پس از چند هفته تنش سیاسی و اعتراضات گسترده در اراضی اشغالی که با برکناری وزیر دفاع رژیم صهیونیستی به اوج خود رسید، در نهایت «بنیامین نتانیاهو » نخست وزیر این رژیم اندکی عقب نشینی کرد و لایحه اصلاحات قضایی را به تعویق در آورد. وی در سخنانی خطاب به مخالفانش تاکید کرد که دست از اصلاحات قضایی نخواهد کشید، اما اکنون تصویب آن را به تعویق می اندازد.
به اعتقاد تحلیلگران بنیامین نتانیاهو که خطر فروپاشی اقتصادی و اجتماعی اسرائیل را همچون سقوط کابینه خود امری محتمل دیده، اکنون دریافته است به واسطه اعتصابات و اعتراضات خیابانی گسترده در کنار نافرمانی ها در ساختار کابینه و حتی در ارتش، زنگ خطر برای موجودیت رژیم صهیونیستی این بار بلندتر از همیشه به صدا در آمده است.
نتانیاهو مدعی شد که با هدف کاهش تنش عقب نشینی می کند حال آنکه اعتصابات و نافرمانی گسترده در ارتش، اعتراضات سراسری و محاصره محل اقامت وی در کنار اظهارات «یوآف گالانت» وزیر دفاع کنونی رژیم صهیونیستی که موجب برکناری وی از کابینه شد وخامت اوضاع اسرائیل را به نتانیاهو گوشزد کرد. گالانت به خاطر مخالفت با اصلاحات مورد نظر نتانیاهو از کابینه اخراج شد و همین امر بر شدت اعتراضات مخالفان افزود. حتی «بنی گانتس» وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی در توئیتی از بنیامین نتانیاهو درخواست کرده بود تا قبل از آنکه زمان از دست برود و برای آرامش اوضاع، «ایتامار بن گویر» (وزیر امنیت داخلی) را به عنوان مهره اصلی اصلاحات برکنار کند.
به اعتقاد تحلیلگران ائتلاف تندورویی که نتانیاهو برای پیروزی در انتخابات تشکیل داد به همراه تلاش های وی برای فرار از محکومیت در دادگاه موجب شد تا رژیم صهیونیستی در ورطه فروپاشی قرار بگیرد. با اینحال وی کماکان برای دستیابی به هدف خود مصر است و اقلیتی تندرو در میان مخالفان را متهم اصلی ناآرامی ها معرفی کرد. وی می گوید در نهایت اصلاحات مورد نظر خود را عملی می سازد اما در شرایط کنونی تحرکاتش را مسکوت می گذارد.
به نظر می رسد وسعت و دامنه اعتراضات در داخل و حتی حمایت تلویحی ایالات متحده از انتقادها نسبت به نتانیاهو در کنار بحران امنیتی و تشدید منازعه در کرانه باختری با فلسطینیان، نتانیاهو را مجاب کرد برای خرید زمان در شرایط کنونی سکوت کند. با اینحال از هم اکنون شکاف در جامعه قطبی شده رژیم صهیونیستی نمایان شده و گویا عنان کار از دست کابینه نتانیاهو خارج شده است زیرا حتی بسیاری از تحلیلگران آمریکایی اعتقاد دارند جنبشی که آغاز شده، انقلابی است که با کناره گیری نخست وزیر و فروپاشی کابینه اش ممکن است تاحدودی آرام بگیرد.
اندیشکده «شورای آتلانتیک» در گزارشی مبسوط نظرات چند تن از تحلیلگران خود را در مورد تحولات در اراضی اشغالی خواستار شد که در بخش زیر گزیده ای از آن به صورت خلاصه بیان شده است.
«دانیل بی. شاپیرو» سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل معتقد است اخراج گالانت یک نقطه عطف و اوج سیاست های نتانیاهو بود که موجب شد تا صدها هزار اسرائیلی به طور خودجوش یک شبه برای تظاهرات به خیابان ها بیایند. تعداد زیادی از اعضای ائتلاف خود نتانیاهو هم از این خشم عمومی ترسیده بودند و از او خواستند قانون را به حالت تعلیق درآورد.
به اعتقاد این تحلیلگر نتانیاهو اکنون دریک دوراهی قرار دارد زیرا آشکار است که قانون مورد نظر وی نمی تواند پیشرفت کند. در بهترین حالت، او می تواند چند هفته دیگر آن را دوباره احیا و سعی کند در مورد یک نسخه ضعیف تر از اصلاحات قضایی مذاکره کند. اما در همان شرایط هم برخی از اعضای ائتلاف دولت وی ممکن است به این تصمیم اعتراض کنند.
