگر به سوابق برخورد با این پدیده زشت و اتفاقات و ناهنجاری که در حوزه فرهنگی و اقتصادی و همچنین مدیریتی در حوزه فوتبال و ورزش برگردیم نگاه کنیم می‌بینیم که امروز به این نقطه رسیده‌ایم که اعتماد عمومی نسبت به فوتبال و جامعه ورزش خدشه دار شده است. ضمن اینکه هیچ اتفاق جدید و هیچ اراده جدی برای برخورد با این پدیده نیز از گذشته مشاهده نمی کنیم. تحقیق و تفحص مربوط به عملکرد ده ساله استقلال و پرسپولیس که در مجلس به تصویب رسید به کجا رسید؟»
تحقیق و تفحص‌های بی نتیجه در فوتبال کشور
واعظ آشتیانی همچنین با اشاره به مساله تحقیق و تفحص در فوتبال ایران تصریح می‌کند: «تحقیق و تفحص از ورزش، تحقیق و تفحص از فوتبال، همه این پرونده‌ها چه نتیجه ای در بر داشت؟ آیا اژد‌های هفت سر اینجا خودنمایی نکرده است؟ برای همین است که اساسا افکار عمومی باوری به برخورد با این فساد‌ها ندارد. وقتی نهاد قانونی همچون مجلس، پرونده‌های تحقیق و تفحصی را آغاز کرده و به هیچ سرانجامی نرسیده و حتی به صحن نیز نرفته است و در همان کمیسیون، بایکوت شده و از دستور رسیدگی خارج شده است دیگر چه انتظاری داریم. همین کمیسیون اصل نود و نمایندگان مجلس قانونا و مستندا مسائلی را مطرح کردند، ولی در عین ناباوری شبانه، انتخابات فدراسیون فوتبال برگزار می‌شود و انتخاباتی غیرقانونی، قانونی تلقی می‌شود، دیگر چه انتظاری می‌توان داشت؟ آیا انتظار است که اعتماد عمومی به فوتبال سرانجامی بیابد؟ آیا معنا و مفهوم مطالبه گری این است که فدراسیون فوتبالی که ۱۵ سال است در گروگان یک تفکر خاص و افراد خاص قرار دارد از آن عطر یاس به مشام برسد؟ خیر، از فدراسیونی که هیچ اتفاق مهمی را نتوانست رقم بزند هیچ انتظار خاصی نمی‌توان انتظار داشت.»
فقدان عملکرد مناسب نهاد‌های نظارتی
این کارشناس سیاسی همچنین با اشاره به نقش نهاد‌های نظارتی به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «از دستگاه نظارتی، در همین موارد انتظار می‌رفت که همان گزارش‌های موجود و تحقیق و تفحص‌های مجلس را دستکم جدی می‌گرفتند و با استناد به آنان مطالعه و پیگیری این گزارش‌ها شاید به نتایجی می‌رسیدیم. اکنون نیز دستگاه‌های نظارتی در این مساله باید پاسخگو باشند و اگر کار خاصی انجام داده اند باید به افکار عمومی اطلاع رسانی کنند چرا که اکنون نوک پیکان انتقاد به سوی دستگاه‌های نظارتی نیز هست. اینکه در یک مرکز استانی اقامه دعوا شود و دو نفر از مدیران فوتبالی اتهاماتی متوجه آنان شود، تصور می‌کنید به سرانجامی برسد؟ آیا پرونده‌های بزرگ گذشته به سرانجامی رسید که این یکی بخواهد به سرانجامی برسد؟ این همان زمان و جایی است که دستگاه‌های نظارتی می‌توانند کمک کنند و باید قاضی و بازپرس احساس امنیت کنند. از گذشته رسانه‌هایی بودند که تحت عنوان مشاور رسانه‌ای به باج خواهی می‌پرداختند و باز تحت همین عنوان بازیکن نیز به تیم‌ها غالب می‌کردند. خب این موارد همه قابل رسیدگی و قابل رصد کردن است و نهاد‌های نظارتی باید دلگرم کننده مطالبات شهروندان باشند.»
نقش رئیس فدراسیون در نابه‌سامانی‌های فوتبال
امیر رضا واعظ آشتیانی همچنین با اشاره به نقش رئیس فدراسیون فوتبال در روند فساد‌های رخ داده نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «در ارتباط با اتفاقاتی که رخ داده، نقش رئیس فدراسیون در این نابه‌سامانی‌ها بسیار پررنگ است. زمانی که سوءمدیریت از رده بالای سازمان وجود دارد و انتخاب افراد ناکارامد در فدراسیون فوتبال وجود داشته باشد، این خود نشان دهنده ایجاد ناکارامدی نشأت گرفته از رئیس فدراسیون استو رئیس فدراسیونی که انتخاب خودش با، اما و اگر و به صورت شبانه انجام شود، دیگر شاید بیش از این نمی‌توان از او انتظار داشت. زمانی که نظم و انضباط حاکم نیست، چه کسی جز رئیس فدراسیون مقصر است؟ باید توجه داشت زمانی که کسی رئیس فدراسیون می‌شود، اولین کاری که در آن فدراسیون باید انجام دهد، ایجاد نظم و انضباط و آرامش است، اما آیا توانسته اند چنین کاری را انجام بدهند؟»
