محمد سیانکی ، گزارشگر باتجربه فوتبال ایران ، که به عنوان مربی در فوتبال پایه نیز فعالیت می‌کند، امروز در گفت‌وگویی با خبرنگار ما، درباره گزارش رقابت‌های جام جهانی ۲۰۲۲ قطر و همچنین شرایط فوتبال پایه در ایران صحبت کرد.
او که پنجشنبه شب، در یک برنامه تلویزیونی از حاشیه‌هایی که بعد از تشکر از دراگان اسکوچیچ، برایش ایجاد شده بود، صحبت کرد، در این گفت‌وگو، با جزئیات بیشتری درباره دلیل انتشار این پست و اتفاقات بعد از آن صحبت کرد و انتقاداتی را نیز نسبت به حضور کارلوس کی‌روش روی نیمکت تیم ملی به زبان آورد.
* گزارش‌های بازی‌های جام جهانی برای شما چطور پیش می‌رود؟
فکر می‌کنم جام جهانی ۲۰۲۲، نقطه عطف کار من بود و از لطف خدا ممنون هستم که این توان را به من داد. من سال‌های گذشته هم حضور داشتم اما گزارش‌هایم کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت ولی امسال بیشتر به من اعتماد شد و به لطف خدا و با زحماتی که در این سال‌ها کشیدم و لطف مردم، با وجود کم و کاستی‌هایی که وجود دارد، بازخورد بیشتری داشت. با این اتفاق، بعد از حدود سه دهه کار در صداوسیما، خودم را در شروع کار می‌بینم. این مسابقات یک شروع و هیجان دوباره بود و امیدوارم در ادامه راه هم بتوانم با همین پتانسیل و شرایط و چه بسا بهتر، ادامه بدهم.
* تا الان چند گزارش در جام جهانی داشته‌اید؟
به لطف خدا و توجهی که مدیران شبکه به من داشتند، دیشب ششمین گزارشم را انجام دادم.
* در مسابقات باقی‌مانده هم گزارش خواهید داشت؟
من تابع تصمیمات مدیرانم هستم؛ اگر باشم خوشحال خواهم شد و اگر هم نبودم، مهم این است که یک تیم کار می‌کنند، همه، از مدیر شبکه تا کوچک‌ترین عضو که شاید من باشم، دست به دست هم داده‌ایم که با پخش این بازی‌ها رضایت مخاطبان را جذب کنیم. من مهم نیستم و مهم رضایت مردم است که انشالله این اتفاق افتاده باشد.
* در بین شش بازی که گزارش کرده‌اید، کدام بازی برای خودتان جذاب‌تر بوده است؟
شاید عجیب باشد که بگویم بازی اروگوئه و غنا برای خودم جذاب‌ترین بازی بود. این بازی یک پیش‌زمینه‌ای از جام جهانی قبلی داشت و در حین بازی هم اتفاقاتی رخ داد و در شرایطی که اروگوئه خودش را در مرحله بعد می‌دید، در بازی همزمان کره به پرتغال گل زد و از طرفی، داور برای اروگوئه پنالتی نگرفت و از ویدیوچک استفاده نکرد. شاید بازی‌های دیگر، حواشی بیشتری داشتند اما همه این اتفاقات غیرمنتظره، برای من به عنوان کسی که فوتبال را دنبال می‌کنم، نکات جالبی داشت.
* می‌خواهم به برنامه‌ای برگردیم که شما در بخشی از صحبت‌هایتان، درباره پستی که برای تشکر از اسکوچیچ در فضای مجازی منتشر کردید و اتفاقاتی که پس از آن رخ داد، صحبت کردید. در این باره بیشتر توضیح بدهید.
