محمدعلی نیکبخت در نشست علنی امروز (سه‌شنبه 30 خرداد) مجلس شورای اسلامی در دفاع از برنامه‌های خود برای تصدی بر وزارتخانه جهاد کشاورزی، گفت: با عنایت به فرصت اندک در اختیار و گستردگی موضوعات بخش کشاورزی و با توجه به اینکه در آستانه آغاز بررسی برنامه هفتم توسعه کشور هستیم، برنامه‌های خود را بر اساس 4 جهت‌گیری اصلی تقدیم حضور شما نمایندگان می‌کنم.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی ادامه داد: ابتدا اینکه جدیت و تلاش در ادامه اجرای تکالیف قانونی و اسناد بالادستی، دوم؛ رفع عوامل محدودکننده تولید پایدار و بهره‌ور با تأکید بر 3 اصل مهم یعنی خودکفایی در محصولات اساسی، حفظ سرمایه‌های انسانی از طریق رعایت کرامت و ارتقاء سطح معیشت بهره‌برداران، حفظ منابع پایه، سوم؛ توسعه متوازن تمامی اجزای زنجیره ارزش با تأکید بر تکمیل زنجیره‌های ارزشی ملی، استانی و منطقه‌ای، نقش‌آفرینی مشارکت‌های مردمی در سرمایه‌گذاری در توسعه زنجیره‌های ارزش، کاهش نوسانات تولید و بازار از طریق اجرای سیاست‌های حمایتی مناسب، کاهش تلفات و ضایعات محصولات کشاورزی، به حداقل رسانی خام‌فروشی محصولات کشاورزی.
وی افزود: چهارمین جهت‌گیری عبارت است از ریل‌گذاری برای تأمین امنیت غذایی مردم نهاد، کشاورزی دانش بنیان و رشد تولید است که بر این اصول تأکید دارم، اول آن که در تمامی ارکان بخش کشاورزی به غذا به ویژه هسته‌های اولیه تولید خودکفا شویم، دوم آن که به روزترین فناوری بومی و تجربه شده کشور و جهان را وارد زنجیره‌ها کنیم و اما در خصوص جهت‌گیری دوم یعنی رفع عوامل محدودکننده تولید پایدار و بهره‌ور باید بگویم خواهران و برادران عزیز سال‌هاست که رهبر فرزانه انقلاب در خصوص خودکفایی محصولات اساسی توصیه‌های جدی می‌فرمایند اما آمار و اطلاعات حاکی از ناپایداری شدید در خودکفایی است.
نیکبخت افزود: تولید تصادفی و بی‌برنامه نمی تواند ضامن امنیت غذایی پایدار باشد ضمن آن که فقط در همین 6 سال اخیر، درصد خودکفایی برای گندم 25 درصد، برنج 22 درصد، شکر 54 درصد و جو 31 درصد است و به عبارتی گاهی خودکفا و گاهی واردکننده بزرگ بوده‌ایم و شرمنده‌ام که بگویم در حال حاضر درصد خودکفایی در روغن و ذرت دانه‌‌ای کمتر از 10 درصد است و دسترسی به امنیت غذایی پایدار با روش‌های رایج گذشته امکان‌پذیر نیست.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی با بیان اینکه کشاورزی ایران نیاز به یک بازنگری عمیق و طرح تحول‌زا دارد، مطرح کرد: من و همکارانم برای خودکفایی در محصولات اساسی برنامه داریم و جهت اطمینان خاطر شما بزرگواران نظرتان را به یک الی دو عدد از این برنامه‌ها جلب می‌کنم، به عنوان مثال خلأ عملکرد گندم در آبی و دیم به ترتیب 5 و 1.5 تن است، این یعنی امکان دستیابی به 16 میلیون تن گندم.
وی افزود: همچنین در جو؛ خلأ عملکرد آبی و دیم، 4 و 2 تن است، این یعنی امکان دسترسی به 5 میلیون تن جو و خودکفایی و توسعه دامپروری وجود دارد. همچنین باید درباره مبحث خودکفایی محصولات اساسی نیز بگویم؛ دیم‌زارها ظرفیت مغفولی هستند که از پتانسیل تولیدی بسیار خوبی برخوردار هستند و دیم‌زارها می‌توانند ضمن تأمین بخشی از نیازهای غلات، علوفه، حبوبات و دانه‌های روغنی موجبات اشتغال بیشتر روستاییان و سرمایه‌گذاری عزیزان را فراهم نماید. در این راستا یکی از برنامه‌های اینجانب پیگیری جدی طرح جهش تولید در دیم‌زارها است و ارتقاء جنبه‌های نوآوری آن نیز با نخبه‌های دانش‌بنیان است.
