حضور ایران در بریکس کم اهمیت‌تر از شانگهای نیست و با توجه به پتانسیل‌هایی که ایران دارد، می‌تواند نقطه اتصال اقتصادی با تراز امنیتی بالا برای اعضای بریکس باشد. جمهوری اسلامی ایران همچنین می‌تواند زمینه‌ساز تحول بزرگی در استمرار، تقویت و اثرگذاری دیپلماسی اقتصادی کشور باشد.
«فرشید باقریان» کارشناس مسائل بین‌الملل در تحلیل خود از برگزاری کنفرانس «ایران و بریکس؛ چشم‌اندازها برای شراکت و همکاری» اظهار داشت: بریکس یک سازمان تازه تاسیس نیست و از شرایط نظم نوین جهانی مطلع است. بزرگی این سازمان به اندازه کنش‌گران آن است که خود از بزرگ‌ترین کنش‌گران منطقه‌ای هستند. برخی از آن‌ها تولید ناخالص ملی بسیار زیادی داشته و در واقع یا بزرگ‌ترین تولیدکننده یا مصرف‌کننده هستند.
او افزود: بریکس پیمانی برای مقابله با پیمان‌های دیگر نیست و به‌رغم اینکه کشوری مثل برزیل در آن عضویت دارد اما دیدگاهش شرق‌گرایانه است و دکترین نگاه به شرق می‌تواند به عضویت ایران و حضورش در بریکس کمک کند.
بریکس در حال حاضر از پنج کشور اقتصاد بزرگ در حال توسعه شامل روسیه، برزیل، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است.
سران اعضای بریکس قرار است بین روزهای ۲۲ تا ۲۴ آگوست (۳۱ مرداد تا دوم شهریور) در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی گردهم آیند و موضوع علاقه کشورهای دیگر برای پیوستن به این گروه نیز، روی میز قرار دارد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های ایران برای حضور در بریکس گفت: ایران دارای ذخایر انرژی جهان است و از موقعیت ژئوپلیتیکی برخوردار است؛ در صورتی که بریکس بخواهد اعضای جدیدی را جذب کند قطعا این دو مولفه یعنی موقعیت ژئوپلیتیکی و داشتن ذخایر انرژی جهان بسیار با اهمیت است.
باقریان تصریح کرد: ظرفیت ناوبری مقتدر ایران از دیگر توانایی‌هایی است که اثبات هم شد و می‌تواند به تجارت و امنیت جهانی کمک کند، در واقع وقتی از قدرت‌های بزرگ صحبت می‌کنیم قدرت دریایی هم در آن مقیاس قرار می‌گیرد، بنابراین توانایی و قدرت ناوبری یکی از ظرفیت‌های ایران برای حضور در بریکس است.
او توانایی و ظرفیت تولیدات در حوزه صنایع دفاعی را از دیگر توانمندی‌های ایران برشمرد و اظهار داشت: ایران در شرایط فعلی به نقطه‌ای رسیده است که ظرفیت خود را در این حوزه نشان داده است بنابراین توانایی عضویت در بریکس را داریم، گرچه باید از هم‌اکنون تصمیم بگیریم که توانایی و ظرفیت‌های خود را مطابق با بریکس افزایش دهیم تا زمانی که شرایط برای عضویت کامل ایران در بریکس فراهم شد با مانعی مواجه نشود.
باقریان در ادامه با تاکید بر اینکه عضویت در بریکس به یکسری الزامات نیاز دارد و ایران هم باید این نیازها را تامین کند تا در بستر نیازهای جهانی قرار گیرد، گفت: باید بخش خصوصی آمادگی داشته باشد مسئولیت بزرگی را از دولت دریافت کند تا وارد این پیمان اقتصادی شویم؛ بهتر است شورایی با عنوان شورای بریکس در کشور از سوی بخش خصوصی به‌عنوان همکار و همراه دولت تشکیل شود و موانع و کمبودها را بررسی کند.
