جنگنده‌های اسرائیل غروب دوشنبه، در جنایتی بی سابقه ساختمان کنسولگری ایران در خیابان المزه دمشق را هدف حملات هوایی قرار دادند؛ حملاتی که در پی آن هفت تن از فرماندهان و افسران سپاه ازجمله سرداران محمدرضا زاهدی و سرتیپ محمدهادی حاجی رحیمی به شهادت رسیدند؛ موضوعی که اطلاعیه‌ای سپاه نیز آن را تایید کرده است و رهبر انقلاب نیز دقایقی پیش در پیامی به مناسبت شهادت سرداران ایرانی در دمشق تاکید کردند که «رژیم خبیث به دست دلاورمردان ما مجازات خواهد شد. آنها را از این جنایت و امثال آن پشیمان خواهیم کرد».
بررسی مواضع رسمی ایران و همچنین چهره های مطرح حکایت از آن دارد که «جمهوری اسلامی ایران جواب متناسب این اقدام تروریستی را در زمان و مکان مناسب خواهد داد»؛ آنچنان که حسین اکبری سفیر ایران در سوریه بر این موضوع در توییت خود تاکید کرده است.
با این همه تحلیلگران در 3 محور، به بررسی این حمله پرداخته اند. ازجمله این محورها می توان به این موضوع اشاره کرد که حمله تهاجمی اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق در پی سفر اخیر اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، و زیاد النخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین (PIJ) به تهران صورت گرفت؛ موضوعی که به باور برخی تحلیل گران مهم است و از این منظر نیز حمله اسرائیل معنادار تلقی می شود.
همچنین نقص مصونیت اماکن دیپلماتیک یکی از اصلی ترین محورهایی است که سبب شده نهادهای بین المللی و رسانه های جهان و همچنین مقامات بسیاری از کشورها، آن را بی سابقه بخوانند. پایگاه خبری فارین پارلیسی هم با اشاره به اینکه «حمله به یک مجتمع دیپلماتیک، یا حتی یک ساختمان نیمه رسمی در همسایگی آن، تهدید بالقوه و قابل توجه است» تاکید کرد: «تاسیسات دیپلماتیک به عنوان فضاهای حفاظت شده ملی و حاکمیتی تلقی می شوند.»
این پایگاه خبری به نقل از دالیا داسا کی، کارشناس خاورمیانه در مرکز روابط بین‌الملل برکل در دانشگاه کالیفرنیا، تاکید کرد که «حمله به یک مرکز دیپلماتیک مانند حمله به خود کشور است.»
حمله اسرائیل با چراغ سبز آمریکا بود یا نه؟
با این حال نخستین گمانه زنی ها درباره این عملیات هوایی اسرائیل پای ایالات متحده را به ماجرا باز کرد؛ گمانه هایی که از چراغ سبز آمریکا به اسرائیل برای حمله به کنسولگری ایران در دمشق حکایت دارند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان هم با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس از مخابره پیام میان ایران و آمریکا در پی این حادثه خبر داد و با تاکید بر اینکه پیام مهمی به دولت آمریکا به عنوان حامی رژیم صهیونیستی ارسال شد، تصریح کرد: «آمریکا باید پاسخگو باشد.»
از فلسطین و جبهه جنگی این روزها علیه اسرائیل نیز این موضوع مطرح شده است؛ از جمله ابواحمد فواد مسؤول روابط عربی و ملی جبهه مردمی آزادسازی فلسطین که در گفت‌وگو با شبکه خبری المیادین ضمن محکوم کردن حمله رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق، اظهار کرد: «حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق بدون چراغ سبز آمریکا امکان‌پذیر نیست.»
