در روزهای اخیر برخی از رسانه‌ها به دنبال انتشار گزارش اتاق بازرگانی ایران و قرارداد قرارداد ۶۰ میلیارد دلاری گازی قطر و چین، این مساله را طرح کرده‌اند که به علت تحریمها ، چین تمایلی به سرمایه‌گذاری در ایران نداشته و به وعده‌های مورد توافق در سند ۲۵ ساله همکاری دو کشور عمل نکرده است.
* توافق چین با قطر برای صادرات گاز مایع(LPG)
مساله از آنجا شروع شده است که در ابتدای این ماه، شرکت دولتی انرژی قطر با شرکت چینی سینوپک یک قرارداد ۲۷ ساله برای فروش گاز مایع امضا کرد. این اتفاق سبب آن شد که برخی رسانه‌ها این ادعا را طرح کنند که این اقدام دولت چین برخلاف قرارداد ۲۵ ساله همکاری دو کشور بوده و اینکه کشور چین به ایران پشت کرده است.
در ابتدا باید این نکته را ذکر کرد که عقد قرارداد در زمینه تامین انرژی با یک کشور شرط کافی برای تعرض بر قرارداد مشترک راهبردی دو کشور ایران و چین نیست. قرارداد صادرات گاز مایع از قطر به چین بزرگترین قرارداد عقد شده در جهان در زمینه خرید و فروش گاز مایع بوده که به علت تلاطمات بازار انرژی بعد از آغاز جنگ اوکراین، صورت گرفته است.
* تولید بیشتر ایران در پارس جنوب نسبت به قطر
در حالی که برخی رسانه‌ها مدعی شدند برداشت ایران از میدان پارس جنوبی به علت تحریمها کمتر از قطر بوده و موجب لغو قراردادهای ایران می‌شود، سجاد خلیلی، معاون وزیر نفت در نظارت بر منابع هیدروکربوری در حساب کاربری خود نوشت:«با وجود سهم کمتر ایران از میدان پارس جنوبی، مقدار تولید روزانه کشور ما بیشتر از همسایه جنوبی است».
پیشتر نیز در تیرماه سال جاری، طبق آماری که در گزارش معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت منتشر شد، در سال گذشته(1400) میزان برداشت ایران از میدان مشترک پارس جنوبی با قطر، افزایش چهار درصدی داشت. همچنین مطابق همین گزارش ظرفیت تولید گاز ایران از مرز 1000 میلیون متر مکعب عبور کرد.
.png)
* مدیریت مصرف؛ چالشی بزرگ
گرچه ایران دومین ذخایر بزرگ گازی در جهان را در اختیار دارد، اما با وجود توسعه‌های صورت گرفته در این صنعت اما هنوز با چالش بزرگ مصرف بی رویه داخلی مواجه بوده به گونه‌ای که ظرفیتی را برای صادرات بیشتر مهیا نمی‌کند. ضمن اینکه توسعه میادین گازی در ایران نیز به علت نیاز داخلی به خصوص در فصول سرما و همچنین صنایع صرف تامین نیاز داخل کشور خواهد شد.
بر اساس آماری که قبل‌تر نیز از منابع رسمی منتشر شده بود، ایران بعد از کشورهای آمریکا، روسیه و چین، بزرگترین مصرف‌کننده گاز طبیعی در جهان است. در این شرایط طبیعتاً کشورهای خارجی برای تامین نیازهای اعظم خود که در قراردادی مانند قراداد قطر-چین تامین می‌شوند، نتوانند روی ایران حساب ویژه‌ای باز کنند.
.png)
از سوی دیگر باید پذیرفت در سال‌های گذشته مدیریت غیر متخصص در ایران که باور به عدم بازدهی اقتصادی با صادرات انرژی، باور داشتند، سبب آن شد تا طی سال‌ها ظرفیت‌های لازم برای توسعه زیرساخت‌ها اتفاق نیافتد. به طوریکه روند سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌های افزایش تولید گاز طبیعی در کشور را به تعویق انداخته و طبیعتاً جبران کردن آن نیز نیازمند زمان و هزینه خواهد بود.
* چین حاضر نیست بازار استراتژیک نفتی ایران را از دست دهد
در همین زمینه دکتر محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک در گفت و گوی اختصاصی با مرکز مقابله با شایعات، با اشاره به برنامه همکاری بلند مدت ایران و چین گفت: این همکاری مشترک در قالب یک سند امضاء شده، اما برای نهایی شدن و اجراء این قرارداد بلندمدت باید مراحلی طی شود.
وی در واکنش به خبر سرمایه‌گذاری چین در بخش مربوط به قطر در میدان گازی مشترک پارس جنوبی و شائبه‌های پیش آمده حول آن اظهارداشت: امروزه کشورها برای تامین بخش انرژی مانند گذشته به یک الی دو کشور وابسته نمی‌شوند و تنوع سرمایه‌گذاری را در سبد انرژی لحاظ می‌کنند
خطیبی افزود: این اقدام از لحاظ دیپلماسی انرژی اقدامی مطلوب و به جا محسوب می‌شود؛ برای مثال اروپا بعد از آغاز جنگ میان کی‌یف و مسکو به خاطر وابستگی چهل درصدی به گاز روسیه، با مشکلات عدیده در حوزه تامین گاز مواجه شده است.
نماینده سابق ایران در اوپک در ادامه با بیان اینکه ایران بازار بزرگی از انرژی را به خاطر دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز در اختیار دارد، اضافه کرد: به همین خاطر چین به هیچ‌وجه حاضر نیست چنین بازاری را از دست بدهد. ناگفته نماند اتحاد ایران، روسیه و چین در بخش‌های ژئوپلتیک، استراتژیک و سیاسی برنامه‌های زیادی را در حوزه‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری در بخش انرژی به همراه دارد.
* قرارداد با چین؛ بالاخره خوب یا بد؟
با این وجود طرح ادعاهای مختلف درباره شکست قرارداد همکاری‌های ایران و چین در فضای مجازی نیز در حالی است که حتی پیش از عقد این قرارداد میان دو طرف، بسیاری نسبت به آن اتهاماتی را وارد کردند. حتی برخی این روزها این پرسش را مطرح می‌کنند که چین چرا قراردادی را در زمینه صادرات گاز با ایران امضا نکرده است؛ جالب آنجاست که اینها افرادی اند که پیشتر مدعی آن بودند که بر اساس این قرارداد، خاک ایران به کشور چین فروخته شده و باید جلوی آن گرفته شود.
.png)