من عموما فعالیت خیلی کمی داشتم و اگر هم پستی می‌گذاشتم، فوتبالی و مربوط به گزارش‌هایم بود و معمولا در بحث‌هایی که به من مرتبط نبود، دخالت نمی‌کردم و برای نشان دادن خودم، دست به هر کاری نمی‌زدم. من کار مربیگری می‌کنم و می‌دانم که چقدر سخت است و چقدر عشق و علاقه می‌خواهد. از زمانی که آقای اسکوچیچ وارد فوتبال ما شد، من سبک فوتبال ایشان را دنبال می‌کردم؛ ایشان به هر تیمی رفتند، موفق بودند و من یادم نمی‌آید که حاشیه‌ای برای فوتبال ما ایجاد کرده باشند. در کمال ناامیدی و پس از آنکه ویلموتس، آن اتفاقات را رقم زد، آقای اسکوچیچ به عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب شدند و همه گفتند این چه انتخاب و سلیقه‌ای بود؟ اما آقای اسکوچیچ در عمل ثابت کرد که اینطور نیست. اولین بازی دوستانه تیم ملی با آقای اسکوچیچ، با بوسنی بود و با آن تعداد ستاره در کشور بوسنی، تیم ما بازی را ۲-۰ برد و خود من هم گزارشگر بازی بودم. من همانجا متوجه شدم که تیم ایران، یک تیم واقعی است و می‌توانیم امیدوار باشیم. ما از آن گروه به سلامت به مرحله بعد رفتیم و در گروه بعد، با قدرت ظاهر شدیم. در بازی با کره در ورزشگاه آزادی، چند توپ به تیر دروازه این تیم زدیم و با وجود اینکه بازی ۱-۱ شد اما حریف را تحت فشار گذاشتیم؛ هیچوقت کره تا این حد مقابل ما تحقیر نشده بود. با همه این اتفاقات، به یک‌باره مدیران، آقای اسکوچیچ را کنار گذاشتند. من اعتقاد دارم حتی اگر می‌خواستند به هر دلیلی آقای اسکوچیچ را کنار بگذارند، باید یک جلسه تودیع و تشکر برگزار می‌کردند و نماد فرهنگ ایرانی را پیاده می‌کردند و سپس آقای کی‌روش را می‌آوردند.
* و پس از برکناری اسکوچیچ یک پست منتشر کردید و به شما فحاشی شد؟
من بعد از برکناری ایشان یک پست گذاشتم و بابت خدمتی که به فوتبال ما و تیم ملی ما کردند و ما را به جام جهانی بردند، تشکر کردم؛ به خاطر همین پست چنان هجمه‌ای به من وارد شد که مجبور شدم پستم را پاک کنم و صفحه‌ام را ببندم. زمانی که به عنوان یک شهروند، نه یک گزارشگر یا مجری، از یک شخصی که به فوتبال ما خدمت کرده، تشکر می‌کنم و هموطن من، من را مورد هجمه قرار میدهد، پس چه بهتر که اصلا در فضای مجازی نباشم. وظیفه من بود که از آقای اسکوچیچ تشکر کنم و انشاالله هر جا که هستند، موفق باشند. من دیشب هم حداقل از این بابت خوشحال شدم که کرواسی پیروز شد و آقای اسکوچیچ و ... خوشحال شدند؛ چرا که واقعا برخی از کروات‌ها به فوتبال ما خدمت زیادی کردند و تاثیرگذار بودند، از جمله آقای برانکو. ما نباید این مسائل را فراموش کنیم. هنوز که هنوز است بازی‌های خوب تیم ملی و پرسپولیس با برانکو در ذهن ما هست؛ من از این بابت خوشحال شدم و امیدوارم مقداری خیال این عزیزان آسوده شده باشد.
* فکر میکنید دلیل این فحاشی‌ها که در هر مسئله‌ای در فوتبال ما رخ میدهد، چیست؟
نکته اول اینکه در این زمینه، باید تعداد قلیلی را که در فضای مجازی حضور دارند، ملاک قرار بدهیم. اگر برای مثال به خاطر یک پست، هزار نفر یا حتی صد هزار نفر، ناسزا می‌گویند، ما نباید آن تعداد را ملاک قرار بدهیم و این رفتار را به ۸۰ میلیون ایرانی نسبت بدهیم. آدم‌های مجازی، برای فضای مجازی هستند و باید همانجا رهایشان کرد. ما در فضای حقیقی زندگی می‌کنیم و من و شما در فضای حقیقی با هم صحبت می‌کنیم و قطعا اگر من حرف نادرستی بزنم، شما پاسخی خواهید داشت. اما در مورد آدم‌هایی که در فضای مجازی چنین رفتاری دارند، من فکر می‌کنم یک عقده یا کینه در وجود آنهاست و می‌خواهند با فحاشی خودشان را تخلیه کنند و باید به حال خودشان رهایشان کنیم. درست است که در فضای حقیقی هم در طول روز ممکن است دعوا ببینیم اما عموما همه مردم که با هم دعوا نمی‌کنند و فحش نمی‌دهند. من فکر می‌کنم نباید خیلی اهمیت بدهیم؛ هر چند که من روی این موضوع، حساس شده بودم.
