برنامه‌های دغدغه مند و مطالبه گرانه تلویزیون این روزها به تعداد انگشت‌های یک دست هم نمی‌رسد. این میان حتماً برنامه‌هایی که فارغ از هیاهو و سخنان شاذ رسانه‌ای به دنبال ارائه محتوایی به مخاطب هستند که هم سرگرم کننده باشد و هم مساله محور، مغتنم و قابل دفاع هستند. «بی واسطه» با اجرای محمد دلاوری و تهیه کنندگی علی صدری نیا از جمله این برنامه هاست که فصل اول آن در چند ماه اخیر به پخش رسید و این روزها عوامل در حال ساخت فصل دوم هستند.
این مجموعه محصولی از سازمان اوج است که از شبکه یک سیما پخش شد. دلاوری در هر قسمت از برنامه سراغ یکی از موضوعات کلان کشور می‌رفت و در گفت‌وگو با مدیران نهادها و ارگان‌ها به مسائل مهم کشور می‌پرداخت و سعی می‌کرد در یک یا دو قسمت برنامه پرونده‌ای از هر اتفاق، مساله و سوژه را پیش روی مخاطب بگذارد، با مدیر مربوطه وارد بحث شود و حتی وعده‌هایی برای برطرف شدن بخشی از این مسائل برای آینده کشور بگیرد.
محمد دلاوری و علی صدری نیا مجری و تهیه کننده برنامه از چالش‌ها و سختی‌های ساخت «بی واسطه» گفتند.
در ادامه بخش اول از این گفتگو را می‌خوانید:
آقای دلاوری شما پیش از این، برنامه‌ای به نام «مدیر مسئول» داشتید، «بی واسطه» نسخه دیگر آن محسوب می‌شود؟
محمد دلاوری: سال ۹۷ یعنی حدود پنج سال پیش آقای صدری نیا به من زنگ زد که قرار است برنامه‌ای داشته باشیم که در آن هر روز سراغ یک مسئول برویم و در حوزه آن فرد مسائلی مطرح شود. من آن زمان گفتم این طرح خیلی سخت است و اگر سراغ مهمانان و موضوعات مهم نرویم، ممکن است با این افرادی که هر روز در تلویزیون هستند، مقایسه شویم که انگار در حوزه‌های بی ربطی می‌چرخیم و گپ می زنیم. با این حال گفتم چون خودت مستند کار کردی و فرد حرفه‌ای هستی می‌دانی قرار است چه انجام دهی و اگر استانداردهای برنامه را حفظ کنیم من هستم.
یعنی فکر کردید برنامه‌ای تبلیغاتی است؟
دلاوری: معمولاً طرح اولیه برنامه‌ها خیلی خوب است. شما قرار است کاری اساسی انجام دهید. بعد گروه سازنده به تدریج می‌فهمند کار خوب سختی‌های بسیار دارد و از استانداردها کم می‌کنند و برنامه در انتها به این مرحله می‌رسد که با یک فرد معمولی به یک جای خیلی معمولی می‌روند که اتفاقی هم رخ نمی‌دهد.
صدری نیا: آقای دلاوری نگران بود آن سطحی که قرار بوده است به آن برسیم پایین بیاید. مثلاً در عمل وزیر نیاید و بگوییم فلانی هم آمد مشکلی نیست.
دلاوری: حتی برنامه‌هایی که مدل این چنینی دارد یک روش غلط هم دارد که یک نفر را سوار ماشین می‌کنند و بعد در همان خودرو با او مصاحبه می‌کنند و مصاحبه که تمام می‌شود فرد هم پیاده می‌شود و می‌رود و معلوم نیست خودرو آن میان چه نقشی دارد و بارها هم این شیوه تکرار شده است. من هم اصلاً مایل نبودم در چنین برنامه‌ای باشم.
در این برنامه هم از همان ابتدای طرح، حضور و گفت‌وگو در خودرو وجود داشت؟
دلاوری: وجود داشت و بامعنا بود یعنی خودرو وسیله‌ای برای رسیدن از جایی به جای دیگر و هدفی بود. در خیلی از برنامه‌ها دیده‌اید که مسئول مورد نظر سوار ماشین می‌شود، مجری هم حضور دارد و با هم گفت‌وگو می‌کنند و بعد از مدتی هم هر ۲ پیاده می‌شوند. این چه معنایی دارد همین گفت‌وگو را می‌توان در استودیو برگزار کرد. اما من دیدم اینجا هم ماشین سواری معنا دارد و هم طرح، اجزای درستی دارد و بنابراین با این طرح فصل اول «مدیر مسئول» به تهیه کنندگی علی صدری نیا طراحی شد. برای فصل جدید که اسم برنامه «بی واسطه» شد سخت گیری من و آقای صدری نیا بیشتر شد و فکر کردیم این کار در فصل جدید خیلی باید بهتر شود. تصمیم گرفتیم حجم گفت‌وگو را کم کنیم و حجم فعالیت را بیشتر کنیم. اگر به طور مثال وارد محیط شدیم باید آن محیط معنا داشته باشد. این اتفاق هم افتاد حتی در برنامه‌های ابتدایی حجم کاری که انجام می‌شد بیش از یک قسمت بود مثلاً از ۷ صبح تا ۱۲ شب می‌دویدیم و حجم راش ما خیلی بیشتر از یک قسمت بود و به تدریج «بی واسطه» شکل گرفت.