نیکبخت با اشاره به مهمترین برنامه‌های خود برای تولید پایدار و بهره‌ور افزود: این برنامه‌ای است تحت عنوان حمایت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری از تولیدکنندگان، اولین بخش این برنامه تأمین به موقع و باکیفیت و مقرون به صرفه نهاده‌ها است. این در حالی است که همه ما معتقدیم تولیدکننده نباید به غیر از دغدغه تولید، نگران تأمین مواد اولیه خود باشد اما امروز به جرأت می‌توان گفت تولید محصولات کشاورزی در ایران در شرایط بسیار کم نهاده و حتی بد نهاده است و بخش قابل ملاحظه‌ای خلأ عملکرد و بهره‌وری پایین مربوط به همین مسئله است.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی در بحث تأمین نهاده‌های تولید نیز مطرح کرد: نباید در این مسیر به راهبری سنتی خود اصرار کنیم و تولیدکننده را محکوم به اجرای تصمیمات دولتی خود کرده و آنها را در دام سودجویان قرار دهیم. اینجانب به شما عزیزان قول می‌دهم که با بهره‌گیری از همه امکانات بخش‌های دولتی و با محوریت بخش خصوصی و تشکل‌ها و برنامه‌ای دقیق نظام تأمین و توزیع نهاده‌ها را ساماندهی کند. همچنین با رانت و به ویژه انحصاری شدن مواد اولیه تولید مبارزه خواهم کرد. حمایت‌های قیمتی مناسب با واقعیت‌های کشاورزی کشور داشته باشند.
وی تأکید کرد: نمایندگان محترم در همه دنیا رابطه مشخصی فی‌مابین قیمت محصولات مختلف وجود دارد و متناسب با سیاست‌های کلان کشور، دولت‌ها نسبت به حمایت‌های قیمتی خود اقدام می‌کنند اما ما از این ناحیه بسیار آسیب‌پذیر هستیم و این سبب شده است تولیدکنندگان انگیزه لازم برای تولید محصولات راهبردی را نداشته باشند که این مسئله باعث ایجاد کمبودهای دوره‌ای می‌شود.
نیکبخت ادامه داد: بنابراین اینجانب با استفاده از ابزارهای حمایتی در اختیار و بهره‌گیری از مجرب‌ترین متخصصین اقتصادی مدل‌های موفق کشاورزی قراردادی و حمایت‌های قیمتی را بومی کرده و با مشارکت جدی بخش خصوصی و مردمی سازی این بخش به تنظیم الگوی تولید خواهم پرداخت و تلاش خواهم کرد تا همه حمایت‌ها به طور هدفمند و دقیق در طول زنجیره ارزش توزیع شود. همچنین نوآوری و متنوع‌سازی، روش‌های خدمات و تأمین مالی و افزایش سرمایه‌گذاری به ویژه تأمین مالی زنجیره‌ای از بخش صنعت، استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا، اصلاح رویکردهای کشاورزی و ... پیگیری خواهم کرد و سومین بخش این برنامه نیز ارتقاء دانش، مهارت و اطلاعات بهره‌برداران است.
نیکبخت ادامه داد: بهره برداران باید با کمک فناوری نو و امکانات جدید تولید و امنیت منابع پایدار بازار کاملا آشنا باشند و از اطلاعات لازم به صورت برخط استفاده کنند. البته نظام جامع جمع آوری داده، پردازش و انتشار اطلاعات، آمار و توسعه رصدخانه های کشاورزی ایران به عنوان یک ابزار هوشمند در جهت پایش بخش کشاورزی نیازمند بازنگری جدی است که در این راستا با نهادهای مربوطه هماهنگی لازم صورت خواهد گرفت.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی با اشاره به برنامه های خود در حوزه حمایت از بهره برداران در برابر بلایا و خسارت های طبیعی، سرما و یخبندان، باران های بی موقع، تگرگ و طوفان، بادهای گرم، نوسانات دمایی، سیل و خشکسالی، شیوع بیماری و آفات که منجر به آسیب به دسترنج تولیدکنندگان می شود، اشاره کرد و افزود: نمایندگان بارها و بارها با تولیدکنندگان خسته از این حوادث مواجه شدند لذا بنده این موضوع را از دو مسیر دنبال خواهم کرد. ابتدا نفوذ فناوری های نرم افزاری و سخت افزاری دنیا برای پیش آگاهی و مقابله با بلایای طبیعی و دوم افزایش ضریب نفوذ بیمه با تغییر در ساختار نظام بیمه و تنوع بخشی به ابزارهای بیمه ای از جمله برنامه های بنده است.