* شما از اسکوچیچ تمجید کردید. با این شرایط فکر میکنید اگر ایشان در جام جهانی روی نیمکت ایران حضور داشتند، چه نتایجی رقم می‌خورد؟
مشکل ما از همانجایی شروع شد که چند بازیکنِ متاسفانه ملی‌پوش ما، حاشیه‌هایی به راه انداختند. این بازیکنان اگر دلسوز تیم ملی بودند، حتی اگر آقای اسکوچیچ مدیر ضعیفی بود، سعی می‌کردند به عنوان آدم‌های باتجربه و لژیونر، جو را آرام کنند و حواشی را به راه نمی‌انداختند. باید در نظر بگیریم که آقای برانکو زمانی در پرسپولیس موفق شد که بازیکنان حاشیه‌دار را با وجود اینکه به آنها احتیاج داشت، کنار گذاشت و پس از آن پرسپولیس به ثبات رسید و نتیجه گرفت. حتی آقای فرهاد مجیدی هم همین کار را کرد و بازیکنانی را که فکر می‌کردند، بزرگتر از باشگاه هستند و با جدایی آنها، تیم به مشکل می‌خورد، کنار گذاشت. من فکر می‌کنم اگر آقای اسکوچیچ که بسیار هم متواضع بودند، مقداری مقابل این تعداد اندک بازیکن، ایستادگی می‌کرد و آنها را کنار می‌گذاشت، قطعا نتایج بدتری رقم نمی‌خورد. ما حتی با بازیکنان ۲۳ ساله و بدون آن چند بازیکن حاشیه ساز هم شش گل از انگلیس نمی‌خوردیم و مقابل آمریکا بهتر بازی می‌کردیم.
* در واقع شما فکر میکنید حضور آقای کی‌روش در تیم ملی، اشتباه بود؟
من احترام زیادی برای آقای کی‌روش قائل هستم. علی‌رغم اینکه در بازگشت به ایران، خودبزرگ‌بینی کمتری داشتند و یک مدیر خوب بودند اما به عنوان سرمربی عملکرد خوبی نداشتند. تیم‌ها اصولا به سمت مربی‌هایی می‌روند که کارنامه خوبی از خودشان به جا گذاشته باشند. همین الان در جام جهانی تیته باخت و استعفا داد، انریکه را کنار گذاشتند، مربی غنا و کره جنوبی به علت عدم نتیجه‌گیری کنار رفتند اما آقای کی‌روش در شرایطی که با کلمبیا و مصر با آن میزان ستاره، در انتخابی جام جهانی موفق نبود، به تیم ملی ایران آمد. چه فکری پشت این موضوع بود که ما به سراغ ایشان برویم؟ ما حداقل می‌توانستیم به سراغ یک مربی کارنامه‌دار برویم که در یک سال اخیر کاری کرده باشد. به هر حال من نباید پاسخگو باشم و فقط سوالاتی را که در ذهنم هست، مطرح می‌کنم و فکر نمی‌کنم تا زمانی که زنده هستم، جوابی برای این سوالات پیدا کنم.
* بین صحبت‌هایتان گفتید که خودتان هم کار مربیگری میکنید.