نهاد یا مسئولی بود که می‌خواستید سراغش بروید و از طرف سازمان منع شدید؟
صدری نیا: برنامه به دلیل ویژگی‌هایی که آقای دلاوری گفت کار سختی به لحاظ تولیدی است و کسی که سرش درد نکند نباید سراغ چنین برنامه‌ای برود. شما یک استودیو داشته باشید و یک مهمان را برای گفت‌وگو دعوت کنید خیلی کار راحت تری است.
دلاوری: تا حالا چندین بار هم به من گفته است عجب کاری کردیم که وارد ساخت چنین برنامه‌ای شدیم.
صدری نیا: باید یک قرار بگذاریم «بی واسطه» نسازیم! دلیلش هم همین است چون از مقدار زمانی که باید برای هماهنگی‌های پیش تولیدی برای برنامه بگذارید تا سختی‌های روز تولید تا مراحل پس از تولید و تدوین کار همه زمانبر و طاقت فرساست و باید ابتدا با مهمانی که می‌خواهید گفت‌وگو کنید به یک ایده جذاب برسید و درباره سوژه‌ای که قرار است جذاب و جنجالی باشد به توافق برسید و مهمان هم بخشی از یک روزش را خالی کند. لوکیشن‌های مختلفی را هم باید انتخاب کنید. ما در این فصل به مکان‌هایی رفتیم که تاکنون دوربین وارد آنها نشده بود مثلاً مخزن کتابخانه ملی ایران از این نمونه بود یا دوربین تا به حال به مخزن محیط زیست ایران هم ورود نکرده بود.
اینها به دلیل محرمانه بودن آن فضاها بوده است؟
صدری نیا: بخشی به دلیل محرمانه بودن است بخشی هم دلایل دیگر. در فصل دوم هم چنین فضاهایی داریم که دوربین ما برای اولین بار وارد منطقه حفاظت شده «پارچین» شده است و سراغ یک کارخانه اسلحه سازی رفته‌ایم. وجه دیگری از سختی برنامه حضور آقای دلاوری است که برخی از مهمانان همین قدر که می‌شنوند اقای دلاوری مجری برنامه است، می‌ترسند. ما مهمانی داشته‌ایم که گفت‌وگو با او هماهنگ شده بود و یک باره قبل ضبط کنسل کرد چون مثلاً گفت‌وگوی آقای دلاوری را با مهمان هفته قبل تماشا کرده و به دلیل چالش‌ها نظرش عوض شده بود. اینها به هر حال چالش‌های مختلف برنامه است و همراه کردن افراد این سختی‌ها را دارد.
این میان دغدغه اصلی برای این همه چالش چه بود؟
صدری نیا: می‌خواستیم سراغ مساله‌های مردم برویم. می‌گفتیم قرار است هر بار یک ماجراجویی نسبت به این مساله‌ها داشته باشیم و بیان واقعی ماجرا برای ما خیلی مهم بود. اینکه به فلان سوژه واقعی بپردازیم و ضعف‌ها و قوت‌ها را بگوییم. یک چیز هم برای ما خیلی مهم بود. اینکه با وجود همه صراحت‌ها و نقدها، برنامه محترمی بسازیم! برنامه‌ای بسازیم که هر کسی ایران را دوست دارد، بتواند مخاطبش باشد.
برمی گردم به سوال قبلی، نهاد یا چهره‌ای بود که مانعی برایش وجود داشته باشد و مثلاً از طرف اوج یا خود آن شخص با چالش روبرو باشید؟
صدری نیا: طبیعی است که ما لیست مهمانانی برای برنامه داریم و ممکن است سازمان اوج ملاحظاتی روی این فهرست داشته باشد یا پیشنهادی بدهد. از آن طرف طبیعی است که شبکه یک هم در پخش ملاحظاتی ارائه کند. مطرح هم کرده‌اند که مثلاً فلان بخش ترجیح ما نیست.
