رافائل گروسی دوشنبه هفته گذشته به همراه مدیران فنی و پادمانی خود به منظور دیدار وگفت‌وگو با مقامات عالی کشورمان و نیز شرکت در اولین کنفرانس بین‌لمللی هسته‌ای در اصفهان به ایران سفر کرد.
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی قبل از حضور در کنفرانس هسته‌ای در اصفهان در تهران با علی باقری مذاکره کننده ارشد هسته ای کشورمان و حسین امیرعبداللهیان وزیر امورخارجه دیدار و گفت‌وگو کرد.
مذاکرات گروسی با باقری و رونمایی از پیشنهاداتش برای احیای بیانیه مشترک ایران و آژانس در ۱۴۰۱
بر اساس گزارش وزارت امور خارجه کشورمان، علی باقری در مذاکراتش با گروسی ضمن اشاره به اهمیت همکاری‌های ایران و آژانس، بر ضرورت بی‌طرفی و حرفه‌ای‌گری آژانس به عنوان یک سازمان تخصصی تاکید کرد.
رافائل گروسی نیز در این نشست، سفر خود به تهران را نشانه اراده آژانس برای حفظ فضای سازنده در روابط خود با جمهوری اسلامی ایران دانست.
در این مذاکرات که در محل وزارت امور خارجه کشورمان انجام شد، ابعاد مختلف همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
گروسی در دیدار با حسین امیرعبداللهیان گفت که تقویت روند همکاری بین ایران و آژانس موجب ناکامی طرف‌هایی خواهد شد که با هر توجیه و بهانه‌ای به دنبال تشدید درگیری، تنش و تقابل در منطقه هستند.
وی با اشاره به سفر موفقیت‌آمیز قبلی خود به تهران و حصول توافق با ایران، ابراز امیدواری کرد در این سفر نیز توافقات خوبی در راستای تقویت همکاری طرفین صورت پذیرد و در این راستا بر اهمیت مشورت و رایزنی بین ایران و آژانس برای دستیابی به تفاهم برای حل و فصل موضوعات تاکید کرد.
مدیرکل آژانس هم چنین در این دیدار به ارائه مجموعه اقدامات عملی ملموس خود برای احیای بیانیه مشترک ایران و آژانس در اسفند ۱۴۰۱ پرداخت.
گروسی اقدامات پیشنهادی خود را با هدف بازگرداندن روند اعتمادسازی و افزایش شفافیت در همکاری ها میان ایران و آژانس دانست.
مدیرکل آژانس روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت پس از پایان دیدارهایش با مقامات سیاسی به همراه هیات فنی و حقوقی برای دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی و شرکت در کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای به اصفهان سفر کرد.
وی میهمان محمد اسلامی در ضیافت شام میهمانان کنفرانس هسته‌ای در هتل عباسی بود و پس از مراسم شام به همراه اسلامی، از برخی مراکز تاریخی اصفهان از جمله پل‌های سی و سه پل و خواجو بازدید کرد.
مذاکرات فنی هیات‌های آژانس و ایران در هتل عباسی
هیات‌های فنی و حقوقی ایران و آژانس به سرپرستی رافائل گروسی و محمد اسلامی در هتل عباسی مذاکره کردند. مذاکرات فنی دو طرف بر سر موضوعات پادمانی جاری، مسائل باقی مانده از گذشته و بررسی همکاری‌ها در چارچوب بیانیه مشترک ۱۴۰۱ بود.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم چنین روز سه شنبه ۱۸ اردیبهشت و قبل از شرکت در کنفرانس خبری از نمایشگاه دستاوردهای هسته‌ای ایران که در حاشیه کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای در هتل عباسی برپا شده بود، بازدید کرد.
گام‌های اضافی عملیاتی برای شفافیت و اعتمادسازی بیشتر
رافائل گروسی پس از مذاکرات فنی یک ساعته با هیات سازمان انرژی اتمی در نشستی خبری با محمد اسلامی به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی گفت که ما در مرحله حساسی هستیم و مذاکرات امروز (سه‌شنبه)، شروع فعالیت‌های جدید میان ایران و آژانس است.
