بااینکه موضوع رواج طلای تقلبی یا کم عیار دربازارچیز جدیدی نیست اما آنچه زنگ خطر را به صدا درآورده افزایش وجود این طلاها دربازار است که باعث از دست رفتن دارایی مردم می شود.
بااینکه آمار مشخصی درباره وجود طلاهای تقلبی یا کم عیار دربازاروجود ندارد اما دستگاه های مسئول همواره از مردم می خواهند طلا رااز مراکز معتبر خریداری کرده وضمنا حتما فاکتور دریافت کنند.چراکه درصورت عدم وجود فاکتور، پیگیری متخلف بسیار دشوار بوده یا حتی غیرممکن می شود.
به گفته کارشناسان بازارطلا، وجود طلاهای تقلبی یا کم عیار بیشتر دربساط فروشندگان غیررسمی مانند کسانی که طلاهای کیفی می فروشند یا بدون داشتن جواز کسب درمغازه های به اصطلاح زیرپله ای کار می کنند، وجود دارد.این فروشندگان معمولا در حین ساخت مصنوعات طلا از برخی ترفندها برای کاهش عیار یا مخلوط کردن و قراردادن فلزات غیر قیمتی در داخل مصنوعات استفاده می کنند.درنهایت هم با کاهش دادن قیمت طلا هایشان درمقایسه با بهای بازار،برخی شهروندان ناآگاه را به طمع انداخته واز بی اطلاعی آنها سوء استفاده کرده وسودهای آن چنانی به جیب می زنند وغیب می شوند.
درهمین حال،خریدار طلا نیز تا مدتها از آنچه به وی فروخته اند آگاه نمی شود تااینکه هنگام مراجعه برای فروش آن طلاها یا براثر هر اتفاق دیگر، از کلاهی که برسرش رفته آگاه می شود وچون معمولا این گونه ارزان فروشان، برای طلای فروخته شده فاکتور هم نمی دهند حتی درصورت یافتن فروشنده، خریدار قادر به اثبات تخلف وی نیست ودرنتیجه دارایی اش به شدت کاهش یافته یا کاملا از دست می رود.
ترفندهای متقلبان
سازندگان طلاهای تقلبی یا کم عیار ترفندهای مختلفی رادرساخت این گونه مصنوعات به کار می برند که تشخیص آن معمولا برای مردم عادی ممکن نیست. حتی در مواردی اهل فن هم به دشواری وبااستفاده از ابزارهای تخصصی قادر به شناسایی ترفندها می شوند.
دامنه این ترفندها هم متنوعند؛ ازاستفاده از شن و سیم‌مسی در داخل النگوهای طلا برای افزایش وزن آنگرفته تا جاسازی خاک اره وگل رس در داخل دیگر مصنوعات والبته مخلوط کردن فلزات غیرقیمتی درطلا ؛ بخصوص طلاهای آب شده.
دراین باره کارشناسان به مردم هشدار می دهند که از خرید طلاهای آب شده تحت هر عنوان خودداری کنند چراکه احتمال خالص نبودن آن بسیار زیاد است.
به گفته آنان،با توجه به افزایش ناگهانی نرخ طلا و استقبال گسترده مردم برای سرمایه‌گذاری در این صنعت، خرید و فروش طلای آب‌شده در بین برخی مرسوم شده و از آنجا که تنها مصنوعات طلای دارای کد شناسایی معتبر و قانونی است، ضرر و زیان ناشی از معاملات طلای آب‌شده متوجه خود خریدار است و از لحاظ قانونی هم امکان پیگیری و جبران زیان آن وجود ندارد.
بر اساس بررسی‌های به عمل آمده، معمولاً عیار طلای آب‌شده که در آزمایشگاه‌هایی غیر از آزمایشگاه‌های معتبر سازمان ملی استاندارد عیارسنجی می‌شوند، دارای مغایرت بوده و مردم عادی تنها حین فروش آن و با آزمون مجدد توسط خریدار، متوجه این تقلب و ضرر می‌شوند.
البته تقلب درخلوص وعیارطلا فقط مربوط به مصنوعت طلا نیست بلکه انواع سکه های طلا هم از ترفندهای کلاهبرداران حرفه ای این عرصه درامان نیستند.
به عنوان مثال، روش ریخته گری ماسه و یا گل رس یکی از مرسوم ترین روشها برای ساخت سکه های تقلبی می باشد. در این روش، دو نیمه جعبه (قالب) وجود دارد که به راحتی بر روی هم قرار گرفته و فیکس می گردد. در ابتدا قالب ها با ماسه نرم و یا خاک رُس و با چسب مخصوص (جهت اتصال دانه ها) مخلوط شده و پر می گردند. سکه ای که قرار است کپی شود در روی ماسه قرار داده می شود تا نقش سکه بر روی ماسه یا خاک رس ایجاد گردد و همچنین نقش طرف دیگر سکه را بر دیگر قالب انداخته و سپس راهگاهی برای ورود مواد مذاب ایجاد می کنند.
