هنوز چند موضوع حل نشده باقی مانده و زمان استراحت مذاکرات به تعبیر رئیس هیات روسیه نرسیده است. یکی از مسائل اصلی تضامین است و ایران با توجه به تجربه رفتارهای غیرقانونی آمریکا و بدعهدی طرفهای اروپایی تاکید دارد که طرف مقابل باید اراده خود را در این زمینه به صورت جدی و قابل راستی آزمایی به منصه ظهور بگذارند. در حوزه تضامین ایران چند محور را در مذاکرات دنبال میکند که شاه بیت آن تضمین به پایداری تداوم اجرای توافق احتمالی از سوی ایالات متحده است.
در حوزه تحریمها هم تمایل ایران به رفع تمام تحریمها ست. ایران همچنین خواستار رفع تمام تحریم هایی که به صورت یک جانبه در دوره ترامپ علیه اشخاص و نهادهایی در جمهوری اسلامی ایران وضع شد. اما طرفهای مقابل در این مورد، فقط رفع آن بخش را می پذیرند که نفع اقتصادی ایران را از برجام با مشکل مواجه می کند.
این درحالیست که ترامپ ذیل برخی ادعاها مانند برنامه موشکی ایران، مباحث منطقه ای یا بحث های حقوق بشری به طور یکجانبه، ظالمانه و نادرست، اشخاص حقیقی و حقوقی را در ایران مورد تحریم قرار داده و این مساله برای جمهوری اسلامی ایران قابل قبول نیست. هنگامی که ایران در مورد مسائل هستهای توافق میکند انتظار دارد تکلیف زیادهرویهای دولت آمریکا در دوره ترامپ هم روشن شود. این هم یکی از چالشهای دیگری است که در مذاکرات جریان دارد.
مخلص کلام اینکه تکلیف آن بخش از تعهداتی که مربوط به طرف ایرانی است مانند فرمول ریاضی روشن است اما طرف مقابل نه حاضر به جبران کامل اقدامات غیرقانونی دولت سابق است و نه تضمینی به گامهای نیمبند خود میدهد و بر خلاف حقوق بین الملل اعلام میکند که نمیتواند به تداوم اجرای توافق احتمالی در دولت آتی متعهد شد.
از این منظر، اینکه طرف آمریکایی بخواهد با تعیین یکسری شروط و حاشیه و محدودیت، وارد توافقی شود که اعتبار آن حداکثر تا پایان کار دولت است برای ایران قابل قبول نیست. ایران پس از اقدامات غیرقانونی دولت سابق آمریکا، حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای مشارکت در مذاکرات وین نشان داد و اینک این انتظار مشروع را از طرف مقابل دارد تا به طور متقابل رویکرد مسئولانهای در پیش گرفته و مسیر تحریمهای غیرقانونی که توافق هسته ای را که به تعبیر آنها به پوستهای خالی تبدیل کرده است، معکوس کند.
به این ترتیب گفتوگوها در وین جریان دارد و تیم ایران بر اساس اصول و دستورالعملها پیشنهادها و خواستههای روشن خود در موضوعات باقیمانده را روی میز قرار داده است. ایران به دنبال یک توافق خوب است که لازمه آن واقعبینی، خودداری از زیادهخواهی و توجه به تجربه ۴ سال گذشته است.
در روزهای گذشته مذاکرات بین هیاتها در سطوح و قالبهای مختلف جریان داشت. به تعبیر رئیس هیات روسیه، موضوعات باقیماندهای که باید به منظور نهایی کردن توافق وین حل و فصل شود محور دیدار طرفهای مذاکراتی بوده است.
در همین حال برخی تلاشهای رسانههای غربی جهت تحریف روند گفتوگوها و روایتسازی در مورد نحوه نگارش متون همچنان ادامه دارد. بعد از ماجرای انتشار گزارش ادعایی رویترز درباره دست یابی به متن توافق ایران و گروه ۱+۴ ، روزنامه گاردین انگلیس در گزارشی ادعا کرد: متنی که اکنون نه تنها بین قدرتهای غربی، بلکه روسیه و چین به توافق رسیده است، برای اعمال فشار حداکثری بر ایران طراحی شده است تا تلاش برای احیای توافق هستهای تاریخی خود را بپذیرد.
این روزنامه در ادامه تلاشها برای تعیین ضرب الاجلهای مصنوعی و مقصرنمایی ایران به دلیل تاخیر در حصول توافق نهایی اینگونه القا کرد که تهران به دنبال زیاده خواهی و پافشاری روی لغو گستردهتر تحریمهای اقتصادی آمریکاست. در ادامه این گزارش یکسویه به اظهارات وزیر خارجه فرانسه اشاره شده مبنی بر اینکه «ایرانیها با یک گزینه روشن مواجه هستند... یا در روزهای آینده بحرانی جدی ایجاد میکنند یا توافقی را میپذیرند که به منافع همه طرفها در آن احترام گذاشته میشود»
این درحالیست که در طول یک ماه گذشته، کار فشردهای در زمینه نهاییسازی متون پیشنویس توافق احتمالی در وین انجام گرفته است و در این مدت دو بسته پیشنهادی یکی از جانب طرف غربی و یکی از جانب هیأت ایرانی بر روی میز قرار گرفته است.
در این مدت تلاش شده است تا با توجه به اشتراکات دو متن و همچنین انجام مشورت و رایزنی طرفهای مختلف، از جمله با مشارکت هماهنگکننده گفتوگوها، به مرور اختلافات در متون کاهش یافته و طرفین به سمت دستیابی به متنی واحد و بدون اختلاف نظر حرکت کنند.
درحالی مذاکرات به مراحل پایانی و نفسگیر خود رسیده است، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد: اگر انتخاب نهایی میان عدم توافق از یک سو و گذر کردن از منافع مردم ایران - به عنوان خط قرمز ما- از سوی دیگر باشد، انتخاب قطعی تهران احترام به منافع ملی و عدم عبور از خطوط قرمز منطقی و مشروع جمهوری اسلامی ایران است.
وی در جریان دیدار با همتای اتریشی خود در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ بیان داشت: ایجاد و حفظ تعادل میان حقوق و مسئولیتها را اصلی بدیهی برای پایداری هر توافقی دانست و افزود: اکنون طرف های غربی باید تصمیم نهایی خود را بگیرند که آیا می خواهند به تروریسم اقتصادی جاری و بی عملی ها و بدعهدی های خود پایان دهند و یا همچنان می خواهند به بهانه های غیرقابل قبول استخوان لای زخم باقی بگذارند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان تاکید کرد، برپایی کارزارهای رسانه ای از سوی سه کشور اروپایی و آمریکا برای دستیابی به اهداف مذاکراتی خود، تاثیری بر ماموریت قطعی مذاکره کنندگان برای صیانت از منافع مردم بزرگ ایران ندارد.