مسابقات جام جهانی 2023 بسکتبال در حالی به نیمه نهایی رسیده و در اوج هیجان خود قرار دارد که تیم ملی ایران با نمایشی ضعیف بدترین نتیجه خود در تاریخ این رقابت‌ها را کسب کرد و در میان 32 تیم در جایگاه سی و یکم ایستاد.
جام جهانی برای ما به هر شکلی بود تمام شد، اما اگر به عقب تر باز گردیم ایران برای حضور در این رقابت‌ها هم کار سختی داشت و به عنوان هشتمین و آخرین تیم آسیایی و البته خوش شانسی صعود کرد و در جام جهانی هم همان روند نامطلوب را ادامه داد و با 5 باخت و بدون برد به کارش خاتمه داد.
تیم ملی در جام جهانی ناکام بود و در آن شکی نیست و همانطور که صمد نیکخواه بهرامی، کاپیتان تیم ملی در صحبت‌هایش گفته بود سبک بازی ایران در بسکتبال دنیا هیچ جایگاهی ندارد. « من بازی ها را از طریق شبکه‌های خارجی می دیدیم و چیزی که مرا ناراحت کرد حرف‌های مفسرین بازی بود که در لحظاتی از بازی با لبنان اعلام کردند ایران باید خوشحال باشد که فقط 20 امتیاز از لبنان عقب است. این نزول چندین و چند پله ای برای بسکتبال ما است. البته عملکرد تیم ملی در جام جهانی عصاره کل بسکتبال ما است و ما باید در همه جای بسکتبال مان کار کنیم. این را هم باید در نظر بگیریم که اگر سهمیه آسیا 8 تیم نبود قطعا به جای جهانی هم نمی رسیدیم.»
البته علت این ناکامی در میان فدراسیون نشینان تنها و تنها به تغییر نسلی بازی می‌گردد که استفاده از آن تنها برای فرار و توجیه ناکامی بوده است. اگر نگاهی به شرایط تیم ملی بیندازیم متوجه می شویم که آنطور که سرمربی تیم ملی و مسوولان فدراسیون عنوان می کنند جوانگرایی به معنای واقعی در تیم ملی رخ نداده است.
بعد از پایان رقابت‌های انتخابی و برکناری سعید ارمغانی، برنامه فدراسیون تغییر نسل در تیم ملی بود و این ماموریت به یک مربی ترک یعنی هاکان دمیر سپرده شد که ظاهرا با وجود همسایه بودن هیچ شناختی از بسکتبال ایران نداشت.
تیم ملی کارش را با این مربی ترکیه‌ای آغاز کرد و قبل از جام جهانی چندین بازی تدارکاتی را برگزار و در نهایت 12 بازیکن نهایی خود را برای این رقابت اعلام کرد. در میان نفرات اعزامی تیم ملی 5 بازیکن زیر 23 سال حضور داشتند که 2 نفر از آنها در سال های گذشته هم در ترکیب تیم ملی بودند. سینا واحدی حتی سابقه حضور در المپیک را هم داشت و متین آقاجانپور هم در دوره سرمربیگری مصطفی هاشمی نیز به تیم ملی دعوت شده بود.
در این بین تنها سه نفر یعنی پیتر گریگوریان، جلال آقامیری و محمد امینی در زمره جوانگرایی فدراسیون قرار می‌گیرند که البته با توجه به سبک بازی و نمایش خوب محمد امینی در هر فدراسیون و شاید با حضور هر مربی او در لیست 12 نفره قرار می‌گرفت. اینکه فدراسیون نشینان بخواهند تنها با حضور 2، 3 بازیکن جوان بر طبل جوانگرایی بکوبند کاملا مشخص است که این رفتارها و صحبت‌ها برای فرار از ناکامی و برنامه ریزی نادرست است.
اگر فدراسیون به دنبال جوانگرایی است و تغییر نسل را در دستور کار خود دارد و می‌خواهد یک تیم را برای سال های آینده بسازد، باید این برنامه را به شکل صحیح و کامل انجام دهد و نمی‌توان با حضور یکی، دو بازیکن جوان و کنار گذاشتن نفراتی که در اوج هستند و به مرز پختگی رسیده‌اند، کار را پیش برد.
نیکخواه بهرامی در این خصوص معتقد است: « اگر ما یک برنامه بلند مدت داریم باید به طور کامل آن را اجرا کنیم نه اینکه مثلا محمد جمشیدی را حالا به واسطه اینکه سنش بالاست یا در سیستم فنی سرمربی جا ندارد، کنار بگذاریم و دو، سه بازیکنی را ببریم که کارآیی خاصی ندارند. اگر بخواهیم لیستی از نفراتی که باید کنار بروند را تهیه کنیم و یک تیم برای آینده بسازیم، قطعا جمشیدی در رده چهارم، پنجم آن لیست قرار می‌گرفت.»
البته اگر آنالیز درست و دقیقی روی نفرات تیم ملی در جام جهانی صورت بگیرد باز هم به راحتی می‌توان متوجه شد که جوانگرایی در تیم ملی در حد یک شعار است و با واقعیت فاصله دارد. به عنوان مثال سینا واحدی 22 ساله که تجربه حضور در المپیک 2020 توکیو را داشت و در رقابت های انتخابی هم به میدان رفته بود، کمترین فرصت را با وجود توانایی فنی بالایی که دارد برای بازی در جام جهانی توسط هاکان دمیر پیدا کرد.
نه تنها فدراسیون بسکتبال بلکه خواسته تمام اهالی بسکتبال هم این است که تغییر نسل صورت بگیرد و جوانگرایی شود، اما نه به شکل فعلی که در دستور کار قرار گرفته است، چرا که با شرایطی که وجود دارد، نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت و فدراسیون باید برای این کار استراتژی درستی را در نظر بگیرد و از نظرات و مشاوره های کارشناسان و اهالی فن بهره ببرد.