شاپیرو تاکید دارد: نتانیاهو در سه ماه اول نخست وزیری دولتش هیچ کاری در مورد وعده های انتخاباتی انجام نداده است و در مقابل تجاوز شدید نتانیاهو و شرکای ائتلافی (که او کاملاً به آنها وابسته است) به قانون منجر به این بحران شد.
انقلاب علیه نتانیاهو
«آلیسا پاویا» معاون مدیر برنامه شمال آفریقا در مرکز رفیق حریری اعتقاد دارد که این جنبش اعتراضی نه تنها علیه اصلاحات اساسی در قوه قضائیه بلکه علیه خود نتانیاهو است. هزاران اسرائیلی از همه اقشار جامعه در حرکتی که بزرگترین انقلاب تاریخ اسرائیل تلقی می شود به هم پیوسته اند. آنها دولت نتانیاهو را به فساد، نژادپرستی و خودکامگی متهم می کنند و هیچ نشانه ای از عقب نشینی از خود نشان نمی دهند.
این تحلیلگر با بیان اینکه حتی مورخ مشهور «یووال نوح هراری» که به چهره ای برجسته در اعتراضات تبدیل شد، نتانیاهو را با فرعون مصر مقایسه کرد که به دنبال برده ساختن مردم است، تصریح کرد: با اینحال حتی پس از تعویق اصلاحات بحث برانگیز نتانیاهو بعید است که اعتراضات فروکش کند. این جنبش نه تنها علیه اصلاحات قضایی است، بلکه اعتراض توده ها به خود نتانیاهو می باشد که از زمان روی کار آمدن، به خشونت در کرانه باختری علیه فلسطینی ها دامن زده و تندروها را در دولت خود تقویت کرده است. این اقدامات باعث خشم عموم مردم شده است و امروز شاهد عواقب آن هستیم.
پاویا تاکید دارد: نتانیاهو با مسدود شدن پروازها در فرودگاه اصلی اسرائیل، اعتصاب سفارتخانه ها و شورش گسترده مردمی، چاره ای جز استعفا ندارد. بایدن هم باید شفاف اعلام کند که آیا از معترضان فعلی که خواستار پایان دادن به دوران نتانیاهو هستند حمایت می کند یا اینکه به سازش میان دو طرف فکر می کند. اما با توجه به اعتراض یک جمعیت قابل توجه و اعتصاب نیروهای ارتش اسرائیل، اکنون زمان مناسبی برای سازش نیست و نتانیاهو باید کنار برود.
«ویلیام اف. وکسلر» از مدیران ارشد برنامه خاورمیانه این اتاق فکر آمریکایی در مقابل معتقد است که نتانیاهو باید از این فرصت برای اصلاح اساسی رویکرد خود استفاده کند. اگر نتانیاهو یک بار دیگر در پایان سال ۲۰۲۲ نخست وزیر نمی شد، به عنوان یک رهبر منحصر به فرد از وی یاد می شد. با این حال او تنها در ظرف سه ماه، بخش مهمی از میراث خود را نابود کرد.
این کارشناس می گوید: برخلاف قبل اکنون از نتانیاهو تصویر فردی عجول و نخست وزیری ضعیف که مجبور به پیروی از دستورالعمل های یک اقلیت افراطی شد، برجای مانده است. علاوه بر این هرج و مرج ناشی از تصمیم وی به طور جدی اقتصاد، امنیت، ثبات و روابط خارجی اسرائیل را تضعیف کرده است، هیچ مداخله خارجی نمی توانست در این مدت کوتاه چنین هزینه هایی را برای اسرائیل ایجاد کند.
وکسلر تاکید دارد نتانیاهو باید از این فرصت استفاده کند و با ارزیابی دوباره رویکردش در قانون اصلاحات قضائی، کنترل دولت خود را در دست بگیرد، حتی اگر این امر در پایان به تغییرات در ائتلاف وی منجر شود. این اقدام به مفهوم اولویت دادن به تمرکز دولت بر اصلی ترین تهدیدات استراتژیک اسرائیل است و همزمان می تواند مهمترین فرصت های استراتژیک آن یعنی تعمیق و گسترش توافقنامه ابراهیم و تقویت حیات اقتصادی و اجتماعی را موجب شود.
طبق این تحلیل، در صورتی که وی کاری غیر از این را انجام دهد به معنی آن است که به زودی زمان انتشار آگهی ترحیم نتانیاهو فرا می رسد و او پس از شکست های عظیم در آخرین دوره، به حاشیه رانده می شوند.
