سیام بهمنماه زادروزِ بازیگری است که او را به تلهتئاترهای قدیمی هادی اسلامی و ایفای نقش در سریالهای تلویزیونی مهران مدیری میشناسند. با وجود کسوت زیادی در عرصه تئاتر، اما آثارِ سینمایی و تلویزیونی او بخش عمدهای از کارنامهاش را تشکیل دادهاند.
روزهایی که شبکه دو سریال «دوقلوها» را با حضور او پخش میکند و در شبکه نمایشخانگی، «جیران» با نقشآفرینیاش در کاراکتر «خواجهباشی»، در فضایمجازی خبرهایی از حضورِ او در سریال «سلمان فارسی» نیز منتشر میشود. اما شاید بخش عمدهای از نقشهایی که محمد شیری بیشتر در آنها دیده شد به سریالهای «شبهای برره» و حتی «جایزه بزرگ» مهران مدیری برگردد. او خودش هم اعتقاد دارد در خیابان او را میبینند پیگیرِ این سریالهای 90 شبی تلویزیون میشوند.
او امروز 73 ساله شد؛ بازیگری که در سال 1349 فعالیت خود را آغاز کرد و به بازی در تئاتر تل به کارگردانی هادی اسلامی پرداخت. پس از آن به تلویزیون و سینما راه یافت و به ایفاینقش در سریالها و فیلمهای تلویزیونی نیز پرداخت و با مجموعه تلویزیونی «شبهای برره» شهرت بیشتری پیدا کرد.
محمد شیری بعد از سریال «خاتون» در سریال «جیران» دیده شد. این بازیگر سینما و تلویزیون، حسن فتحی را بعد از زنده یاد علی حاتمی شاعر سینما میداند. شیری همچنین برای هنرمندان جوان و جویایِ نام این نکته را مطرح میکند که به فضایِ بازیگری و هنرمندی به شکلِ درآمدزایی نگاه نکنید که تکیهگاه محکم و قابل اتکایی نیست.
او امیدوار به ساختارِ خوب سریالسازی و تولیدات تلویزیونی است؛ او میگوید: زمانی تولیدات تلویزیونی خوب بود مانند «چارخونه»، «ساختمان پزشکان»، «شب های برره» و... و تنوع برنامه برای تمام سلایق داشت، اما در حال حاضر آن فضایِ طلایهداری بر سریالسازی ما حاکم نیست. باید به این سمت برویم.
یکی از نکات جالبی که درباره سریالِ «جیران» میگوید یکی از سختترین سکانسهایی است که ایفای نقش کرده؛ همان سکانسی که خواجههای دربار را به داخل آب میاندازند. او درباره این سکانس توضیح میدهد: "سکانسی هست که خواجههای دربار را به داخل آب میاندازند و من از آقای فتحی خواسته بودم که اگر ممکن است من را در آب نیاندازند. در این سکانس، شاه و درباریان کنار استخری نشستهاند و خواجههای دربار را یکی یکی به داخل آب میاندازند و در آخر شاه دستور میدهد که خواجهباشی را هم در آب بیاندازید. این سکانس سختترین سکانس بازی من در این سریال جیران بود چون اصلاً استخر نبود، چیزی شبیه یک مرداب بود که در موزه گیاهشناسی قرار داشت و بعد از آن که من را داخل آب انداختند تا چند مدت از گلوی من آشغالهای مرداب بیرون میآمد!"
به مناسبت زادروزِ محمد شیری با او لحظاتی به گفتوگو نشستیم که مشروح آن در ادامه آمده است:
* آقای شیری! تماس گرفتم تولدتان را تبریک بگویم؛ 30 بهمن 1328.
ممنونم از این همه دقت؛ دوست دارم فقط برای مردمم آرزو کنم. من عاشقم مردمم و به عشق مردم کار کردم. به عشق مردم در این کشور ماندم و تا زمانیکه زندهام عاشق این مردمم.
* این روزها از شما «جیران» پخش میشود؛ «دوقلوها» را در شبکه دو دارید و کمتر در این چند سال سریال برای تلویزیون بازی کردید؟
بعد از «جیران» و «خاتون»، یک تلهتئاتر پیشنهاد شده که الان شهرستانم به محض برگشت احتمالاً در آن کار حضور خواهم داشت. اینکه میگویید کمتر در سریالهای تلیوزیونم؛ زمانی تولیدات تلویزیونی خوب بود مانند «چارخونه»، «ساختمان پزشکان»، «شب های برره» و... و تنوع برنامه برای تمام سلایق داشت، اما در حال حاضر آن فضایِ طلایهداری بر سریالسازی ما حاکم نیست. باید به این سمت برویم. امیدوارم کارهای خوب نوشته شوند و دوباره به دوران طلایهدار سریالسازی برگردیم.
