بدیهی است که موضوع نگهداری از ماشین‌آلات و تجهیزات، در صنعت، کارخانهجات، مکانیک و... امری ضروری است و اگر نکات و اصول نگهداری از تجهیزات رعایت نشود، ممکن است پیامدهای آسیب‌زایی برای مجموعه به همراه داشته باشد؛ بنابراین مجموعه‌ها با استفاده از روش‌های مختلف نگهداری و تعمیرات تلاش دارند تا از تجهیزات خود مراقبت کنند و از بروز هزینه‌های بیشتر برای تعویض قطعات، تجهیزات و ماشین‌آلات جلوگیری نمایند. نگهداری و تعمیرات تجهیزات صنعتی خود به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که هر یک از این انواع نگهداری و تعمیرات مزایای مخصوص خود را برای کارخانهجات و صنایع به همراه خواهند داشت. از جمله این مزایا می‌توان به افزایش راندمان تولید دستگاه‌ها، کاهش هزینه‌های تعویض تجهیزات، کاهش زیان‌های وارده ناشی از توقف خط تولید و... اشاره کرد. در این مطلب بنا داریم تا به بررسی انواع نگهداری و تعمیرات بپردازیم و مزایای هر یک از این تکنیک‌ها را به‌صورت جامع و کامل مورد بررسی قرار دهیم؛ بنابراین، اگر شما نیز علاقه‌مندید تا در مورد این موضوع اطلاعاتی را به دست آورید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
نگهداری و تعمیرات به چه معناست؟
در وهله اول قصد داریم تا به بررسی تعریف نگهداری و تعمیرات بپردازیم. امروزه به برنامه‌ریزی و انجام مستمر و با برنامه مجموعه‌ای از فعالیت‌ها برای نگهداری از دستگاه و تجهیزان به‌منظور تولید محصول یا خدمات باکیفیت‌تر، نگهداری و تعمیرات (Maintenance) می‌گویند.
انواع نگهداری و تعمیرات
این دسته از فعالیت‌ها را می‌توان در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داد که لیست آن به شرح زیر است.
- Planned Maintenance (نگهداری و تعمیرات برنامه‌ریزی‌شده)
- PM Preventive Maintenance (نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه)
- CM Corrective Maintenance (نگهداری و تعمیرات اصلاحی)
- RCM Reliability Centered Maintenance (نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان)
- PdM Predictive Maintenance (نگهداری و تعمیرات پیش‌بینانه)
- TPM Total Productive Maintenance (نگهداری و تعمیرات بهره‌ور فراگیر)
- PM Productive Maintenance ( نگهداری و تعمیرات بهره‌ور)
- EM Emergency Maintenance (نگهداری و تعمیرات اضطراری)
- Condition Based Maintenance (نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت)
در ادامه این مطلب به طور مفصل به بررسی برخی از این انواع نگهداری و تعمیرات می‌پردازیم و جزئیات آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
انواع نگهداری و تعمیرات
نگهداری و تعمیرات CM
همان‌طور که از نام روش نگهداری و تعمیرات اصلاحی پیداست، در این روش متخصصان و گروه مرتبط تنها زمانی دست‌به‌کار می‌شوند که برای دستگاه مشکلی به وجود آمده باشد و خرابی رخ داده باشد. می‌توان نگهداری و تعمیرات CM را در دسته تعمیرات پیشگیرانه قرار داد؛ زیرا در این روش برای اینکه مجموعه مجبور به انجام تعمیرات اضطراری نشود، تعمیرات غیرضروری و فعالیت‌های در جهت افزایش بهره‌وری دستگاه صورت می‌پذیرد. ضمناً این نوع از تعمیرات بخش‌های مختلفی از یک دستگاه مانند بخش الکتریکی، الکترونیکی و... را پوشش می‌دهد و به بررسی تمام مشکلاتی که در مورد کیفیت محصول، ظرفیت تولید، بازدهی و... می‌پردازد. می‌توان نگهداری و تعمیرات اصلاحی را به پنج دسته کلی تقسیم‌بندی کرد.
- تعمیر خرابی رخ‌داده (در این دسته از تعمیرات اصلاحی، دستگاهی که دچار مشکل شده به خط تولید باز می‌گردد).
- استفاده مجدد (جایگزینی قطعات خراب‌شده انجام می‌شود و دستگاه مجدداً مورداستفاده قرار می‌گیرد).
- بازسازی (در این دسته از تعمیرات اصلاحی سعی می‌شود تا دستگاه به بالاترین استاندارد عملکردی خود نزدیک شود).
