به دنبال سفر بهمنماه آیتالله سید ابراهیم رئیسی به پکن، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی از روز دوشنبه ۱۵ اسفندماه در شهر پکن با هدف پیگیری توافقات سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشردهای را به منظور حل و فصل نهایی موضوعات فیمابین ایران و عربستان سعودی با همتای سعودی خود آغاز کرد.
در پایان این مذاکرات، روز گذشته، ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱، بیانیه سهجانبهای در پکن با امضای «علی شمخانی» نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بنمحمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ یی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر شد.
در این بیانیه، ایران و عربستان سعودی از ازسرگیری روابط دیپلماتیک میان دو کشور و بازگشایی سفارتخانهها طی چند ماه آینده خبر دادند و به میانجیگری عمان که روابط خوبی با هر دو طرف دارد در این مسیر، اشاره کردند.
جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی بعد از قطعی روابط دیپلماتیک دو کشور در دی ماه ۱۳۹۴ که یکجانبه از سوی عربستان و در پی تجمع مقابل سفارتخانه این کشور در تهران و ورود به این سفارتخانه و همچنین سرکنسولگری عربستان در مشهد در واکنش به اعدام شیخ نمر، قطع شد از فروردین ۱۴۰۰ گفتوگوهایی را در سطح امنیتی آغاز کردند که چهار دور آن در سال گذشته برگزار شد، گفتوگویی که چارچوب آن به گفته فؤاد حسین وزیر خارجه عراق بین دستگاههای امنیتی دو کشور بوده است و دور پنجم هم در اردیبهشتماه گذشته برگزار شد.
کاخ سفید به توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط واکنش نشان داد و با بیان اینکه، واشنگتن از گزارشها درباره توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط، آگاه است گفت آمریکا از هرگونه تلاش برای پایان دادن به جنگ یمن استقبال میکند.
جان کربی، هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم با اشاره به اینکه دولت آمریکا نقشی در حصول این توافق میان ایران و عربستان نداشته است، اعلام کرد: «سعودیها آمریکا را در جریان تماسهایشان با ایرانیها قرار داده بودند».
اما توافق ازسرگیری روابط میان ریاض و تهران، با استقبال اسلامی، عربی و بینالمللی همراه شد و همه آن را در تقویت امنیت و ثبات منطقه موثر دانستند که واکنشها به این توافق به تفکیک در ادامه میآید:
ترکیه
وزارت خارجه ترکیه طی بیانیهای از توافق سعودی - ایرانی استقبال کرد و ضمن تبریک به هر دو طرف، اعلام کرد: «این گام مهمی است که دو کشور در راستای مسیرهای نرمش و عادی سازی که مدتی است در خاورمیانه حاکم شده، برداشتهاند».
آنکارا ابراز اطمینان کرد که این پیشرفت در روابط دو کشور به امنیت، ثبات و شکوفایی منطقه کمک شایانی خواهد کرد.
قطر
«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخستوزیر قطر نیز از این توافق استقبال کرد و در تماس با وزرای خارجه عربستان سعودی و ایران، ابراز امیدواری کرد که این اقدام به تقویت امنیت و ثبات در منطقه کمک کند و خواستههای مردم دو کشور را برآورده کند.
عراق
دولت عراق نیز به عنوان یکی از میانجیگران توافق میان ریاض و تهران، از این امر استقبال و اذعان داشت که این توافق، به کشورهای منطقه برای همکاری انگیزه خواهد داد و این امر، فصل جدیدی در روابط دیپلماتیک دو کشور همسایه است.
سوریه
وزارت خارجه سوریه نیز ضمن استقبال از این توافق، آن را گامی در مسیر امنیت و ثبات منطقه توصیف کرد.
در بیانیه وزارت خارجه سوریه آمده است: «جمهوری عربی سوریه از توافق حاصل شده بین پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران برای از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور همسایه استقبال میکند و از تلاشهای صادقانه چین در این زمینه بسیار قدردانی میکند».
در ادامه این بیانیه آمده است: «این گام مهم به تقویت امنیت و ثبات در منطقه و همکاریهایی منجر خواهد شد که بر منافع مشترک مردم دو کشور به طور خاص و مردم منطقه به طور کلی تاثیر خواهد گذاشت».
عمان
عمان نیز به عنوان یکی از کشورهای میانجی میان ریاض و تهران ابراز امیدواری کرد که این گام به تقویت ارکان امنیت و ثبات در منطقه و تحکیم همکاریهای مثبت و سازنده کمک کند.
امارات
«انور قرقاش» مشاور دیپلماتیک رئیس دولت امارات، طی پستی در توئیتر، نوشت «امارات به اهمیت ارتباطات و گفتوگوی مثبت بین کشورهای منطقه باور دارد».
