انتخابات ریاست‌جمهوری نیجریه به عنوان بزرگ‌ترین دموکراسی قاره آفریقا در حالی هفته گذشته برگزار شد که طبق گزارش‌ها «احمد تینوبو» نامزد حزب حاکم این کشور به عنوان فرد پیروز در انتخابات معرفی شد.
قاره آفریقا طی یکی دو دهه گذشته به عرصه رقابت و نفوذ قدرت‌های خارجی تبدیل شده است و سرمایه‌گذاری کلان چین در کشورهای آفریقایی زنگ خطر را برای کشورهای غرب بویژه آمریکا به صدا درآورده است. از این رو نتیجه انتخابات در کشوری مثل نیجریه که پرجمعیت‌ترین کشور قاره آفریقا و یکی از اصلی‌ترین منابع نفت و گاز قاره سیاه است، برای واشنگتن و دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور بسیار مهم است.
تحرکات و اقدامات ایالات‌متحده و مقامات ارشد واشنگتن در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در نیجریه نشان‌دهنده اهمیت نتیجه این انتخابات برای واشنگتن از یک سو و همچنین مداخله آشکار این کشور در روند انتخابات نیجریه است.
1- در مناسبات بین‌المللی موارد کمی را سراغ داریم که رهبران یک کشور قبل از برگزاری انتخابات در کشور دیگر درباره آن رسما بیانیه بدهند یا با انتشار ویدئو درباره انتخابات کشوری دیگر برای مردم آن تعیین تکلیف کنند! اما مقامات آمریکایی در آستانه انتخابات نیجریه به شکلی پرحجم درباره انتخابات ریاست‌جمهوری نیجریه بیانیه صادر کردند. «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا یک هفته قبل از انتخابات با انتشار بیانیه‌ای در وبسایت کاخ سفید از نامزدهای این انتخابات خواست نتیجه انتخابات را بپذیرند و از انتقال مسالمت‌آمیز قدرت حمایت کنند! همچنین «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه، «سامانتا پاور» مدیر سرویس کمک‌های خارجی و «لیندا توماس گرینفیلد» نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل با انتشار یک پیام ویدئویی درباره انتخابات نیجریه اظهارنظر کردند و در ظاهر مردم را تشویق به شرکت در انتخابات و تعیین آینده سیاسی خود کردند.
2- به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها خواستار حفظ وضع موجود در نیجریه بودند و اگرچه بایدن و دیگر مقامات آمریکایی در موضع‌گیری‌های خود تاکید کردند از هیچ نامزد یا حزبی در این انتخابات حمایت نمی‌کنند اما این بیشتر شبیه جک و طنز است که آمریکا در راه رضای خدا و دموکراسی در یک کشور آفریقایی اینقدر دست و پا بزند و بیانیه صادر کند. شواهد و مدارک نیز نشان‌دهنده دخالت و سوگیری آشکار واشنگتن در انتخابات نیجریه است. بسیاری از فعالان سیاسی و کاربران توئیتر در واکنش به انتشار مواضع مقامات آمریکایی درباره انتخابات نیجریه با طعنه و کنایه خطاب به مقامات آمریکایی گفتند ما نمی‌توانیم باور کنیم نتیجه انتخابات نیجریه توسط شما دزدیده نشود. یک روزنامه‌نگار نیجریه‌ای به نام «علی الاحمد» هم گفته: «شما حامی محمد بوحاری تروریست بودید، پدرخوانده بوکوحرام و عامل قتل عام جمعی مردم نیجریه».
تحرکات مقامات آمریکایی قبل از برگزاری انتخابات در نیجریه مشابه مواضع آنها قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ در ایران بود. تنها تفاوت آن این است که در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران فرد مورد حمایت واشنگتن در انتخابات شکست خورد و آمریکایی‌ها تلاش کردند با راه‌اندازی فتنه و شورش پساانتخاباتی انتقام خود را از مردم ایران بگیرند اما اکنون به نظر می‌رسد در نیجریه نتیجه انتخابات باب میل آنهاست و نیازی به چنین تحرکات یا شورش و بلوا نیست.