با این حال تا این لحظه، ایالات متحده هرگونه ارتباط با این موضوع را رد کرده است؛ واشنگتن بامداد امروز با انتشار یک بیانیه اطلاع خود از عملیات اسرائیل را تکذیب کرد و «جان کربی» سخنگو و هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز از پیام مهم آمریکا به ایران خبر داد. پیامی که به گفته او از «ایالات متحده» به «تهران» مخابره و در آن تاکید شد که آمریکا «هیچ دخالت یا اطلاع گسترده ای در مورد حمله رژیم اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه نداشته است.»
اظهارات ضدونقیض تل آویو!
محور مهم دیگری که در ساعات پس از حمله مورد بررسی تحلیل گران قرار گرفته، مواضع ضد و نقیض اسرائیل است.
در شرایطی که رسانه های جهان اسرائیل را عامل این حمله در دمشق معرفی کردند، مقامات اسرائیلی از پذیرش مسئولیت آن در ساعات اولیه طفره رفتند؛ گواه این مدعا اظهارات سخنگوی ارتش اسرائیل است که متهم اصلی این حمله محسوب می‌شود و در مواجهه با سوالی درباره حمله این رژیم به کنسولگری ایران در دمشق، ترجیح داد اینگونه پاسخ دهد که «ما درباره حمله‌ای که توسط رسانه‌های خارجی گزارش شده اظهارنظر نمی‌کنیم و به تمرکز بر روی اهداف جنگی‌مان (در غزه) ادامه می‌دهیم.»
این در حالی است که تنها ساعاتی پس از این حمله، نیویورک تایمز از اعتراف چهار مقام اسرائیلی به دست داشتن تل آویو در حمله هوایی به کنسولگری ایران در دمشق خبر داد.
اما این حمله بی سابقه اسرائیل، از همان ساعات اولیه ابعاد گسترده ای یافت و با واکنش بسیاری در حوزه سیاست داخلی و بین‌الملل همراه شد؛ بسیاری از مقامات کشور از واکنش متقابل و انتقام سخن گفتند و کشورهای دیگر هم به اشکال مختلف جنایت اسرائیل را محکوم کردند.
تشکیل جلسه فوری شورای عالی امنیت ملی
در ایران اما در همان ساعات اولیه جلسه ای فوق العاده و مهم در شورای عالی امنیت ملی برگزار شد؛ جلسه ای که دبیرخانه درباره جزئیات آن اطلاعیه منتشر کرد و از حضور شخص رئیس جمهوری در این جلسه مهم خبر داد. در اطلاعیه این شورا آمده است که « پیرو جنایت جنگی دیگری از رژیم صهیونیستی علیه اماکن و افراد دارای مصونیت دیپلماتیک و به شهادت رساندن سردار سرلشگر پاسدار محمد رضا زاهدی، شورای عالی امنیت ملی ساعت ۲۱ شب گذشته در حضور رئیس جمهور و رئیس شورا تشکیل جلسه داد و تصمیمات مقتضی اتخاذ شد.»
جلسه اضطراری شورای امنیت درباره ایران
این تنها واکنش ایران نبود؛ علاوه بر واکنش های دیپلماتیک ایران و همچنین واکنش چهره های سیاسی و نظامی، ایران درخواست نشست فوری شورای امنیت سازمان ملل شد. سفیر و معاون نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نامه ای به شورای امنیت، در پی حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه از این شورا خواست این اقدام جنایتکارانه را به شدیدترین وجه ممکن محکوم و نشستی فوری برای رسیدگی به نقض آشکار هنجارها و اصول حقوق بین‌الملل توسط رژیم اسرائیل برگزار کند؛ موضوعی که واکنش سریع این شورا را به همراه داشت و شورای امنیت سازمان ملل از برگزاری جلسه اضطراری خبر داد. البته خبرگزاری دولتی روسیه در این باره نوشت: «شورای امنیت امروز به درخواست روسیه برای بررسی حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق جلسه فوری برگزار می کند.»
