جوزف بورل ، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و انریکه مورا ، نماینده ویژه اروپا در مذاکرات برجام از شکسته شدن بن‌بست مذاکرات وین خبر می‌دهند.این نخستین بار نیست که بازیگران اروپایی از نزدیک بودن به توافق نهایی یا امکان‌پذیر بودن احیای برجام در آینده‌ای نزدیک سخن می‌گویند! حداقل طی ماه‌های گذشته ، ۵ بار مذاکرات وین تا نقطه‌ای که از آن به‌مثابه “«نقطه نهایی» یاد می‌شد پیش رفته و البته احیای برجام درنهایت رخ نداده است!
واقعیت امر این است که موافقت با ازسرگیری مذاکرات وین و فرصت دادن به اتحادیه اروپا مبنی بر ارائه راهکارهای ابتکاری در مسیر حل معضلات باقیمانده مصداق خروج از بن‌بست نیست! این آمریکا و تروئیکای اروپایی هستند که با تصمیم سیاسی خود باید این معادله را حل کنند. معادله «احیای برجام» برخلاف آنچه غرب از ابتدا سعی در القای آن کرده است پیچیده و چندلایه نیست! یکی از تاکتیک‌های آمریکا و اروپا در مذاکرات اخیر وین، تبدیل کردن این معادله «تک مجهولی» به معادله‌ای « چند مجهولی» بوده است.
آمریکا با فرابرجامی جلوه دادن مطالبات حقوقی و منطقی ایران در مسیر رفع عملیاتی تحریم‌ها، تلاش کرده است تا دایره برجام را محدود و در مقابل، بر مصادیق واژه ابداعی «فرابرجام» بیفزاید. اگر مقامات آمریکایی و اروپایی در مذاکرات آتی بخواهند بر همین روال اصرار ورزیده یا صرفا بازی با کلمات و الفاظ( در عین حفظ ماهیت رفتار خود ) را در دستور کار قرار دهند، خبری از احیای توافق هسته‌ای نخواهد بود.
پیامدهای خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خود را در ابعاد گوناگون راهبردی و بین‌المللی نمایان ساخته است. اکنون نیز باوجود تغییر دولت آمریکا و حضور دموکرات‌ها در رأس معادلات سیاسی و اجرایی واشنگتن شاهد استمرار این پیامدها هستیم. فراموش نکنیم که استمرار مذاکرات وین و مواجهه با آینده برجام، فارغ از هر گزینه‌ای که در قبال آن رخ دهد باید در ذیل استراتژی مقاومت فعال صورت گیرد. حتی احیای توافق هسته‌ای به معنای پایان تاریخ‌مصرف این استراتژی کارآمد و اثبات‌شده نیست.
تنظیم تاکتیک‌ها و مؤلفه‌های رفتار منطقه‌ای کشورمان در ذیل «استراتژی مقاومت فعال»، همه محاسبات را به ضرر آنچه کاخ سفید و متحدانش پنداشته بودند بر هم زد.نتانیاهو و ترامپ از معادلات قدرت در تل‌آویو و واشنگتن حذف شدند و جانشینان این دو نیز نسبت به ناکامی استراتژی فشار حداکثری در قبال کشورمان اذعان کردند. حتی تغییر رفتار برخی شرکای منطقه‌ای آمریکا، منبعث از کارآمدی «استراتژی مقاومت فعال» است. این استراتژی و تاکتیک‌های تعبیه‌شده در ذیل آن باید همچنان در حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان حفظ شود. بدون شک در حوزه روابط بین‌الملل، تنها فاکتوری که می‌تواند خصایص ذاتی بازیگران مبنی بر مهار همه‌جانبه یک بازیگر را کنترل کند، تکیه‌بر توان و داشته‌های یک کشور است. زمانی که کشوری تحت تأثیر استراتژی‌های سخت و سلبی رقیب نسبت به خود قرار گیرد، قدرت حفظ خطوط قرمز راهبردی خود را از دست خواهد داد و به ساختاری آسیب‌پذیر تبدیل می‌شود.درهرحال، این کوچه هنوز بن‌بست است! زمانی این بن‌بست شکسته می‌شود که غرب اراده واقعی خود را جهت بازگشت واقعی به توافق هسته‌ای از طریق رفع عملیاتی تحریم‌های ضد ایرانی نشان دهد. آمریکا و اروپا فرصت زیادی برای اتخاذ این تصمیم تعیین‌کننده ندارند….
حنیف غفاری