وزارت خارجه امارات نیز اعلام کرد که بازگشت روابط میان عربستان سعودی و ایران، گام مهمی برای منطقه در مسیر ثبات و شکوفایی است.
بحرین
وزارت خارجه بحرین نیز طی بیانیهای از این توافق استقبال کرد و ابراز امیدواری کرد که این توافق«گامی مثبت در مسیر حل اختلافات و پایان دادن به همه مناقشات منطقهای از طریق گفتوگو و ابزارهای دیپلماتیک باشد».
لبنان
وزارت خارجه لبنان نیز طی بیانیهای از این توافق استقبال و تاکید کرد که این توافق در مرحله بعد تأثیر مثبتی بر همه روابط منطقهای خواهد گذاشت.
مصر
وزارت خارجه مصر نیز طی بیانیهای اعلام کرد:با علاقه این توافق را دنبال میکند امیدوار است که «این توافق به کاهش تنش در منطقه کمک کند و ستونهای ثبات را تقویت کرده و از تواناییهای امنیت ملی عربی حفاظت کند».
اردن
وزارت خارجه اردن نیز ضمن استقبال، طی بیانیهای ابراز امیدواری کرد که این اقدام در تقویت امنیت و ثبات منطقه سهیم باشد.
فلسطین
وزارت خارجه فلسطین نیز طی بیانیهای ضمن استقبال از این توافق اعلام کرد: «این توافق به ثبات، امنیت و همکاری میان کشورهای منطقه منجر میشود، به رسیدگی به مسائل و بحرانهای باقیمانده در منطقه کمک میکند، شبح جنگ و درگیری را از بین میبرد. بساط برخی کشورها که به دنبال راه حلهای نظامی برای بحرانها بودند را جمع خواهد کرد».
سازمان همکاری اسلامی
سازمان همکاری اسلامی نیز طی بیانیهای از این توافق سعودی - ایرانی استقبال و ابراز امیدواری کرد که این این اقدام به تقویت ارکان صلح، امنیت و ثبات در منطقه کمک کند.
این سازمان از نقش عراق، عمان و چین در میزبانی دورهای مختلف این گفتوگو و تکمیل توافق عربستان و ایران قدردانی کرد.
شورای همکاری خلیج فارس
شورای همکاری خلیج فارس نیز طی بیانیهای از این توافق استقبال و ابراز امیدواری کرد که این توافق «به تقویت امنیت و صلح در منطقه و حمایت از ثبات آن کمک کند».
سید حسن نصرالله
«سید حسن نصرالله» دبیرکل حزبالله لبنان نیز روز جمعه در یک سخنرانی تلویزیونی، توافق عربستان و ایران را یک تحول مهم توصیف کرد و گفت که اگر این توافق در مسیر طبیعی خود پیش برود، میتواند افقهایی را در کل منطقه از جمله لبنان باز کند».
حماس
جنبش مقاومت اسلامی حماس نیز از این توافق استقبال کرد و آن را گام مهمی در مسیر توقیت امنیت و تفاهم عربی، اسلامی و تحقق ثبات در منطقه توصیق کرد.
«خلیل الحیه» عضو دفتر سیاسی حماس طی بیانیهای این موضعگیری را اعلام کرد.
شورای انتقالی جنوب یمن
شورای انتقالی جنوب یمن نیز طی بیانیهای ابراز امیدواری کرد که این توافق، در تقویت امنیت و ثبات در منطقه و جهان نقش داشته باشد.
وزارت خارجه پاکستان نیز طی بیانیهای در روز جمعه از این توافق استقبال و اعلام کرد: «توسعه دیپلماتیک مهم بین دو کشور به صلح و ثبات در منطقه و فراتر از آن کمک خواهد کرد.
در این بیانیه همچنین از نقش چین در انجام هماهنگیهای لازم برای این توافق تاریخی بین عربستان سعودی و ایران قدردانی کرد.
سودان
سودان نیز از این توافق استقبال و اعلام کرد که این امر بر کل اوضاع منطقه در حال و آینده تاثیر خواهد گذاشت.
انصارالله
«محمد عبدالسلام» سخنگوی جنبش انصارالله یمن نیز طی پستی در توئیتر نوشت: «منطقه نیازمند بازگشت روابط عادی میان کشورها است.
وی افزود: احیای روابط بین کشورهای منطقه، امنیت از دست رفته امت اسلامی را که در نتیجه مداخلات خارجی و در رأس آن، مداخلات صهیونیستی-آمریکایی به وجود آمده، باز خواهد گرداند.آنها برای بهرهبرداری در مناقشات منطقهای تلاش کردند و از ایرانهراسی برای دامن زدن به درگیری و تجاوز علیه یمن استفاده کردند.