واکنش کشورها و نهادهای بین‌المللی
ابعاد این حادثه به قدری گسترده بود که پای دیگر نهادها و سازمان های بین المللی هم به ماجرا باز شد؛ مانند «استفان دوجاریک» سخنگوی سازمان ملل متحد که در واکنش به حمله هوایی ارتش رژیم اسرائیل به کنسولگری ایران در مجاورت سفارت جمهوری اسلامی ایران در شهر دمشق ابراز نگرانی کرد.
کشورهای بسیاری هم حمله اسرائیل به کنسولگری ایران را محکوم کردند، مانند وزارت خارجه روسیه که در واکنش به وقوع این حادثه، به اسرائیل هشدار داد تا از از اقدامات نظامی تحریک آمیز در سوریه دست بکشد.
جهان علیه اسرائیل؛ از طالبان تا عربستان
حماس و جنبش جهاد اسلامی هم با انتشار بیانیه هایی جداگانه به حمله اسرائیل علیه ایران واکنش نشان دادند و این حادثه را محکوم کردند. حزب الله لبنان هم در بیانیه‌ای حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق را محکوم و آن را نشانگر تداوم حماقت صهیونیست‌ها دانست. در این میان انصارالله یمن هم حمله اسرائیل را نقض حاکمیت سوریه عنوان کرد.
همچنین وزارت خارجه عربستان سعودی بامداد سه‌شنبه در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران در سوریه اعلام کرد که حمله به مراکز دیپلماتیک به هر بهانه‌ای و تحت هر توجیهی مردود است.
وزارت خارجه طالبان هم در بیانیه‌ای حمله رژیم اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق را نقض آشکار موازین دیپلماتیک و اقدامی تحریک‌آمیز عنوان کرد.
پاکستان، عراق، امارات، کویت، قطر هم دیگر کشوری بود که حمله اسرائیل به کنسولگری ایران را محکوم کردند و خواستار برخورد با اقداماتی از این دست که به نقض حاکمیت کشورها منجر می شود؛ شدند.
واکنش تند رئیس جمهور به جنایت اسرائیل
در ایران، سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهوری بیانیه‌ای صادر کرد و طی آن، تهاجم غیرانسانی و نقض آشکار مقررات بین‌المللی از سوی رژیم صهیونیستی در حمله به ساختمان کنسولگری کشورمان در دمشق را محکوم کرد.
همچنین محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی در پیامی ضمن محکوم کردن حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در سوریه تاکید کرد: سردمداران جاهل رژیم غاصب اسرائیل و حامیان آنها بدانند این تحرکات رذیلانه هیچ تأثیری در اراده آزادیخواهی و حق‌طلبی مبارزان مقاومت ندارد و اقدام تجاوزگرانه و ددمنشانۀ آنان با مجازات سختی مواجه می‌شود.
از سوی دیگر وزارت خارجه ایران نخستین واکنش را به این حادثه نشان داد و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در بیانیه‌ای گفت: «ایران حق واکنش را برای خود محفوظ می‌دارد و در مورد نوع واکنش و مجازات متجاوز تصمیم خواهد گرفت.»
پیشنهاد جنجالی حمله به مراکز دیپلماتیک اسرائیل
در میانه واکنش های رسمی و دیپلماتیک یک نماینده مجلس پیشنهادی فراتر از مواضع دیپلماتیک مطرح کرد و از اقدام متقابل سخن گفت. جلال رشیدی کوچی، در واکنش متفاوت که در شبکه اکس منتشر کرد از پیشنهاد جنجالی خود رونمایی کرد و بر ضرورت حمله ایران به مراکز دیپلماتیک اسرائیل در دنیا تاکید کرد. او: «تعلل، صبر و تاخیر در پاسخ قاطع و مشابه به حمله نظامی صهیونیست‌ها به خاک ایران، تحت هر عنوان، برابر است با ضربه سنگین به آبرو و عزت نام بزرگ ایران. پیشنهاد من، هدف قرار دادن آشکارا و مستقیم یکی از مراکز دیپلماتیک صهیونیست‌ها در یکی از کشورهای منطقه، ترجیحا آذربایجان.»