- اعمال تعمیرات بنیادی (زمانی که دستگاه با مشکلی جدی روبه‌رو باشد، تعمیراتی بنیادی و اساسی برای رفع مشکل در نظر گرفته می‌شود).
- سرویس کردن (این دسته از تعمیرات اصلاحی به شکل دوره‌ای انجام می‌شود و در حفظ کیفیت تولید دستگاه بسیار حائز اهمیت است. از جمله اقداماتی که در این دسته انجام می‌شود، می‌توان به تعویض روغن، شارژ تجهیزات، هواگیری و... اشاره کرد).
نگهداری و تعمیرات EM
نگهداری و تعمیرات اضطراری یکی از پراسترس‌ترین مراحل انجام تعمیرات برای هر گروه مسئولی است. هنگامی که دستگاه و تجهیزات مجموعه با مشکلی غیرمنتظره و پیش‌بینی‌نشده مواجه می‌شود، از این نوع از نگهداری و تعمیرات استفاده می‌شود. از جمله حوادثی که در محیط صنعتی می‌توان از آنها به‌عنوان خرابی‌ها و مشکلات اضطراری یاد می‌شود، می‌توان به آتش‌سوزی، نشت گاز، خرابی غیرمنتظره ژنراتور برق، انفجار دیگ بخار، شکست یک دستگاه مهم و توقف خط تولید و... اشاره کرد. هنگامی که اتفاق رخ می‌دهد، تیم مسئول نگهداری و تعمیرات می‌بایست به برخی از فعالیت‌های ذکرشده در دسته‌بندی نگهداری و تعمیرات اصلاحی عمل کند. مهم‌ترین اقدامی که در پس از بروز خرابی می‌بایست صورت پذیرد، جلوگیری از تسری خرابی به سایر دستگاه‌ها و خطوط تولید در کارخانهجات و شرکت‌هاست. در این نوع از انواع نگهداری و تعمیرات تلاش می‌شود تا دستگاه دراسرع‌وقت تحت تعمیر قرار گیرد و سریعاً به خط تولید بازگردد تا برنامه‌های تولیدی شرکت دچار اختلال نشوند. برای اینکه مشکل حل شود و فرایند نگهداری و تعمیرات اضطراری به سرانجام برسد، پیشنهاد می‌شود تا گروه مسئول، مراحل زیر را طی نمایند.
- مشکل و شرایط اضطراری رخ‌داده را مورد بررسی قرار دهند و آن را به طور کامل شناسایی کنند.
- برای حل زودتر مشکل، گردش کار نت اضطراری را در سیستم کاری خود تعریف نمایید.
- روش‌های نگهداری و تعمیرات اضطراری را به طور کامل برای کارکنان و مسئولان بخش تعمیرات شرح دهید. از جمله اقداماتی که باید توسط تیم مسئول صورت پذیرد، می‌توان به لیست زیر اشاره کرد:
- برای جلوگیری از خسارت بیشتر، منبع فوری خطر را جدا کنید.
- همه کارکنانی که ممکن است در اثر این خرابی آسیب ببینند را مطلع سازید.
- میزان خسارت دستگاه مربوطه را مورد بررسی قرار دهید.
- فرایند تعمیر دستگاه را آغاز نمایید.
- فرایند تعمیر را به پایان برسانید.
- با استفاده از برنامه CMMS تلفن همراه، سرعت فرایند نگهداری و تعمیرات تجهیزات را بیشتر کنید.
نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه PM
به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها که با هدف نگهداری تجهیزات در شرایط مطلوب به‌صورت دوره‌ای و منظم صورت می‌پذیرد، تعمیرات و نگهداری pm می‌گویند. در این نوع از انواع نگهداری و تعمیرات، سعی می‌شود تا با استفاده از روشی سیستماتیک، وضعیت دستگاه‌های موجود بررسی شود و برای بهینه‌سازی کارکرد آنها و کاهش نرخ خرابی فعالیت‌هایی انجام گردد. اهداف مجموعه‌ها از انجام فعالیت‌های PM به شرح زیر است:
- طولانی ساختن عمر مفید دستگاه‌ها، قطعات و تجهیزات
- افزایش قابلیت اطمینان دستگاه‌های حاضر در سیستم
- بهینه‌سازی میزان تولید خدمات و کالا
- کاهش هزینه‌هایی که مجموعه در اثر انجام تعمیرات اضطراری متحمل می‌شود.
