در ساعات پایانی چهارشنبه (۱۸ خرداد ماه) قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) به همراه آمریکا که به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران ارائه شده بود با ۳۰ رای مثبت، دو رای منفی چین و روسیه و سه رای ممتنع لیبی، پاکستان و هند به تصویب رسید.
قطعنامه‌ای که پس از گزارش اخیر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تهیه شد. گروسی در آخرین گزارش خود اعلام کرده بود که اورانیوم غنی شده ایران به ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده و همچنین مدعی شده بود که ایران در ارائه پاسخ‌های «معتبر فنی» به سؤال‌های آژانس درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای در ایران طی سه سال گذشته ناکام بوده است. گزارشی که ایران آن را نامتوازن و غیرمنصفانه خواند.
البته در هفته‌ای که گذشت گروسی سفری هم به فلسطین اشغالی داشت و با نفتالی بنت نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت‌وگو کرد. این سفر باز هم واکنش مقامات ایرانی را به همراه داشت و خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در پی سفر سؤال برانگیز مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سرزمین‌های اشغالی، درباره تضعیف بیش از پیش اعتبار آژانس هشدار داد.
ادعاهای گروسی درباره برنامه هسته‌ای ایران باز هم در بیانیه گروسی در روز دوشنبه و همزمان با آغاز به کار نشست شورای حکام مطرح شد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد که ایران به آژانس درباره «سه مکان اعلام نشده» خود توضیح نداده است. در همین خصوص محمدرضا غائبی سرپرست نمایندگی ایران در سازمان ملل در وین و آژانس (چهارشنبه) ضمن سخنرانی در نشست شورای حکام با موضوع اجرای پادمان در جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: مکان‌هایی که در گزارش مدیرکل به آنها اشاره شده بر اساس ادعاهای ساختگی است که توسط رژیم بدخواه اسرائیل مطرح شده است. وی همچنین با بیان اینکه ایران به همه سؤالات آژانس به صورت محتوایی و دقیق پاسخ داده، گفت: آژانس با استناد به اطلاعات نامعتبر ارائه شده از سوی رژیم اسرائیل همه همکاری‌های ایران و این سازمان را تحت الشعاع قرار داده است.
* قطع تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس
البته پیش از تصویب این قطعنامه سازمان انرژی اتمی ایران روز (چهارشنبه) با صدور بیانیه‌ای از قطع فعالیت تعدادی از دوربین‌های فراپادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران خبر داد. در بیانیه سازمان انرژی اتمی آمده بود: «جمهوری اسلامی ایران تاکنون همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته است که متأسفانه آژانس بدون اینکه در نظر داشته باشد که این همکاری‌ها ناشی از حسن نیت ایران است، نه تنها قدردان این همکاری‌ها نبوده، بلکه به نوعی آن را وظیفه ایران نیز تلقی کرده است. به همین دلیل تصمیم گرفته شد از امروز فعالیت دوربین‌های فراپادمانی دستگاه اندازه گیری بر خط سطح غنا OLEM و فلومتر آژانس قطع شود که دستور آن به مسئولان مربوطه داده شده است.»
* واکنش متناسب، موثر و فوری ایران
قبل از صدور قطعنامه نیز مقامات ایران به خصوص حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه نسبت به این اقدام سیاسی واکنش نشان دادند و اعلام کردند که تبعات سختی در انتظار آژانس و کشورهای صادر کننده قطعنامه است. در همین خصوص حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلفنی با جورپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هشدار داد: هرگونه اقدام سیاسی از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی در آژانس ، بی تردید با واکنش متناسب، موثر و فوری ایران مواجه خواهد شد.
* فشار بر تهران، باعث تشدید تنش‌ها می‌شود
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه قبل از صدور قطعنامه هم در توئیتی نوشته بود: «شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بررسی مسئله «راستی‌آزمایی هسته‌ای: توافق پادمانی با ایران» را آغاز کرد. نماینده آلمان همین الان قطعنامه مربوط به این موضوع را معرفی کرد. مرتبط بودن این پیش‌نویس در شرایط فعلی به شدت محل تردید است.» اولیانوف در سخنرانی خود در جلسه شورای حکام هم گفت: «هنوز فرصت برای احیای برجام هست. در کمال تأسف، بعضی از اعضای شورای حکام حساسیت این برهه زمانی را درک نمی‌کنند و دنبال راهکارهایی مانند معرفی قطعنامه ضدایرانی هستند.مشخص است که گفت‌وگوهای وین چیزی به آنها یاد نداده است: فشار بر تهران، باعث تشدید تنش‌ها می‌شود.»