مدیرکل آژانس با اشاره به بیانیه مشترک همکاری‌های بیشتر میان ایران و آژانس در ۱۴۰۱ اظهار کرد، نیاز است برای حل مسائل باقی مانده اقدامات بیشتری انجام دهیم. آنچه امروز پیشنهاد کردیم گام‌های اضافی است که طرفین باید بردارند. امروز توافق کردیم سند بیانیه مشترک ادامه پیدا کند و از نظر ما مفاد آن هم چنان معتبر است.
گروسی گفت که پیشنهادی را به ایران دادم که شامل گام‌های عملیاتی است و تیم‌های فنی و کارشناسی دو طرف در نشست جداگانه در حال تعریف این گام‌های عملیاتی دو طرفه هستند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا امروز الحاقیه تازه‌ای به متن بیانیه مشترک مارس ۱۴۰۱ اضافه شده است؟ گفت: همان طور که گفتم قصد ما این نیست سند جدیدی را ایجاد کنیم و مبنای ما همان سند اسفند ۱۴۰۱ است. مهم است که بیانیه مشترک را بدون تغییر ادامه دهیم چون ظرفیت حل مسائل را دارد که به مسائل جاری و حل مسایل پادمانی و گام‌های اضافی توجه دارد و ما امروز در مذاکرات درباره برداشتن گام‌های ملموس در این راستا توافق کردیم.
گروسی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه بنا بر ۱۵ گزارش آژانس، ایران به برجام پایبند بوده است و آمریکا یک جانبه از آن خارج شد، در این شرایط چطور از ایران انتظار دارید به همه تعهداتش در قالب برجام پایبند باشد؟ اظهار کرد: ما داریم کار می‌کنیم که این مشکل را حل کنیم. باید با ایران همکاری کنیم که به مسیر قبلی برگردیم و تلاش داریم شرایط را برای بازگرداندن ایران به مسیر قبلی تسهیل کنیم. ما ضامن اجرای برجام در حوزه فنی هستیم. می‌دانیم چه اقداماتی باید انجام شود و در حال هماهنگی جهت انجام آن اقدامات هستیم.
مبنای همکاری ایران با آژانس؛ ان پی تی، موافقت نامه پادمان جامع و قانون اقدام راهبردی
محمد اسلامی نیز در کنفرانس خبری مشترک با گروسی تاکید کرد، اگرچه بدخواهان از تعامل ایران و آژانس ناخرسند هستند و با ادبیات مخرب سعی بر سیاه‌نمایی و کم ارزش نشان دادن آن دارند، معتقدیم توافق مشترک ۱۴۰۱ مبنای خوبی برای تعامل است و ما آن را به عنوان نقشه راه خود میان ایران و آژانس مدنظر داریم.
وی درباره مذاکرات فنی هیات های ایران و آژانس گفت: ما در این مذاکرات پیشرفت بیانیه اسفند ۱۴۰۱ را به عنوان مبنای کار، مثبت ارزیابی کردیم، اگرچه به دلیل شرایط به وجود آمده در مسایل ایران و آژانس روند همکاری‌ها کند شد و هر دو طرف از این کندی ابراز ناخرسند بودند.
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت که تعاملات ما و آژانس بر مبنای بیانیه مشترک در سه بخش از این پس دنبال می‌شود؛ اول پرداختن به موارد گذشته و ابهامات آژانس است که در سند برجام در قالب پی ام دی بسته شده بود، اینها مسایل خاص خودش را دارد که آغشته به مسائل بیرونی و سیاسی است و نباید به دیگر بخش‌ها تسری داده شود. در این بخش موضوعات مهم در مورد ۲ مکان باقی مانده است.
حل موضوع ناترازی مواد در اصفهان
اسلامی هم چنین بیان کرد که موضوع ناترازی مواد در این مذاکرات حل شده است و تمرکز هیات های فنی بر حل ۲ مکان باقی مانده دیگر است.