- جلوگیری از توقف خط تولید
- جلوگیری از بروز مشکلات عظیم و اساسی
تعمیرات و نگهداری pm
دسته‌بندی نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه
نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه خود به دو دسته نگهداری و تعمیرات بر اساس زمان و نگهداری و تعمیرات بر اساس استفاده تقسیم می‌شود. دسته اول از نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه بدون توجه به میزان استفاده و عملکرد دستگاه در بازه‌ای که از قبل مشخص‌شده انجام می‌شود. این بازه‌های زمانی که برای انجام فعالیت‌های نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه در نظر گرفته می‌شود، بر اساس دستورالعمل‌های شرکت سازنده و تجارب شخصی متخصصان در استفاده از دستگاه تعیین می‌گردد. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به تعویض روغن و فیلتر در بازه‌های زمانی مشخص و تست‌کردن سیستم اطفا حریق در هر شش ماه و... اشاره کرد. با اینکه در صورت انجام چنین فعالیت‌هایی احتمال خرابی دستگاه مدنظر به حداقل ممکن می‌رسد؛ اما در برخی از موارد این فعالیت‌ها پیش از زمانی که باید رخ دهند، رخ می‌دهند و این موضوع باعث تحمیل هزینه‌های اضافی به مجموعه می‌شود. اگر مجموعه شما از نرم‌افزار CMMS استفاده نماید، آنگاه دیگر هیچ جای نگرانی وجود نخواهد داشت و با ثبت اطلاعات و تنظیم تقویم نگهداری و تعمیرات دستگاه از هدررفت سرمایه جلوگیری می‌شود.
دسته‌بندی دوم فعالیت‌های نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه که بر اساس میزان استفاده و عملکرد دستگاه انجام می‌شود، نسبت به روش اول دقیق‌تر است و هدررفت سرمایه در آن کمتر رخ می‌دهد. در این روش با تخمین میزان مصرف منابع مانند روغن، سوخت، فیلتر و.. به طور متوسط، می‌توانیم متوجه شویم که چه زمانی باید فعالیت نگهداری و تعمیراتی خود را انجام دهیم؛ اما این روش نیز دارای نقاط ضعفی است. باتوجه‌به اینکه پایش و بررسی میزان مصرف دستگاه‌ها عملاً کاری نشدنی است، باز هم شاهد هدررفت سرمایه در این بخش خواهیم بود؛ اما اگر شما استفاده از نرم‌افزار CMMS آلکا را در دستور کار خود قرار دهید، میزان هدررفت سرمایه‌ای که برای نگهداری و تعمیرات صرف می‌شود، به حداقل میزان ممکن خواهد رسید.
نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت CBM
در نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت، گروه مسئول تعمیرات به پایش و بررسی لحظه‌ای دستگاه‌ها و تجهیزات می‌پردازد تا به درک درستی از وضعیت دستگاه برسد و اقداماتی که برای نگهداری محصول لازم است را مشخص کند. بر خلاف چیزی که در نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه بیان کردیم، در این نوع از انواع نگهداری و تعمیرات، خبری از روش زمانی یا روش استفاده از تجهیزات مصرفی نیست و تنها زمانی فعالیت‌های تعمیری صورت می‌پذیرد که نشانی از خرابی، بی‌نظمی یا کاهش عملکرد در دستگاه گزارش شود. هدف از انجام فعالیت‌های نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت این است که خرابی‌های قریب‌الوقوع شناسایی شوند و در زمان مناسب تحت تعمیر قرار گیرند تا از خرابی‌های غیرمنتظره جلوگیری شود. از جمله مزایای استفاده از این روش می‌توان به نگهداشت در حال کارکرد تجهیزات، توقف‌های کمتر بدون برنامه و اولویت‌بندی بهتر زمان‌های نگهداشت اشاره کرد. هزینه اولیه زیاد برای آموزش کارکنان و پیاده‌سازی این روش و انتخاب سخت سنسور برای تجهیزات نیز نقاط ضعف این روش هستند.