پس از تصویب قطعنامه نیز محمدرضا غائبی سرپرست نمایندگی ایران در آژانس تصویب قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام که با انگیزه سیاسی و مغرضانه صورت گرفته را شدیدا محکوم کرد و با بیان اینکه اقدام مقتضی را انجام خواهیم داد، گفت: ایران حق دارد در سیاست و رویکرد خود در قبال آژانس بازنگری کند. وی همچنین بیان کرد: این ضربه بزرگی به آژانس است که توسط یکی از مهم ترین ارگان‌های تصمیم گیر آن یعنی شورای حکام به آن وارد شد.
این دیپلمات کشورمان ضمن روشن کردن این موضوع که پذیرش این قطعنامه نه ایران را ترغیب به فراتر رفتن از سطح بالای کنونی همکاری خود با آژانس می‌کند و نه آن را مجبور به پایین آمدن از مواضع اصولی خود می‌کند، افزود: ایران قاطعانه نسبت به این قطعنامه ابراز تأسف می‌کند و در پاسخ به آن اقدام مقتضی را انجام خواهد داد، که عواقب آن متوجه ارائه کنندگان و حامیان این قطعنامه است. وی با اشاره به اینکه اگر قرار باشد ایران پس از نشان دادن سطح مثال زدنی از همکاری با چنین رفتار ناعادلانه و با انگیزه سیاسی روبرو شود، هشدار داد: در واقع ایران حق دارد در سیاست و رویکرد خود در قبال آژانس بازنگری کند.
پیش از تصویب قطعنامه نیز خبرنگار فارین پالیسی عنوان کرد که در این قطعنامه هیچ اشاره‌ای به ارجاع موضوع به شورای امنیت سازمان ملل نشده است. گفتنی است همه می‌دانند که این قطعنامه الزام آور نیست.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در اظهاراتی با بیان اینکه بانیان قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مسؤول تبعات بعدی هستند، تصریح کرد: پاسخ ایران قاطع و متناسب است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پی تصویب قطعنامه ضد ایرانی در آژانس اعلام کرد: ایران به دلیل رویکرد غیرسازنده آژانس و تصویب قطعنامه، گام‌های عملی متقابلی را اتخاذ کرده که نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و غیرفعال سازی دوربین‌های فرا پادمانی از جمله آنهاست.
* نماینده بیش از نیمی از جمعیت دنیا هستند از این قطعنامه حمایت نکردند
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین بعد از تصویب این قطعنامه در توئیتر نوشت: «شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه ایران که مورد حمایت آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا بود را به تصویب رساندند. نمایندگان ۳۰ کشور به این قطعنامه رأی موفق دادند، دو کشور (روسیه و چین) رأی مخالف و سه کشور (هند، لیبی و پاکستان) رأی ممتنع دادند. بر این اساس، کشورهایی که نماینده بیش از نیمی از جمعیت دنیا هستند از این قطعنامه حمایت نکردند.»
نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین بامداد پنجشنبه در صفحه توئیتر خود نوشت که تصویب قطعنامه علیه ایران هیچ کمکی نمی‌کند. اولیانوف با اشاره به بیانیه نمایندگی آمریکا در وین، گفت: «منطق پشت این [اقدام] کم و بیش قابل درک است. اما سوال اینجاست است که اولاً آیا این قطعنامه باعث بهبود همکاری بین تهران و آژانس اتمی می‌شود؟ و ثانیاً آیا به نهایی شدن مذاکرات وین کمک خواهد کرد؟ در هر دو مورد پاسخ‌ها منفی است. پس برای چه این قطعنامه را صادر کردید؟!»
از سوی دیگر، مقام‌های ارشد رژیم صهیونیستی نیز تصویب قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام را هشداری به تهران خوانده و خواستار اقدامات بیشتر علیه ایران از جمله بازگشت پرونده به شورای امنیت شدند.