وی افزود: توجه به حفاظت و صیانت از منابع محیط زیست یکی از برنامه های اینجانب است، یکی از موضوعاتی که کمتر به آن توجه شده موضوع خاک است، امروزه در حالی که نرخ خاکسازی در کشور نیم تن در هکتار برآورد می شود شاهد افزایش شدید 5 الی 16 تن و تخلیه مواد غذایی هستیم. در این راستا مقام معظم رهبری نیز به درستی فرمودند که تجزیه خاک از تجزیه آب مهم تر است.
وی با اشاره به برنامه های خود در حوزه منابع آب، اظهار کرد: مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی جدی ترین عامل محدودکننده دستیابی به امنیت غذایی است لذا با توجه به پیچیدگی موضوع و ابعاد گسترده اجتماعی و اقتصادی تاکید دارم با استفاده از مدل تلفیقی و مشارکتی مردم به عنوان محور اصلی حفظ منابع آب برنامه ریزی کرده و با همکاری وزارت نیرو نظام های تولیدات کم آب بر و تجهیز منطقه به امکانات نرم افزاری و سخت افزاری نوین برای مصرف بهینه را به کارگیری خواهم کرد، در حال حاضر کشاورزان و نخبگان زیادی وجود دارند که با سرمایه های خود و قبول خطرپذیری آن اقدام به ورود به فناوری های جدید از جمله آبیاری زیرسطحی در مزارع تولیدات خود استفاده کردند که البته موفق هم بوده اند لذا بنده و همکارانم باید صدور مجوزهای لازم را تسریع و فناوری های مورد استفاده را گسترش دهیم.
نیکبخت اظهار کرد: توانمندسازی جوامع مختلف و نفوذ تجهیزات آبیاری مناسب، احیا و مرمت قنات ها و استفاده از اینترنت اشیاء و هوشمندسازی، توسعه و تکمیل شبکه های آبیاری و زهکشی، توسعه کشت در محیط های کنترل شده مانند گلخانه، راه اندازی نهضت احداث سایه بان در باغات کشور، استفاده از آب های نامتعارف، بهره گیری بیشتر از آب های سطح و استفاده از گیاهان کم آب بر از جمله برنامه های اینجانب است.
وی با اشاره به برنامه های خود برای حفظ جنگل ها و مناطق، گفت: طرح تنفس جنگل های شمال، سرعت بخشی به حدنگاری، طرح صیانت از جنگل های زاگرس، جنوب و مناطق مرکزی ایران و مدیریت پایدار و مردم محور به دلیل معیشت حدود یک میلیون نفر به ویژه عشایر و نقش کلیدی آن ها در حفاظت از آب و جلوگیری از ورود سیل به مناطق و تولید گوشت قرمز از برنامه های اصلی اینجانب است. اجرای طرح کنترل و پیش آوری سیل و توجه به طرح های آبخیزداری و آبخوان داری از جمله برنامه های بنده است.
این وزیر پیشنهادی به برنامه های خود در حوزه توسعه متوازن زنجیره ارزش اشاره کرد و گفت: متاسفانه زنجیره های ارزش در کشورمان از جامعیت مناسبی برخوردار نیست و اجزای زنجیره متناسب با ظرفیت اجزای تولیدی نیست لذا این امر موجب تلفات بسیاری می شود، در دنیا غریب به 98 درصد از تولیدات کشاورزی پس از برداشت وارد فرآیند بسته بندی می شوند. این در حالی است که در ایران این رقم 15 درصد بوده است و این به معنی خام فروشی و تلفات و ضایعات است و در صورت وجود ماشین آلات، برداشت، انبارهای استاندارد و سردخانه ها و حمل و نقل سرد و وجود واحدهای فرآوری در محل های تولید از تلفات گسترده محصولات می کاهد. تنها یک قلم ریزش برگ یونجه در سال به دلیل نبود ماشین آلات مناسب برداشت معادل حداقل 650 هزار تن کنجاله سویا است.