* همیشه درباره باندبازی در سینما و تلویزیون صحبت میکنند؛ چقدر همین گروهبازیها باعث این نبودنهاست؟
هیچوقت خوشحال نمیشوم در سینما و دنیای تصویر بازار بازیگری و کارگردانی رونق نداشته باشد. شما نگاه کنید همیشه یک گروه کار میکنند و نقشها بینشان تکرار میشود؛ خصوصاً در تلویزیون و نمایشخانگی. کارتِ بازیگری داشتن، دلِ عدهای تازهوارد را خوش میکند که فقط بگویند ما بازیگریم اما دردِ بازیگران پیشکسوت و کاربلد ما خیلی زیاد است باید روی این مشکلات کار کرد.
همکاران قدیمی من همه گوشه خانهها با هزاران مشکل دست و پنجه نرم میکنند. اگر به خود من اجازه بدهند و جوّسازی نکنند در خیابان کتاب میفروشم. متأسفانه چهرهایم و نمیتوانیم این کارها را بکنیم؛ چون واقعاً امنیت شغلی نداریم. من نگران نسل جوانِ جامعهام که قرار است با بیمعنی شدن زندگی چه کار کنند.
* به خاطر همین فقدانِ امنیت شغلی که شما اشاره کردید، توصیهتان برای نسل جوانی که به تازکی وارد این عرصه شدهاند؛ چیست؟
بارها در مصاحبههای مختلفم گفتهام، نسل جوان با فانوس وارد این گود بشوند. یعنی در واقع کسی که وارد این میدان میشود باید از خیلی چیزها بگذرد. بدون آگاهی و بدون اینکه مطالعه داشته باشد وارد این گود نشوند. همیشه گفتهام هنر مشمول بیرحمی است؛ من این نکته را بارها سرکلاس هم به هنرجویان میگویم خصوصاً بانوانمان که گاهی سعی میکنم آنها را از این مسیر منصرف کنم.
نمیخواهم اتفاقی را محکوم کنم حرف دلم این است جوانان ما بدونآگاهی و بدون مطالعه وارد هنر شوند هرچند عشقِ هنر در دل طغیان کند، کاری نمیتوان کرد.
* سالها کار طنز انجام دادید و این روزها کمتر به این سمت میروید؛ دلیلش چیست؟
کار خوب پیشنهاد شود حتماً دوست دارم حال مردم خوب شود. روزی نیست که مردم که عاشقشان هستم و به عشقشان زنده هستم برایم ویدئویی از این سریال نفرستند. بسیار سریال محبوبی بود و هر برنامهای را که بتواند با مخاطب ارتباط بگیرد دوست دارم. هنوز مردم من را فراموش نکردهاند و در خیابان می گویند "جیگر چطوری؟!" تکیه کلامهای من را میگویند. همان سالی که «جایزه بزرگ» پخش شد همان سال از شبکه سه جایزه گرفتم.
* یک نکته در این جا پیش آمد و خیلی هم در فضایمجازی پخش شد شما با مهران مدیری مشکلی دارید؟
جوّسازی کردند؛ من با مهران مدیری مشکلی ندارم. من همیشه اعتقاد دارم او قاب تلویزیون را میشناسد، جنس کار را میشناسد و خوب انتخاب میکند. این هم یکی از همان شایعاتی بود که از پخش شدنِ آن ناراحت شدم.
* واقعاً سرطان خون دارید و یا این هم شایعه بود؟
یک نکته کوتاهی در آزمایشگاه شنیدند و پررنگش کردند. وگرنه وخامتی در کار نبود و این حرفها که بیرون آمد. انسان با امید زنده است و نفس میکشد. به عشق مردم حالم خوب است. همه این نکاتی هم که درباره سرطان و وخامت اوضاع و اینها نوشتند همه شایعهای بیش نبود.
* چه نقشی را دوست دارید بازی کنید که به شما پیشنهاد نشده است؟
متأسفانه در سینما نقشی که من میخواهم هنوز بازی نکردهام. من اهل باندبازی نیستم و در سینما آن موقعیتی که میخواهم برایم به وجود نیامده است. اگر چه در سینما کار کردهام اما آنطور که باید دیده نشدهام. امیدوارم شرایطی پیش بیاید که بدون هرگونه باندبازی بتوانم نقش موردعلاقهام را در سینما بازی کنم و فکر میکنم هنوز دیر نیست. وقتی بازیگری میتواند در سن هفتادودو سالگی خرس نقرهای برلین را برنده شود، پس دیر نیست.