معمولاً از سنسورها برای جمع‌آوری اطلاعات لحظه‌ای تجهیزات بهره گرفته می‌شود تا بتوان اقدامات لازم برای نگهداری از دستگاه‌ها را پیش‌بینی کرد. نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت نیز خود دارای انواعی است که هرکدام از آنها با استفاده از سنسور خاصی در دستگاه مورد بررسی قرار می‌گیرند. آنالیز ارتعاش، دمانگاری مادون‌قرمز، آنالیز فراصوت، آنالیز روغن، آنالیز فشار و آنالیز الکترونیکی، انواع نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت هستند. برای اینکه فعالیت‌های نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت به‌خوبی انجام شود، لازم است اقدامات زیر به نحو احسن انجام شوند:
- پایه‌ریزی سیستمی دقیق در بررسی وضعیت دستگاه‌ها و تجهیزات
- مشارکت صددرصدی و ریزبینانه کارکنان و مسئولان تعمیرات
- انجام تحلیل بحرانیت
- پیگیری و انجام فعالیت‌های تعمیراتی
نگهداری و تعمیرات بهره‌ور
این نوع از انواع نگهداری و تعمیرات بر روی بهینه‌سازی عملکرد دستگاه و ماشین‌آلات تمرکز دارد و در این پروسه علاوه بر گروه مسئول تعمیرات، سایر کارکنان و گروه مدیریت نیز بر اساس تخصص خود، نظر کارشناسی‌شان را ارائه می‌دهند تا دستگاه‌های موجود به نهایت بهره‌وری خود دست پیدا کنند. اقدامات و فعالیت‌های مرتبط با این نوع از نگهداری و تعمیرات دستگاه‌ها و تجهیزات به شکل روزمره و روتین انجام می‌شود و اگر مجموعه شما به نرم‌افزار CMMS مجهز باشد، می‌توانید این بررسی‌ها و تعمیرات را به شکل منظم‌تری پیاده‌سازی کنید. از جمله مزایا استفاده از این روش برای نگهداری و تعمیرات دستگاه‌ها و تجهیزات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه‌ها و تجهیزات به‌دفعات کمتری با خرابی مواجه می‌شوند.
- احتمال آسیب‌دیدن کارکنانی که با دستگاه‌ها در ارتباط هستند، کاهش می‌یابد.
نرم‌افزار CMMS
در طول متن بارها اشاره کردیم که استفاده از نرم‌افزار CMMS می‌تواند در راستای نگهداری و تعمیرات دستگاه‌ها و ماشین‌آلات در روش‌های مختلف به شما عزیزان کمک شایان توجهی کند؛ اما در این بخش قصد داریم به معرفی کامل‌تر این دستگاه بپردازیم. CMMS یا Copmuterized Management Maintenance System، سیستم کامپیوتری مدیریت نگهداری و تعمیرات است که می‌تواند در مدیریت فعالیت‌های مرتبط با نگهداری و تعمیرات به شما کمک کند. از جمله مواردی که می‌توانید با این نرم‌افزار انجام دهید، می‌توان به ثبت سوابق بررسی و تعمیراتی دستگاه، تهیه شناسنامه تجهیز و ارائه گزارشات تحلیل و شاخص‌های کلیدی عملکرد نگهداری و تعمیرات اشاره کرد. با ارائه این اطلاعات مذکور، واحد‌های فنی به‌راحتی می‌توانند اطلاعات مربوط به دستگاه‌ها را تجزیه‌وتحلیل نمایند و فرایند نگهداری و تعمیرات را به بهترین شکل ممکن انجام دهند. از جمله مزایای استفاده از نرم افزار نت نگهداری و تعمیرات برای سازمان‌ها و مجموعه‌ها می‌توان به کاهش میزان وقوع خرابی‌ها، افزایش عمر قطعات و تجهیزات، تولید خدمات یا کالا باکیفیت‌تر، کسب درآمد بیشتر، بهبود وضعیت برنامه‌ریزی و مدیریت دستگاه‌ها و... اشاره کرد. شما عزیزان می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرایط قیمت و خرید نرم‌افزار نگهداری و تعمیرات CMMS با شماره تماس‌های موجود بر روی وب‌سایت تماس حاصل فرمایید.
سخن آخر
با مطالعه متن فوق دریافتیم که نگهداری و تعمیرات دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی، امری خطیر و مهم است که اگر به نحو احسن صورت نپذیرد، می‌تواند مجموعه را با مشکلات عدیده‌ای مانند توقف خط تولید، تحمیل هزینه‌های سنگین تعمیر یا تعویض قطعات، آسیب‌دیدن نیروی انسانی و... مواجه کند. بنابراین، اگر شما عزیزان علاقه‌مندید تا از بروز چنین خساراتی جلوگیری نمایید و از مزایای فرایند نگهداری و تعمیرات دستگاه مانند افزایش طول عمر دستگاه، جلوگیری از آسیب‌دیدن نیرو انسانی، جلوگیری از توقف فرایند تولید خدمات و کالا و... بهره‌مند شوید، کافی است تا با شماره‌‌های موجود بر روی وب‌سایت pmem.ir برای اطلاع یافتن از قیمت نرم‌افزار CMMS آلکا
و شرایط خرید تماس حاصل فرمایید.