بله؛ البته که من هرگز خودم را مربی نمی‌دانم. من مدرک A آسیا را دارم اما این مدارک، ملاک مربی بودن نیستند. مربی جایگاه بسیار بالایی دارد و باید در جامعه نقش تربیتی داشته باشد. من هنوز ایرادات زیادی دارم اما با توجه به سال‌ها حضورم در این عرصه به عنوان بازیکن و گزارشگر، دیدم که پتانسیل این کار را دارم و در حال حاضر هم با بچه‌ها کار می‌کنم و تمام تلاشم این است که به آنها یاد بدهم که در جامعه، آدم‌های خوبی باشند. در بزرگسالان شما فقط باید مدیریت کنید اما در پایه‌ها، باید نقش تربیتی داشته باشی و آموزش فنی، اخلاقی و رفتاری بدهی و بازیکنت را رصد کنی. مربی‌هایی که در دنیا در فوتبال پایه کار می‌کنند، معلم هستند تا مربی. شما اگر فیلم اتفاقات داخل زمین و روی سکوها، در یک بازی حساس در رده نونهالان را ببینید، به عمق فاجعه پی می‌برید و دیگر تعجب نمی‌کنید که در ورزشگاه‌های بزرگ، آن میزان ناسزا شنیده می‌شود. ما اول باید پایه و بنای فوتبال را درست کنیم. ما در بحث فنی در فوتبال مشکلات زیادی داریم و با عرض معذرت، تا دل‌تان بخواهد، مربیان کاسب و بی سواد داریم و مربیانی داریم که بچه‌های مردم را استثمار می‌کنند، نه امکاناتی دارند و نه برایشان مهم است که از نظر اخلاقی کاری کنند. تا زمانی که فوتبال پایه ما درست نشود، هیچ اصراری نداشته باشید در زمین و روی سکوها، اتفاقی جز چیزی که در حال حاضر رخ میدهد، بیفتد. من همین الان می‌گویم که فوتبال ما به ته خودش رسیده و بعد از این خواهید دید که چه مشکلاتی در عرصه رقابت‌های بین‌المللی، خواهیم داشت.
* متاسفانه با وجود همه این صحبت‌ها، همچنان به فوتبال پایه، بهایی داده نمی‌شود.
خیلی از بزرگان فوتبال ما که در تیم‌های بزرگ بازی می‌کنند و کاپیتان هستند، مصاحبه‌های متعددی در زمینه‌های مختلف داشته‌اند اما آرزو به دل من ماند که یک شخصیت بزرگ، درباره مشکلات فوتبال پایه خودشان صحبت کند و بگوید آقای مدیرعامل، چقدر رده‌های سنی پایین تا این حد مشکل دارد؟ چرا فقط به فکر این هستند که قراردادهای خودشان هر سال n میلیارد افزایش پیدا کند اما مربیان پایه همان باشگاه، باید ماهی دو میلیون بگیرد و همان را هم نمی‌دهند؟ شما تا به حال چنین مصاحبه‌هایی دیده‌اید؟ هیچ بازیکنی درباره مشکلات فوتبال پایه باشگاه مربوطه خودش صحبت نمی‌کند چون از قراردادش کسر می‌شود. بهترین حالت سکوت است؛ سکوت کند و به فکر قرارداد میلیاردی خودش باشد.
* حرف پایانی؟
امیدوارم صحبت‌های ما مبنی بر این نباشد که دوست داریم دیده شویم. ما دوست داریم صحبت‌هایمان به گوش مسئولان و بازیکنانی برسد که به جای انجام دادن کارهای اصلی خودشان، به دنبال مسائل حاشیه‌ای نباشند. الان برخی فکر می‌کنند با VAR، تمام مشکلات فوتبال ما حل می‌شود؛ به خدا که با VAR حاشیه‌ها بیشتر هم خواهد شد. همه مربی‌ها می‌گویند با کمک داور ویدئویی، ما قهرمان می‌شویم؛ بروید خودتان را قوی کنید و دانش‌تان را بالا ببرید و چهار مسابقه فوتبال ببینید. من قول می‌دهم مربیان لیگ دسته یک ما، ده درصد مسابقات جام جهانی را هم تماشا نکرده‌اند، در صورتی که اینها کلاس آموزشی است و من شاگردانم را وادار می‌کنم که این بازی‌ها را ببینند و از آنها، امتحان می‌گیرم.