نیکبخت اظهار کرد: در بخش توسعه سرمایه گذاری شیلات ظرفیت های بسیار زیادی وجود دارد، در این حوزه برنامه بنده خودکفایی در هسته های اولیه تولید اعم از انواع مواد و مولدها است.
وی به جهت گیری چهارم برنامه های خود اشاره کرد و افزود: جهت گیری چهارم یعنی ریل گذاری برای آینده کشاورزی ایران، در این جهت گیری تلاش کردم در چند حوزه مختلف ریل گذاری داشته باشم، ابتدا راه اندازی شهرک های نوآوری بذر است که با حداکثر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی نخبگان علمی و توانمند کشور و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام می شود که ضمن دستیابی به فناوری های موجود و خودکفایی، زیست بوم فناوری شکل خواهد گرفت که با توجه به شرایط مختلف، ایران را به قطب تولید بذر تبدیل خواهد کرد.
نیکبخت اضافه کرد: دومین ریل گذاری بنده راه اندازی نهضت تولید، خوراک دام و پسماندها است و سومین ریل گذاری ایجاد شرکت های حرفه ای خدمات کشاورزی است. پیش بینی می شود به دلیل افزایش هزینه های تولید در سال های آینده ممکن است مالکین اراضی کشاورزی قادر به تولید نباشند لذا یکی از برنامه های بنده ایجاد شرکت های خدمات فنی کشاورزی است که با تشکیل آن ها به واسطه حضور نخبگان کشاورزی و حمایت دولت در زمینه اشتغال نیروهای جوان ایجاد می شود.
وی اضافه کرد: بنده به تجربه، دانش و دلسوزی نمایندگان باور دارم و در صورت توفیق خدمت در کلیه برنامه ها از شما نمایندگان به عنوان مشاورین امین یاری خواهم گرفت، بنده به خرد جمعی ایمان دارم و میدان را برای مشارکت همگانی نخبگان و فعالان بخش کشاورزی باز خواهم کرد و معتقدم در بخش های مختلف جهاد کشاورزی نیروهای ارزشمندی وجود دارد که بنده مصمم به استفاده از آن ها هستم و در انتخاب مدیران و همکارانم از رهنمودهای مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم در خصوص استفاده از نیروهای جوان بهره خواهم گرفت.
وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی گفت: به شما خواهران و برادران عزیز قول می دهم با جریان های فساد به شدت مبارزه کنم. رهبر فرزانه انقلاب فرمودند دستگاه کشاورزی برای ما بسیار مهم است، زیرا امنیت غذایی برای کشور بزرگی مثل ایران پرجمعیت و دارای اهداف بلند، بسیار مهم است، بنابراین فرد انتخابی مسئولیت خطیری را برعهده خواهد گرفت که تامین امنیت غذایی و رضایت مردم نیازمند مدیریت و تلاش و مدیریت او و همکارانش می باشد. برای اینجانب واژه مدیریت جهادی یادآور روزهای خدمت بی ادعا، صادقانه و پر جنب و جوش جوانی ام است که در محروم ترین روستاهای کشور با فقر و انواع محرومیت های مادی و اجتماعی و قهر طبیعت دست و پنجه نرم می کردم. با تحمل بادهای سیستان و گرمای طاقت فرسای بلوچستان.
وی ادامه داد: اکنون آماده ام تا با اتکای به خداوند متعال با تمام توان و همان روحیه جهادی، سادگی و صداقت آن روزها و بهره مندی از همه نخبگان، خادم ملت شریف ایران اسلامی باشم. اعتقاد راسخ دارم که تصمیم شما نمایندگان محترم هر چه باشد، با در نظر گرفتن رضایت خداوند متعال، معیارهای دقیق و مصالح کشور بوده و آن را با جان و دل می پذیرم.
نیکبخت با اشاره به اینکه از رئیس محترم مجلس، هیات رئیسه و نمایندگان، رئیس جمهور محترم، معاون اول رئیس جمهور و اعضای هیات دولت تشکر و قدردانی می کنم، ادامه داد: در پایان از برادر عزیزم آقای ساداتی نژاد که نزدیک به 2 سال گذشته مسئولیت سنگین وزارت جهاد کشاورزی را برعهده داشته و در طول این مدت من بسیاری از چیزها را از وی یاد گرفتم و همچنین از تمامی وزرای گذشته تقدیر و تشکر می کنم.
