شاگردان امیر قلعهنویی در دو دیدار مراحل یکهشتم و یکچهارم نهایی جام ملتهای آسیا مقابل تیمهای ملی سوریه و ژاپن صاحب ضربه پنالتی شدند که علیرغم برداشتن توپ توسط سامان قدوس، این بازیکن ضربه نهایی را نزده و گلزنی نکرده تا یک اتفاق عجیب و جالب توجه را شاهد باشیم.
زننده پنالتیهای تیم ملی ایران مشخص است ولی همیشه سامان قدوس بهعنوان اولین نفر جلو میرود و توپ را برمیدارد تا این برداشت به وجود بیاید که میخواهد پنالتی را بزند ولی در نهایت یک نفر دیگر پشت توپ میایستد تا تاکتیک فریبنده، مثل خیلی از تیمهای جهان شکل بگیرد و با این روش ایران به گل برسد.
شاید متوجه اتفاقی کمی غیرمعمول در دو مسابقه گذشته تیم ملی ایران مقابل سوریه و ژاپن و پیشتر در فینال جام باشگاههای جهان بین چلسی و پالمیراس شده باشید.
سامان قدوس در بازی مرحله یک هشتم نهایی آسیا مقابل سوریه هم پنالتی به دست آمده توسط مهدی طارمی را برداشت تا این تصور به وجود بیاید که خودش قصد دارد ضربه پنالتی را بزند
آنطور که هفتیک نوشته، پس از این که در وقتهای اضافه این مسابقه یک ضربه پنالتی به سود چلسی اعلام شد که در نهایت جام قهرمانی را برای آنها به ارمغان آورد، سزار آسپیلیکوئتا توپ را گرفت و پشت نقطه پنالتی ایستاد و به چشم تمام جهان شبیه به بازیکنی بود که قصد داشت پنالتی را بزند. هیاهویی در اطراف او جریان داشت، بازیکنان پالمیراس در حال اعتراض به پنالتی اعلام شده از سوی کمک داور ویدیویی بودند و در عین سعی داشتند روحیه بازیکنی که توپ در دستانش قرار داشت را تضعیف کنند.
اما صبر کنید. وقتی هیاهو کمی کاهش یافت، برزیلیهای معترض متفرق شدند و داور به وِوِرتون، دروازهبان پالمیراس، دستور داد که روی خط دروازه قرار بگیرد، آسپیلیکوئتا برگشت و توپ را به کای هاورتز سپرد. این بازیکن آلمانی هم با کمترین نگرانی توپ را به زیبایی وارد دروازه کرد و چلسی قهرمان جهان شد.
این آخرین و شاید مشهودترین مثال از اتفاقی است که در ماههای اخیر رایج شده، تلاش برای محافظت از زننده ضربه پنالتی در برابر آشوب و تاکتیکهای برهم زننده تمرکز حریف که اتفاقی عادی و فراگیر است.
آن را پیشدستی آشکار، ترفند ماهرانه برای موفقیت در بازی یا وسواس ورزشی به حداقل برتری بنامید: تلاش برای برهم زدن تمرکز یا ترساندن پنالتیزن از سالها قبل اقدامی رایج است. از «پاهای شل و ول» بروس گرابلار در فینال جام باشگاههای اروپای 1984 تا تلاش مضحک جو هارت برای ترساندن ایتالیا در یورو 2012، از روش سلطهجویی خاص امیلیانو مارتینز که متعلق به خودش است و رجزخوانیهایی که در آرژانتین و استون ویلا دارد.
اما میتوان گفت که این شیوه هرگز به اندازه الان رایج نبوده است: اکثر پنالتیها با تلاشهایی از سوی حریف روبهرو میشوند که سعی دارند تمرکز پنالتیزن را از بازی دور کنند. این کار به حدی رایج است که تیمها استراتژیهای مشخص و از پیش تعیین شدهای برای مقابله با آن به کار گرفتهاند.
گایر یورده، پروفسور روانشناسی فوتبال در دانشکده علوم ورزشی نروژ به حساب میآید و سالهاست که درباره ذهنیت پنالتیزنها تحقیق میکند. او به اتلتیک میگوید: «من تیمهایی را دیدهام که سبکی تیمی برای محافظت از پنالتیزن دارند، اما هرگز ندیدهام کسی مستقیما خودش را به جای پنالتیزن جا بزند. و این در حالی است که پنالتیهای بسیاری را در طول زندگی دیدهام.»
پس از پایان بازی چلسی و پالمیراس در ابوظبی از آسپیلیکوئتا درباره این ترفند سوال شد و او تایید کرد که این کار برای برداشتن فشار از روی هاورتز بوده چون او میدانست که بازیکنان حریف چه رفتاری دارند. او شوخی نمیکرد؛ یک بررسی کوتاه دوباره روی پنالتیهای که علیه پالمیراس اعلام شده نشان میدهد که آنها عادت به دوره کردن پنالتیزن برای منحرف کردن تمرکز او دارند.
لحظاتی پس از پنالتی به دست آمده ایران مقابل سوریه و در حالی که همه تصور زدن ضربه توسط قدوس را داشتند، او توپ را تحویل طارمی داد و مدافعان حریف که از صحنه دور شده بودند، به این حرکت اعتراض داشتند، اما سامان مدافع حریف را هُل داد تا از صحنه دور شود و طارمی بدون دردسر پنالتی را بزند
این روش در برخی بازیها در فوتبال جهان رخ میدهد و نمونه دیگر آن در فصل گذشته را میتوان به بازی اینترناسیونال و پالمیراس در سری A برزیل، منچستر یونایتد مقابل استون ویلا و ... اشاره کرد، اما دو پنالتی آخر در فوتبال جهان به این روش را شاگردان امیر قلعهنویی مقابل تیمهای سوریه و ژاپن به اجرا درآوردند و گلزنی هم داشتند.
در دقیقه 32 دیدار ایران و سوریه که خطای پنالتی روی مهدی طارمی اعلام شد، سامان قدوس توپ را برداشت و روی نقطه پنالتی کاشت تا همه این تصور را داشته باشند که او پنالتیزن اول تیم ملی است ولی پس از آرام شدن جو و دور شدن همه بازیکنان از محوطه، به یکباره قدوس توپ را تحویل طارمی داد تا او پنالتی را تبدیل به گل کند.
اما در آخرین لحظات بازی حساس مرحله یک چهارم نهایی جام ملتهای آسیا هم از سوی بازیکنان ایران این تاکتیک به اجرا درآمد و در شرایطی که مهدی طارمی بخاطر محرومیت در زمین حضور نداشت، سامان قدوس توپ را در زمان اعلام خطای پنالتی روی کنعانیزادگان برداشت و روی نقطه کاشت ولی دوباره تاکتیک بازی قبل را به اجرا درآورد و این بار توپ را تحویل علیرضا جهانبخش داد تا او گل صعود به نیمه نهایی را بزند.
البته این روش در زمان پنالتیهای آخر بازی مثل دیدار ایران و سوریه قابل اجرا نیست، اما به نظر میرسد شاگردان امیر قلعهنویی اگر فردا شب هم برابر قطر یا در صورت صعود به فینال جام ملتهای آسیا دوباره صاحب پنالتی در جریان مسابقه شوند، همین حرکت را اجرا کنند و به گل برسند.