سید محمدرضا میرتاج الدینی در مصاحبه ای اعلام کرد دولت لایحه بودجه 1402 را 7 دی ماه به مجلس ارسال کرد. اما هرچه گذشت خبری از بررسی آن در مجلس نشد. زمزمه ها خبر از مخالفت هیات رئیسه مجلس با اعلام وصول لایحه ارسالی دولت داشت.
مخالفت هیات رئیسه مجلس با شروع بررسی لایحه ارسالی دولت چیست؟
هیات رئیسه مجلس چند دلیل اصلی برای مخالفت با لایحه ارسالی دولت دارند:
1- برنامه هفتم توسعه مصوب نشده است: لوایح بودجه باید بر اساس اصول کلی برنامه های توسعه در کشور تدوین و تصویب شوند. مجلسی ها می گویند در شرایطی که برنامه هفتم توسعه تدوین و مصوب نشده است امکان بررسی لایحه ارسالی دولت وجود ندارد چرا که در نبود برنامه هفتم توسعه، بررسی و تصویب بودجه یک معنا بیشتر ندارد و آن تمدید خودکار برنامه ششم توسعه است.
نکته جالب توجه در خصوص برنامه توسعه ششم این است که پایان برنامه 5 ساله توسعه ششم سال 1400 بود که به دلیل تاخیر در تدوین آن، مصوب شد که یک سال دیگر تمدید شود و تا پایان 1401 نیز ادامه پیدا کند. اگر امسال هم این برنامه تمدید شود به منزله 7 ساله شدن این برنامه خواهد بود.
2- جداول پیوست: طبق قانون لایحه بودجه باید شامل احکام و جداول پیوست باشد که بنا بر اعلام نظر اعضای هیات رئیسه مجلس آنچه از سوی دولت به مجلس ارسال شده است صرفا احکام بودجه است
3- بودجه چنددوازدهم: طبق قانون در صورتی که دولت تا 15 آذرماه هر سال لایحه بودجه را تقدیم مجلس نکند باید همراه با لایحه ای که بعدا ارسال میکند بودجه چند دوازدهم را نیز پیوست کند که در لایحه ارسالی از سوی دولت این مورد نیز رعایت نشده است.
در مجموع هیات رئیسه مجلس معتقد است دولت قانون را در تدوین ارسال لایحه بودجه رعایت نکرده است. مواد 180 و 184 آیین نامه داخلی مجلس که حکم قانون را دارد و دولت لایحه بودجه را باید بر مبنای همین مواد قانونی تدوین و ارسال می کرد مد نظر قرار نداده است.
استدلال دولت چیست؟
دولتی ها می گویند تدوین هر کدام از برنامه های توسعه باید بر مبنای سیاست های کلی همان برنامه باشد که تدوین آن بر عهده مجمع تشخیص مصلحت نظام است. تدوین و ابلاغ این سیاست های کلی تا شهریور ماه سال جاری به طول انجامید و همین مسئله باعث شد تا فرصت کافی برای تدوین برنامه توسعه هفتم توسعه وجود نداشته باشد. به همین دلیل دولت خواسته است با ارسال بودجه فرصت باقی مانده تا پایان سال از دست نرود. از سوی دیگر دولتی ها معتقدند ارسال بودجه چند دوازدهم چندان کارگشا نیست و بهتر است کل بودجه مورد بررسی، تصویب و اجرا قرار گیرد.
انتقاد ضمنی رهبر انقلاب از تدوین نشدن برنامه هفتم توسعه
رهبر معظم انقلاب ۲۳ فروردین ۱۴۰۱ در دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام، نکته ای درباره تدوین برنامه هفتم توسعه فرمودند که حاکی از انتقاد ضمنی رهبرانقلاب از عدم تدوین به موقع برنامه توسعه داشت. ایشان فرمودند: این برنامه قرار بود سال گذشته تدوین و از امسال اجرایی شود که نشد اما امسال دولت و مجلس همت کنند تا برنامه هفتم بر اساس سیاست‌های کلی نظام، تدوین و تصویب شود.
واقعیت میدانی و مصلحت کشور چه حکمی میکند؟
دولت در شرایط کنونی به دلایل مختلف تحت فشار است. اقتصاد کشور روزهای سختی را در سال گذشته و امسال سپری کرده است اما با تلاش تمام مسوولین شاخص های اصلی اقتصادی کشور از جمله تورم، نقدینگی، رشد اقتصادی، بدهی های دولت و ... همه رو به بهبود است.
تاخیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در تدوین سیاست های کلی برنامه توسعه هفتم نیز حتما جای تامل و گله دارد. در این مورد شاید بتوان دولت یا خود مجلس را هم به جهت عدم پیگیری و اصرار جهت تدوین و ابلاغ این سیاست ها مورد سوال قرار داد.
اما به هر حال وضعیت موجود این است: مجمع تشخیص تاخیر داشته، دولت فرصتی برای تدوین برنامه هفتم پیدا نکرده و از طرفی بودجه را هم بدون جداول پیوست به مجلس ارسال کرده و مهم تر از همه اینکه تا پایان سال فرصتی باقی نمانده! مجلس و نمایندگان در چنین شرایطی چه باید بکنند؟ آیا اصرار دولت و مجلس روی حرفشان می تواند گره گشا باشد؟ خوب است سران قوا با تدبیر و حکمت از تمام ظرفیت های قانونی برای از دست نرفتن فرصت باقی مانده تا پایان سال استفاده کنند و بهترین تصمیم را برای سال آینده و برنامه توسعه هفتم اتخاذ کنند. مردم نظاره گر تصمیمات و رفتار تمام مسوولین کشور هستند و در شرایط کنونی انتظار همدلی و تدبیر بیشتری را دارند.