3- تقریبا بر کسی پوشیده نیست واشنگتن طرفدار پیروزی نامزد حزب حاکم نیجریه یعنی احمد تینوبو بود. ۲ روز قبل از برگزاری انتخابات، 18 نامزد حاضر در رقابت‌های انتخاباتی با امضای یک توافقنامه صلح متعهد شدند نتیجه انتخابات را بپذیرند و ضمن حمایت از انتقال مسالمت‌آمیز قدرت، اعتراضی به نظرات کمیسیون انتخابات نیجریه نداشته باشند. توافقی که برخی معتقدند با ابتکار آمریکا و تحت فشارهای این کشور به نامزدهای انتخابات دیکته و تحمیل شد، چرا که دولت آمریکا تنها کشوری بود که بلافاصله بعد از امضای آن، با موضع‌گیری رسمی از این صلحنامه صراحتا حمایت کرد. سفارت آمریکا و متحدان این کشور در ابوجا با انتشار بیانیه‌ای از این توافق استقبال کردند و بر پرهیز از هرگونه خشونت قبل و بعد از برگزاری انتخابات تاکید کردند. بایدن و دیگر مقامات آمریکایی نیز آشکارا از این توافقنامه حمایت کردند که نشان‌دهنده اطمینان خاطر آنها از نتیجه انتخابات بود. گرینفیلد و بلینکن با بیان اینکه «آمریکا روی موفقیت مردم نیجریه سرمایه‌گذاری کرده است» تلویحا به مردم این کشور هشدار دادند نامزد مورد حمایت آنها باید پیروز انتخابات باشد در غیر این صورت حمایت واشنگتن را از دست خواهند داد و آینده سیاسی مردم این کشور به ناکجاآباد خواهد رسید.
4- مساله شیعیان نیجریه یکی دیگر از عوامل اهمیت نیجریه برای مقامات آمریکایی است. ترس و وحشت آمریکا از نفوذ شیعیان در قاره آفریقا به رهبری آیت‌الله شیخ زکزاکی باعث شده واشنگتن با فشار به رژیم حاکم بر نیجریه دست به سرکوب گسترده شیعیان این کشور بزند. محمد بوحاری، رئیس‌جمهور فعلی نیجریه با خوش‌خدمتی به آمریکا از سال 1393 رویکرد نسل‌کشی شیعیان این کشور را در پیش گرفت و با وجود اعتراضات مکرر مردمی، این رویه از سوی رژیم حاکم همچنان ادامه دارد. ادامه این روند یعنی مقابله خشونت‌آمیز با خیزش شیعیان نیجریه و قاره آفریقا و سرکوب آن مستلزم ادامه سیاست‌های فعلی در نیجریه است و این یکی از دلایل محکم آمریکا در حمایت از احمد تینوبو بود. در نیجریه تینوبو را پدرخوانده سیاست می‌خوانند؛ کسی که در پشت پرده نقش زیادی در پیروزی محمد بوحاری در انتخابات سال‌های 2015 و 2019 داشت.
آمریکا و رژیم صهیونیستی و رهبران سعودی با حمایت از سرکوب شیعیان در نیجریه به دنبال جلوگیری از بسط و توسعه نفوذ جنبش‌های شیعی در قاره آفریقا هستند و تلاش می‌کنند از آنچه در غرب آسیا طی چند دهه گذشته رخ داده، در آفریقا جلوگیری کنند. بعد از پایان ماموریت بوحاری، احمد تینوبو عامل آنها برای تحقق و پیشبرد این هدف در سال‌های آینده است.
5- در نیجریه بیش از 50 درصد مردم مسلمان هستند و یک جنبش ریشه‌دار شیعی در این کشور در حال رشد و توسعه است. از سوی دیگر این کشور پرجمعیت‌ترین کشور قاره آفریقاست و منابع سرشار نفت و گاز این کشور را به غول اقتصادی آفریقا تبدیل کرده است و از جایگاه ژئوپلیتیکی مهمی در نظام بین‌الملل برخوردار است. نفوذ چین به عنوان اصلی‌ترین رقیب اقتصادی غرب در قاره سیاه به واسطه سرمایه‌گذاری‌های کلان روز به روز در حال افزایش است. اگر این پازل‌ها را در کنار هم بگذاریم بهتر می‌توانیم نگرانی آمریکا در قبال نیجریه و البته تلاش آنها برای مداخله آشکار در انتخابات این کشور را درک کنیم!
سیدمحسن حسینی