وی بخش دوم پیگیری تعاملات با آژانس را درباره وضعیت موجود دانست و گفت، ما انتظارات آژانس را در چارچوب ان پی تی و پادمان جامع دنبال می کنیم و برای اقدامات هماهنگ برای پیشبرد وضعیت موجود اقداماتی را انجام می دهیم که البته باید در چارچوب اقدامات متقابل انجام شود.
اسلامی بخش سوم را مربوط به وظایف و اختیارات مدیرکل آژانس دانست و تصریح کرد که آقای گروسی باید گام هایی بردارند که این گام‌ها برای آینده است.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد، نقشی که مدیرکل به موجب وظایف قانونی برعهده دارد و باید تسهیل کننده باشد برای برداشتن موانع و حل مسایل مربوطه که عمدتا سیاسی است، مهم است.
اسلامی با بیان اینکه ایران با حسن نیت در برجام مانده است و حتی کاهش تعهداتش بر اساس برجام بوده است، گفت: به علاوه قانون اقدام راهبردی ملاک عمل ماست و این ملاحظات را آقای گروسی هم می دانند و دیدید که ایشان هم اشاره کردند، چارچوب‌های ما الان ان پی تی، موافقت نامه پادمان جامع و قانون اقدام راهبردی ایران است.
نتیجه مذاکرات فنی ایران و آژانس در اصفهان در نهایت بر این شد که معاونان اسلامی و گروسی طی مذاکراتی که در اصفهان انجام شد و قرار است به زودی در وین دنبال شود، گام های عملیاتی برای اقدامات شفاف و بیشتر در راستای بیانیه مشترک را نهایی کنند.
گروسی پس از بازگشت از ایران، در کنفرانسی خبری در وین تاکید کرد که برای به نتیجه رسیدن دور تازه مذاکرات فنی با ایران ضرب الاجلی تعیین نشده است هر چند که در مذاکرات تاکید شده است که این مذاکرات باید " به سرعت" نتیجه دهد.
وی گفته است که مذاکرات فنی جدید آغاز یک فرایند است.
با توجه به مواضع مقامات کشورمان و تاکید بر همکاری با آژانس در چارچوب ان پی تی و پادمان جامع و از طرفی درخواست‌های مکرر و پرشمار آژانس برای اجرای بازرسی‌های اضافی و دسترسی‌های بیشتر، قابل انتظار است که درخواست‌های آژانس بدون اجرای اقدامات متقابل سیاسی در چارچوب رفع تحریم‌ها امکان پذیر نیست. از این رو مذاکرات سیاسی رافائل گروسی با علی باقری مذاکره‌کننده ایران در موضوع رفع تحریم‌ها و احیای برجام در سفر اخیر قابل توجه است.
محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی نیز در سخنان خود در نشست خبری با گروسی تصریح کرد که برای اقدامات هماهنگ برای پیشبرد وضعیت موجود فنی میان ایران و آژانس، اقداماتی را انجام می دهیم که در چارچوب "اقدامات متقابل" باشد. باید دید مذاکرات فنی ایران و آژانس در جهت افزایش بازرسی‌ها و نظارت‌های بیشتر، در ازای چه اقدامات سیاسی از سوی کشورهای باقی مانده در برجام به ویژه در رابطه با رفع محدودیت‌های اقتصادی و سیاسی منجر می‌شود.
از طرفی انتظار می‌رود، سفر "سازنده" و "مثبت" مدیرکل آژانس به ایران فضای رسانه‌ای و سیاسی را در آستانه انتشار گزارش گروسی درباره ایران و برگزاری نشست فصلی شورای حکام آرام کند و مانع از تشدید هجمه‌ها و فشارهای سیاسی کشورهای اروپایی برای تحت فشار قرار دادن ایران از طریق آژانس و تهدید به صدور قطعنامه در شورای حکام شود.
