محمد محمدی‌بخش درباره فعالیت هواپیماهای فوق‌سبک در ایران اظهار داشت: در حال حاضر ۲۵۰ فروند هواپیمای فوق سبک در ایران فعالیت دارند که البته از این هواپیما‌ها برای مسیر سفر استفاده نمی‌کنند بلکه اغلب برای پرواز‌های تفریحی و آموزشی کاربرد دارند.
او ادامه داد: با توجه به محدودیت‌هایی پروازی امکان پرواز این هواپیما‌ها غیر از پرواز‌های آموزشی و تفریحی تعریف شده وجود ندارد، هرچند این وسیله برای پروازا‌ها (در قالب سفر) در مسافت‌های تعریف شده توانمند هستند، اما در حال حاضر اجازه این ماموریت را به این هواپیماهای کوچک نمی‌هیم.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه مالک هواپیماهای فوق سبک می‌تواند افراد حقیقی باشد، اما بهره‌بردار حتما باید حقوقی باشد، گفت: البته به این هواپیما‌ها اجازه فعالیت به عنوان حمل و نقل عمومی داده نمی‌شود و ملاحظات خاص خود را دارد.
معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد:، اما هواپیماهای بیزنس جت ۶ و ۷ نفره مانند هوکر و فالکن از انواع هواپیما‌هایی هستند که پرواز‌هایی در قالب سفر و جابه جایی‌ها در مسافت دور را هم دارد و هر چند تعداد سرنشینان این هواپیما محدود است، اما جزو هواپیماهای سبک محسوب نمی‌شوند.
محمدی‌بخش با بیان اینکه هواپیماهای بیزنیس جت جزو هواپیماهای استاندارد سازمان هواپیمایی در کشورمان محسوب می‌شوند که پرواز‌های منطقه‌ای را انجام می‌دهند که البته برخی از این هواپیما‌ها هم امکان پرواز دوربرد را دارند و مدل‌های آن در ایران فراوان است.
محمد محمدی‌بخش افزود: تمام ماموریت‌های اورژانس هوایی و جابه جای اعضای بدن فرد مرگ مغزی شده و حمل عضو اهدا شده از طریق این ناوگان در کشورمان انجام می‌شوند.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه خرید و فروش هواپیماهای جت برای عموم آزاد است، گفت: متقاضیان می‌توانند نسبت به خرید بیزنس جت اقدام کنند و افراد متقاضی استفاده از این ناوگان هم می‌توانند با شرکت‌های دارنده این هواپیما‌ها وارد قرارداد شوند و در حال حاضر هم بسیاری از مردم از این فضا استفاده می‌کنند.
معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه برای این ناوگان بلیتی فروخته نمی‌شود و عرضه آن در سازو کار دیگری تعریف شده، ادامه داد: معمولا تاجرها، برخی از مسئولان، تیم‌های ورزشی و تیم‌های اقتصادی از این هواپیما‌ها استفاده می‌کنند.
آمار رسمی مربوط به هواپیمای شخصی در ایران ظرف سه سال اخیر ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است و در حال حاضر اگرچه به ۲۵۰ فروند رسیده، اما مشخص نیست مانند ناوگان حمل ونقل هوایی، چند درصد آن ها زمین گیر هستند و چند درصدشان قابلیت پرواز دارند.
خرید هواپیمای شخصی به شکل زمزمه ای وسوسه کننده در سال ۱۳۷۹ به گوش رسید. مردم عادی به این ترتیب می توانستند برای خودشان هواپیمای شخصی خریداری کنند.
خرید هواپیمای شخصی سه سال بعد، حالت رسمی به خود گرفت. در آیین نامه مالکیت و بهره برداری هواپیمای شخصی آمده هر شخص حقیقی یا حقوقی دارای تابعیت کشور، مجاز است با رعایت قوانین و مقررات، برای خرید و مالکیت هواپیما ی شخصی غیرنظامی اقدام کند. اما و اگر ها را هم مشخص کرده اند.
خرید جت های خصوصی برای عموم آزاد است
خرید هواپیمای شخصی و استفاده از آن تنها با اخذ مجوز صلاحیت پرواز مجاز شناخته شده است. خریدار باید در ابتدا هواپیمای شخصی را در سازمان هواپیمایی کشوری ثبت کند. قطعا دریافت یک سری مجوز ها مثل لایسنس پرواز با هواپیمای شخصی نیز الزامی خواهد بود.
صدور مجوز اولیه شش ماه زمان می برد هر بار پرواز هواپیما به اخذ مجوز نیاز دارد. محل نگهداری هم فرودگاه است. اجازه پرواز هواپیمای شخصی پس از تایید قابلیت های فنی و صلاحیت عوامل پرواز توسط سازمان هواپیمایی کشور صادر می شود.
هواپیمای شخصی دردسر هایی مثل تعمیر و نگهداری، تامین قطعات و باقی موارد را هم دارد که کلی وقت می گیرند و باید زیر نظر سازمان هواپیمایی انجام شود.