حال اگر این دو نیمه بر روی هم قرار داده شود، قالب برای ساخت سکه تقلبی آماده است. سپس از طریق راهگاه، مواد مذاب را درون قالب می ریزند تا پر شود. نتیجه کار یک سکه کپی شده از اصل با یک زائده فلزی چسبیده به آن که از راهگاه به جا مانده، می باشد.
علامت های روی طلا؛ بهترین راه اطمینان
کارشناسان بازار طلا راه های مختلفی رابرای شناسایی طلا یا سکه تقلبی از اصل پیشنهاد می کنند. اما بهترین، آسان ترین وضمنا فوری ترین راه برای حصول اطمینان از اصل بودن طلا ومصنوعات آن، توجه به علامت های اختصاری است که روی طلاهای اصل وجوددارد.
حروف و اعداد روی طلا در واقع شناسنامهٔ قطعه طلای مورد نظر هستند و عیار یا خلوص، رنگ و محل ساخت آن را مشخصی می‌کنند و اطلاعاتی در مورد روش ساخت آن قطعه در اختیار شما می‌گذارند.
مهم‌ترین چیزی که شرکت‌های تولیدکننده طلا و جواهرات موظف به درج آن روی قطعات تولیدی خود هستند، عیار قطعات موردنظر است. عیار طلا را با استفاده از عبارت k ،Kیا ktکه نشان‌دهنده کلمهٔ Karatیا عیار است، روی قطعات طلا حک می‌کنند.
دومین روش درج عیار طلا، استفاده از اعداد سه‌رقمی است که در واقع درصد طلای موجود در قطعه مورد نظر را نشان می‌دهد. برای مثال طلای ۲۴ عیار که خلوص ۹۹.۹ درصد دارد، با عدد ۹۹۹ مشخص می‌شود.
اما از آنجا که طلاهای موجود درایران معمولا 18 عیار هستند، عدد750 حک شده روی مصنوعات طلا یا کد18k نشانگر این نوع طلا هستند.
درکنار این، دومین کد درج شده روی مصنوعات طلا، مربوط به رنگ آن قطعهٔ طلا است. رنگ‌های رایج طلا شامل زرد، سفید و صورتی هستند.
برای نشان‌دادن رنگ قطعهٔ طلا، حرف اول معادل انگلیسی آن را روی طلا حک می‌کنند واز آنجا که طلاهای موجود درایران بیشتر ازنوع زرد وسفید هستند،برای طلای زرد (Yellow) با حرف Yوبرای طلای سفید (White) با حرف Wدرج می شود.
به علاوه ،محل ساخت طلا نیز باید روی مصنوع آن درج شود.براین اساس ،حرف اول نام هر یک از این شهرها به‌عنوان محل ساخت، روی طلا درج می‌شود. حرف Tمربوط به تهران، حرف Mمربوط به مشهد و حرف Eمربوط به اصفهان است.
درنهایت هم کدهای دیگری روی مصنوعات طلا درج می شود که به خریدار کمک می کند آنچه را که می خرد، تشخیص داده وغیرازآن به وی فروخته نشود.
دراین باره، حروف GPروی مصنوعات طلا مخفف عبارت Gold Plated به معنای روکش شده با طلا است. البته این کد را ممکن است گاهی به‌صورت HGP نیز مشاهده کنید که مخفف عبارت Heavy Gold Platedاست، به معنی آن که در ساخت این قطعه از طلای بیشتری (نسبت به حالت معمول) برای روکش کردن استفاده شده است.
GFهم مخفف عبارت Gold Filledو به معنای این است که قطعهٔ موردنظر با طلا پر شده وعبارت GE نیز مخفف عبارت Gold Electroplatedاست به معنای آن که این قطعه با طلا آبکاری شده است.
البته سازمان ملی استاندارد به عنوان مرجع رسمی برای عیار سنجی وخلوص سنجی طلا ، نقره ومصنوعات آن روش دیگری را هم به مردم پیشنهاد کرده است.
دراین باره ،محمدحسین طاهری مدیرکل استاندارد استان تهران،با اشاره به وجود سامانه پیامکی ۱۰۰۰۱۵۱۷ به‌منظور استعلام و اطمینان از صحت اعتبار پروانه استاندارد مصنوعات طلا، می گوید: شهروندان می توانند پیش از خرید مصنوعات طلا با ارسال پیامکی حاوی حرف Gقبل از کد شناسایی (به عنوان مثال برای استعلام کد T۶۸۳ باید پیامک GT۶۸۳ ارسال شود) به این سامانه، وضعیت اعتبار کدها را استعلام کنند.دراین صورت به راحتی وسرعت می توان فهمید که آیا کد درج شده بر روی مصنوع طلا واقعی است یا تقلبی.
