در روزهای اخیر به دلیل یک سری از اعتراضات در جامعه بسیاری از چهرههای مشهور و سلبریتیهای داخلی و حتی خارجی با سوء استفاده از موقعیت خود در میان مردم اقدام به تحریک عواطف عمومی و دعوت به آشوب کردند. در این خصوص و به منظور روشن شدن ابعاد مختلف قانونی و اجتماعی چارچوب رفتاری سلبریتی ها و پیگردهای قضایی آنان، خبرنگار ما گفتگویی اختصاصی با «برشت یونکرز»، فعال اجتماعی و کارشناس سیاسی از بلژیک داشت که در ادامه آن را می خوانیم.
چرا در برخی موارد سلبریتیها به دنبال تهییج عواطف عمومی هستند؟ آیا این مورد در اروپا هم دیده میشود؟
-اساساً سلبریتی به دنبال جذب مخاطب و جلب نگاه افراد جامعه در هر کشوری هستند. برای مثال در بلژیک سلبریتیهای زیادی هستند که در مواقع حساس مانند انتخابات، بازیها و مسابقات ورزشی و یا کمپینهای اجتماعی فراخوان میدهند و یا با حضور فیزیکی خود در میان مردم آنها را تهییج میکنند. البته معتقدم این ظرفیت قابلیت استفاده صحیح در هر جامعهای را دارد. ولی معمولاً به دلیل اینکه در شرایطی هیجانی این افراد وارد میدان میشوند اشتباهاتی از آنها دیده میشود که شاید از لحاظ اجتماعی قابل قبول نباشد. در اروپا و در جایی که من زندگی میکنم یعنی در بلژیک هم سلبریتیهای زیادی هستند که در مواقع حساس اجتماعی و حتی سیاسی به دنبال دیده شدن هستند و در اغلب موارد شاید این نیاز به جذب مخاطب امکان تصمیم گیری درست و یک رفتار اجتماعی صحیح را از آنها میگیرد چراکه همان طور که اشاره کردم معمولاً بسیار هیجانی عمل میکنند.
آیا در جامعه اروپا و در بلژیک مجازات خاصی برای سلبریتیهایی که قوانین را زیر پا میگذارند و یا اینکه از موقعیت خود سوء استفاده میکنند وجود دارد؟
-بله. در اروپا تا جایی که من اطلاع دارم قوانین سفت و سختی درباره سلبریتیها معمولاً اجرایی میشود به ویژه در مورد جرایم اجتماعی و فرارهای مالیاتی. در بلژیک برای مثال بسیاری از خوانندههای مشهور، چهرههای سینمایی و حتی کهنه سربازانی که حالا با وارد شدن به یک عرصه خاص خود را در جبهه مردم قرار داده اند و الان تبدیل به چهره و سلبریتی شده اند معمولاً به دنبال فرارهای مالیاتی هستند. آنها معمولاً با دنبال کنندههای خیلی زیادی که در صفحات اجتماعی دارند برای یک موضوع خاص مثلاً اعتراض در مورد حقوق زنان فراخوان عمومی میدهند و مردم را تهییج میکنند و اغلب جمعهای اعتراضی برگزار میکنند. همین عمل را در بسیاری از موارد در مورد مالیات و حقوق مالی خود هم انجام میدهند. آنها از جمله افرادی هستند که بیشترین فرار مالیاتی را در جامعه دارند و البته دادگاه برای این فرار مالیاتی مجازات زندان از یک سال تا ۲۰ سال برای آنها در نظر گرفته است.
قانون برای سلبریتیها در اروپا چگونه است؟
اجازه بدهید به این نکته اشاره کنم که در اروپا که من حضور دارم و در بیشتر کشورها از جمله فرانسه و آلمان که خود به این کشورها سفر میکنم خبر دارم که قوانین برای سلبریتیها همانند سایر افراد عادی جامعه اجرا میشود. ببینید در بالا هم اشاره کردم سلبریتیها ذاتاً به واسطه کارشان به دنبال تبدیل شدن به الگو در جامعه هستند و این خیلی طبیعی است که خطا هم از آنها سربزند و قانون را هم زیر پا بگذارند؛ و خوب طبیعتاً هر کسی که قانون را زیر پا بگذارد باید مجازات شود. این در مورد اروپا صدق میکند. یعنی اینکه این تصور پیش نیاید که در بلژیک مثلاً سلبریتیها از یک حاشیه امنی برخوردارند و میتوانند هر کاری حتی به اشتباه انجام دهند. یک ضرب المثلی در بین افراد حقوقی وجود دارد که میگویند «اگر نمیتوانی وقت شناس باشی پس خطا نکن». این در مورد همه صدق میکند. سلبریتیها مرتکب جنایت میشوند. برخی از بازیگران مشهور سینما در اروپا جرایمی در پرونده قضایی خود دارند مثلاً جرایمی مانند انواع تجاوز و آزار و اذیتهای جنسی. قانون با این افراد به شرط اثبات جرم مانند یک فرد عادی رفتار میکند و باید جزای نقدی و حبس را متحمل شوند. این را باید بدانیم که در کشورهای اروپایی هم سلبریتیها فراتر از قانون نیستند و باید مجازات و هزینه اعمال خود را بپذیرند.