تاریخ چهار دههای جمهوری اسلامی ، عرصه آمدن و رفتن چهرهها و شخصیتهای بسیاری است؛ چهرههایی که نامدار شدند و عزتمندانه در صحنه ماندند و بعضی همرنگ باختند، حاشیهنشین شدند و از یادها رفتند.
مرحوم سید محمود دعایی از چهرههای متین و ماندگاری است که از زمان مبارزات علیه رژیم شاهنشاهی تا پیروزی انقلاب و استقرار جمهوری اسلامی و سالهای بعدازآن در رکاب نظام جمهوری اسلامی ماند و بی حاشیه و بیهیاهو به انجام مسئولیتش مشغول بود؛ چه در ایام وکالتش در مجلس شورای اسلامی و چه بهعنوان سکاندار مؤسسه مطبوعاتی اطلاعات.
ورای رزومه مبارزاتی و مجاهد گونه او در سالهای پیش از انقلاب و نزدیکیاش به امام(ره) در سالهای تبعید نجف، او از همان اردیبهشت سال ۵۹ که سرپرست مؤسسه اطلاعات شد تا پایان عمر، حضور در این مؤسسه را بهعنوان مأموریت اصلی خود پذیرفت. مأموریتی که بنا به خصوصیات فردی و شخصیتی مرحوم دعایی، ویژه او شد و شاکله کاری مؤسسه اطلاعات را شکل داد.
مرحوم دعایی در سالهای پس از انقلاب، معتدل، متواضع و با اخلاقمداری تلاش کرد حلقه واسط میان بخشی از جامعه با حاکمیت باشد. حلقه واسط تفکری که رفتهرفته در درگیریها و رقابتهای سیاسی از گردونه امور اجرایی، اثرگذاری و موجآفرینیهای اجتماعی و سیاسی به حاشیه رفت؛ برخی بیاثر و برخی منزوی و برخی در سودای احیای جایگاه خود مشغول تنفس سیاسی بودند.
دعایی به سهم خود روزنه حیات نگاه و تفکر و سرمایه اجتماعی آنانی بود که درچهار دهه گذشته در برخی دورهها اقبال نقشآفرینی در دولتها را ازدستداده ولی صاحب اثرگذاری اجتماعی و شیفته میهن اسلامی بودند.
مرحوم دعایی میتوانست همچون بسیاری از سیاستمداران دیگر که همراه و همفکرش بودند یا ذوب در جریان به حاشیه رفته شود یا مسیرش را از آنان جدا کرده و سودای خود و منافع خود را دنبال کند؛ اما ماند و راه خود را در پیش گرفت. خوشرویی، اعتدال و تواضع، سه خصوصیت رفتاری او در تعاملات سیاسی و اجتماعیاش بود که او را به چهرهای محبوب، بی حاشیه و مورد اعتماد جریانات سیاسی بدل کرد. مرحوم دعایی، از آن دسته چهرههای دلسوز، بیتکلف و بیادعایی بود که هر نظام سیاسی به تکثیر آنها نیاز دارد. این خود از ویژگیهای مؤمنان است که رفیق و رقیب و دوست و دشمن، در زمان حیات و پسازآن، از وی به نیکی یاد کنند و او را سرمشق تواضع و سادهزیستی بدانند.
روحش شاد و یادش گرامی.