یکی از کتابهایی که هفته گذشته منتشر شد، کتاب «سورآل و شور فوتبال» نوشته نویسنده و کارگردان فقید کشورمان حمید علیدوستی شهرکی بود. نویسنده در این کتاب، روایتی جذاب از دفاع مقدس ، فوتبال و حتی اتفاقات روز کشورمان میدهد که بسیار خواندنی است.
این رمان بر دو بخش استوار است؛ یک: زندگی شخصیت اصلی، آرمان، که از بدو تولد تا لحظهٔ شهادت که به صورت بخشبخش مطرح میشود. این زندگی در شورخانه است و خاطراتی از دوران نوجوانی مثل مسابقات محلی فوتبال یا نوع زندگی سادهٔ مردم در آن زمان است و همچنین اشاره به مادر آرمان و سختیهای زندگی او دارد. بخش دوم خاطرات دوران رزمندگی شخصیت اصلی در جبهه است.
در همین رابطه زهره علیدوستی همسر مرحوم حمید علیدوستی شهرکی در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم درباره کتاب «سورِ آل و شور فوتبال» نوشته مرحوم علیدوستی گفت: سور یعنی مهمانی و جشن و سور و سات و آل هم همان اهریمن است که به نوعی به اوضاع جنگ و فتنه مربوط میشود.
تمام جنگها و فتنهها کار آل و اهریمن است
وی افزود: شور فوتبالش هم به علاقه قهرمان داستان به فوتبال بر میگردد. اتفاقات برای قهرمان از بدو تولد تا زمانی که مجروح جنگی میشود و اعصاب و روانش به هم میریزد، در کتاب روایت میشود. او در آی سی یو زمان تولدش را مرور میکند که وقتی به دنیا میآید میگویند جفت مادر را باید خاک کرد تا آل به سراغ مادر نیاید و بدبیاری گریبان خانواده را نگیرد و این مرور زندگی تا زمان جنگ تحمیلی و پس از آن ادامه مییاد.
علیدوستی اظهار داشت: آرمان، قهرمان داستان یک دانشجوی ادبیات است و به جنگ میرود و در زمان جنگ هم نوشتن را ادامه میدهد و اینگونه نویسنده، مسائل جنگ را بررسی میکند. بعد هم به زمان حال میرسد که در پارک با همسرش نشسته است که اوباش سراغش میآیند و مسخرهاش میکنند. در اثر حمله اوباش فشار عصبی به او وارد میشود از حال میرود و به اورژانس منتقل میشود.
وی افزود: از نظر نویسنده اهریمن در غالب هر چیزی ممکن است ظهور کند، از تمام چیزهایی که به آن خرافه عامیانه میگویند، یا اهریمنی که به صورت جنگ مسلحانه بین مردم بروز میکند یا اینکه تشنجات عصبی و ناراحتیهایی که در جوامع و خانوادهها وجود دارد، همه کار اهریمن است.
روایت داستانی از زندگی واقعی حمید علیدوستی
همسر مرحوم علیدوستی در پاسخ به این سؤال که آیا این یک رمان تخیلی است یا الهامهایی از واقعیت دارد، گفت: این کتاب یک روایت داستانی از زندگی واقعی نویسنده است. از زمانی که فوتبال بازی میکرده و حسرتهایی که در دوران کودکی کشیده است که مثلاً یک جفت کفش ورزشی نداشته، تا اتفاقات دیگری که برای قهرمان قصه روی میدهد.
علیدوستی درباره زمان نگارش این کتاب اظهار داشت: همسر من کارگردان و نویسنده صدا و سیما بود. خیلی مطالب را از قبل نوشته بود اما بعد از بازنشستگی این نوشتهها را تکمیل کرد و یک سال قبل از اینکه فوت کند این کتاب را نوشت.
وی در پاسخ به این سؤال که همسر شما با چه دغدغهای این کتاب را نوشت، گفت: بیشتر تلاشش این بود که نشان دهد انسان در شرایط مختلف ممکن است عکسالعملهای متفاوتی از خود بروز دهد و میخواست سختیهای روزگار را بیان کند. مثلاً آرمان در نهایت میفهمد که آل و اهریمن برای همه انسانها هستند و خرافات نیستند یک نوع خشونت و جنگی است که همه دنیا وجود دارد و همه انسانها درگیر آن هستند.
علیددوستی اظهار داشت: اودر وهله اول به شکل خرافه به موضوع اهریمن و آل نگاه میکند اما بعداً متوجه میشود که در همه جای دنیا صحبت جنگ و خشونت است و همه اینها کار اهریمن است.
داستان دفاع مقدس جزو دغدغههای جدی او بود
همسر مرحوم علیدوستی درپاسخ به این سؤال که چرا اتفاقات کتاب خیلی شبیه به موضوع روز و اتفاقات اخیر این روزهای کشور است، گفت: وقتی خودم هم کتاب را میخواندم تصور کردم که انگار حمید همین الان اتفاقات را روایت میکند. مثلاً داستان درباره یک جانباز اعصاب و روان جنگ تحمیلی است که درگیر مسائل ناخواسته توسط اوباش و اراذل میشود. او را زخمی میکنند و راهی بیمارستان میشود. اقداماتی که برای احیای او انجام میدهند دقیقاً همان اقداماتی است که برای احیای خودش انجام شد. سرانجام قهرمان قصه و خودش هم یکی بود.
وی درباره اهتمام مرحوم علیدوستی به موضوع دفاع مقدس گفت: او به موضوع دفاع مقدس خیلی جدی نگاه میکرد. یکی از مسائل او دفاع مقدس بود و از کنار این مسئله به راحتی نمیگذشت و او پرداختن دفاع مقدس را جزو وظیفه خود میدانست. حمید زمان جنگ نوجوان بود و نتوانست در آن شرکت کند و به نظرم به این شکل میخواست دین خود را به دفاع مقدس ادا کند. مرحوم همسرم به کسانی که در جنگ بودند و به کسانی که در دفاع مقدس از کشورمان دفاع کردند بسیار اهمیت میداد و داستان دفاع مقدس جزو دغدغههای جدی او بود.
مرحوم حمید علیدوستی نویسنده، پژوهشگر، فیلمساز و خالق کتابهای وضعیتهای نمایشی در شاهنامه فردوسی و بر شکن و برگزیده نوزدهمین دوره جایزه قلم زرین بود که سال گذشته در اثر ایست قلبی از دنیا رفت.