در این ارتباط، «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز در حاشیه کنفرانس ایران و بریکس در اظهاراتی عنوان کرد که در دیدار با «علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران درباره روند عضویت ایران در بریکس گفت‌وگو کرده و «برای ادامه تبادل‌نظر و گفت‌وگو در مورد موضوعات مورد اشاره از آقای باقری برای سفر به مسکو دعوت کردم».
این مقام روس درباره روند عضویت ایران در بریکس گفت: نمی‌توان زمان دقیق عضویت ایران را اعلام کرد. ما و اعضای بریکس در حال بررسی آیین‌نامه پذیرش اعضای جدید در این گروه هستیم که در نشست آتی سران در ژوهانسبورگ درباره آن تصمیم گیری می‌شود. ما از عضویت ایران در این گروه حمایت می‌کنیم.
او تصریح کرد: این شورا می‌تواند به دولت نظر مشورتی دهد تا ایران بتواند حضور مستمر، راهبردی و مقتدرتر داشته باشد. حضور ایران در بریکس رویایی دور نیست، آرزویی نزدیک است ایران توانایی سرزمینی‌اش را دارد و باید تلاش‌هایی را در حوزه تعاملات اقتصادی در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی انجام دهد.
این کارشناس مسائل بین الملل همچنین بیان کرد: درست است که بریکس یک پیمانی اقتصادی است اما این اقتصاد دانه‌درشت می‌تواند تاثیرات سیاسی هم بر جای بگذارد؛ بنابراین کاملا با سیاست عجین و مبنای بسیاری از تصمیم‌گیری ها است.
آنیل سوکلال نماینده آفریقای جنوبی هم که در کنفرانس ایران و بریکس حضور داشت اظهار داشت: درباره عضویت و همکاری‌های ایران و بریکس صحبت کردیم و به نظر من ایران یک شریک بسیار مهم و راهبردی برای بریکس محسوب می‌شود. انتظار داریم آیین نامه‌ای را مبنی بر نحوه افزایش اعضای بریکس داشته باشیم و ایران یکی از آن کشورهاست که در این روند قرار خواهد گرفت تا عضو بریکس شود.
این دیپلمات آفریقای جنوبی تصریح کرد: به عنوان گروه بریکس و آفریقای جنوبی به صورت جدی در مورد مقابله با تحریم‌های جهانی رایزنی کردیم. تحریم‌های یکجانبه را به هیچ عنوان قبول نداریم و هیچ اعتبار و بستر قانونی برای این تحریم‌ها قائل نیستیم. تنها تحریم‌های سازمان ملل متحد قابلیت اعلام و پذیرش به عنوان تحریم را دارد و ما به همین روند در راستای مقابله با تحریم‌های یکجانبه ادامه خواهیم داد و با افتخار به مقابله با این تحریم‌ها می‌پردازیم
کنفرانس "ایران و بریکس: چشم‌اندازها برای شراکت و همکاری" از سوی معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و به دنبال اعلام وزیر امور خارجه کشورمان در نشست وزرای خارجه دوستان بریکس در کیپ‌تاون آفریقای جنوبی برگزار شد.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده در این نشست مقامات و سفرای پنج کشور عضو بریکس شامل هند، چین، برزیل، روسیه و آفریقای جنوبی به همراه سفرا و دیپلمات‌های سفارتخانه‌های خارجی مقیم تهران همچنین مقامات، مدیران و صاحبنظرانی از دستگاه‌های دولتی و خصوصی و نیز اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های کشور در این نشست حضور دارند.
«مهدی صفری» معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیز در این اجلاس تاکید کرد: ما هیچ شکی نداریم که گروه بریکس در همکاری با کشورهای دیگر می‌تواند نقش بیشتری را ایفا کند. عضویت در بریکس و گسترش روابط با کشورهای عضو این گروه جزو اهداف ما است.
این دیپلمات ایرانی با بیان اینکه بازار انرژی بریکس بسیار مهم است، افزود: علیرغم تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، کشور ما پتانسیل و ظرفیت زیادی دارد لذا در پنل‌های امروز در مورد این ظرفیت‌ها صحبت خواهیم کرد.