کاربرد هواپیمای شخصی در ایران
هواپیمای شخصی را در فرودگاه مخصوص نگهداری می کنند. فرودگاه گلبهار در مشهد، آزادی قزوین، زرقان شیراز، ایوانکی نزدیک تهران، کرمان، رامسر، نوشهر، ایلام، ارومیه، جلفا، کاشمر، دزفول، نیشابور، پیام کرج، تبریز، بجنورد، اصفهان، شهرکرد، یاسوج، کیش، زنجان، همدان و نمک آبرود نقاطی هستند که می توان برای نشست وبرخاست هواپیمای شخصی روی آن ها حساب باز کرد.
هواپیمای شخصی در بعضی فرودگاه ها مثل آزادی، نمک آبرود، نوشهر، کیش که با استقبال گردشگران روبرو هستند، به عنوان یک وسیله تفریحی در بازه های ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ای استفاده می شود. با این حال وقتی پای هواپیمای شخصی به اخبار باز می شود، حساسیت ایجاد می کند.
هواپیمای شخص احتمالا به این دلیل توجه افکار عمومی را به خود جلب می کند که آن را مترادف با نوعی از سرمایه داری می دانند. با وجود حضور ۲۵۰ فروند هواپیمای شخصی لازم نیست خیلی حرص بخورید چون بخشی از این اشتباه حاصل اشتباه گرفتن مفهوم «هواپیما شخصی» و «جت شخصی» است.
جت شخصی هواپیمایی است که معمولا در فیلم ها و سریال ها یا اخبار مربوط به سلبریتی های خارجی دیده ایم، اما براساس قانون، خرید جت خصوصی توسط افراد در ایران ممنوع است و آیین نامه تنها به هواپیما شخصی اشاره شده است.
هواپیمای شخصی در ایران بیشتر از نوع ملخی است که برای پرواز های با برد کوتاه استفاده می شود؛ معمولا هم کاربرد آموزشی، تفریحی یا سم پاشی دارند. آیین نامه تاکید کرده فقط هواپیماهای فوق سبک اجازه ورود و پرواز در کشور را دارند. با توجه به اینکه خرید این دسته از هواپیما ها مشمول تحریم نمی شود، در حال حاضر میانگین سنی ناوگان هواپیمای شخصی کشور از نظر سال ساخت و ایمنی نسبت به هواپیما های غول پیکر و مسافری در رتبه بهتری قرار دارد.
هواپیمای شخصی فوق سبک معمولا دونفره است و توانایی پرواز به مدت پنج تا شش ساعت را دارد. برد پرواز هواپیمای شخصی به ۲۳۰ تا ۲۵۰ کیلومتر می رسد.
قیمت هواپیمای شخصی در ایران
هواپیمای شخصی از نوع فوق سبک با ظرفیت دو نفر، در ایران بیشتر متعلق به برند های اروپایی و روسی مثل Tecnam، یوروفاکس، Sky lark، Land africa، Corvus، لاری ایکاروس، Zenair و Aero Pop هستند که بیشترشان در طول دهه ۹۰ شمسی، وارد کشور شده اند.
تعداد هواپیمای شخصی کشور تا سال ۹۹ حدود ۱۷۰ فروند اعلام شده بود و از آن موقع تا حالا به ۲۵۰ فروند رسیده است. یعنی ظرف سه سال تعداد هواپیما های شخصی کشور نزدیک ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده. بیشتر این هواپیما ها از نوع یک موتوره فوق سبک هستند که با عنوان هواپیمای ورزشی به کشور وارد شده اند و کمتر از ۶۰۰ کیلوگرم وزن دارند. یعنی سبک تر از یک دستگاه پراید.
هواپیمای شخصی سال های آخر دهه ۹۰، ماهی سه تا پنج میلیون تومان خرج روی دست صاحبش می گذاشت که این عدد احتمالا تا الان به بالای ۱۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. سوخت مورد نیاز هواپیمای شخصی نیز بدون احتساب یارانه بنزین محاسبه می شود و با نرخ فوب خلیج فارس در اختیار متقاضیان قرار می گیرد.
قیمت هواپیمای شخصی با چنین مشخصاتی در بازار های جهانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دلار است. قیمت هواپیمای مسافربری کوچک ایرباس A320 نزدیک ۹۷ میلیون دلار است و خرید بویینگ ۷۳۷ حدود ۶۰ تا ۹۹ میلیون دلار خرج دارد. هواپیما های بزرگ تر بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار قیمت دارند. پیش از تشدید تحریم ها در سال ۹۷ وقتی دلار ۱۲ هزار تومان بود، می شد با پرداخت یک تا دو میلیارد تومان یک هواپیما شخصی خرید، اما در حال حاضر با احتساب دلار ۵۰ هزار تومانی قیمت هواپیمای شخصی به پنج تا ۷.۵ میلیارد تومان می رسد. فهرست بلندبالایی از انواع ماشین می توان تهیه کرد که ارزششان بیشتر از هواپیمای شخصی است.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری تاکید کرد: هر فردی می‌تواند مالک این هواپیما‌ها باشد و خرید برای عموم آزاد است، اما اپراتور آن باید از مجوز‌های برخوردار باشد و فرایند‌های اخذ گواهینامه صلاحیت پروازی، تعمیر و نگهداری و عملیاتی و امنیتی را بگذراند.
