به گزارش افکارنیوز به نقل از مهر، با وجود آنکه ایران باید تا پایان برنامه پنجم توسعه به یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز در منطقه خاورمیانه تبدیل شود، پس از منفی شدن تراز تجارت جهانی گاز کشور، در آستانه فصل تابستان به دلیل کمبود گاز مصرف فرآوردههای نفتی در صنایع و نیروگاهها افزایش یافته است.

آمارهای رسمی شرکت ملی گاز حاکی از آن است که سال گذشته در مجموع حدود ۴۳ میلیارد مترمکعب گاز به نیروگاه‌ها تحویل شده است که میزان گازرسانی به این واحدها در مقایسه با سال ۱۳۸۹ بیش از هفت میلیارد مترمکعب با کاهش همراه بوده است.

از ابتدای سالجاری تاکنون هم در مجموع حدود هشت میلیارد مترمکعب گاز به نیروگاه‌های کشور تحویل شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با کاهشی حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعبی همراه بوده است.

به عبارت دیگر از ابتدای سالجاری تاکنون با کاهش ۲ درصدی گازرسانی به نیروگاه‌ها، شرکت ملی گاز به تعهدات خود در قبال وزارت نیرو پایبند نبوده است.

همزمان با کاهش شدید گازرسانی به نیروگاه‌ها، متوسط مصرف فرآورده‌های مختلف نفتی این واحدها به میزان قابل توجه‌ای افزایش یافته است که این افزایش علاوه بر آثار زیست محیطی منجر به تحمیل شدن هزینه‌های مصرف فرآورده‌هایی با ارزشی همچون گازوئیل و نفت کوره می‌شود.

از سوی دیگر، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی که در ماه‌های اخیر با تقاضاهای متعددی از کشورهای خارجی برای خرید گازوئیل و نفت کوره روبرو است، به‌دلیل کاهش گازرسانی به نیروگاه‌ها باید فرآورده‌های نفتی را به جای صادرات به بازارهای جهانی به واحدهای نیروگاهی تحویل دهد.

بر اساس اعلام مسئولان وزارت نیرو، تا تابستان سالجاری با بالا رفتن پیک مصرف برق متوسط مصرف گاز طبیعی نیروگاه‌ها هم به مرز ۲۰۰ تا ۲۲۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد که هنوز هیچ تعهدی از سوی شرکت ملی گاز برای تامین حتی ۵۰ درصدی از این گاز ارائه نشده است.

مسئولان شرکت ملی گاز یکی از دلایل کاهش گازرسانی به نیروگاه‌ها آغاز تعمیرات اساسی و دوره‌ای شبکه انتقال و پالایشگاه‌ها عنوان می کنند و این در حالی است که در سالهای اخیر تعمیرات پالایشگاهی با مدیریت ضعیفی اجرایی شده به طوریکه مدت زمان تعمیرات از چهار به بیش از هفت ماه افزایش یافته است.

تاخیر در اجرای طرحهای انتقال و پالایش گاز

در حال حاضر اجرای طرحهای بزرگ صنعت گاز ایران در بخش پالایش همچون ساخت پالایشگاه بیدبلند دو، طرح توسعه و بهبود فرآیند پالایشگاه سرخون و قشم، توسعه فاز سوم پالایشگاه شهیدهاشمی نژاد و توسعه فاز دوم پالایشگاه ایلام از مهمترین طرحهای شرکت گاز بوده که همگی با بیشترین تاخیر مراحل ساخت را پشت سر می گذارد.

با این وجود این مجموعه حتی در ساخت خطوط انتقال به منظور کاهش اتلاف گازهای همراه برای تزریق به برخی از نیروگاه‌های کشور هم تاکنون با تاخیراتی زمانی قابل توجه‌ای همراه بوده است که این تاخیرها علاوه بر عدم النفع‌های چند میلیارد دلاری منجر به اتلاف گاز کشور در برخی از مناطق جنوب کشور شده است.

بر این اساس با گذشت ۶ سال از ساخت و راه‌اندازی خط لوله انتقال گاز سیری به کیش و صرفه جویی روزانه نیم میلیون دلاری از محل جمع آوری و انتقال گازهای همراه توسط شرکت نفت، شرکت ملی گاز هنوز موفق به ساخت خط لوله انتقال گاز نیروگاه قشم نشده که این تاخیر منجر به زیانی حدود یک میلیارد دلاری در این مدت شده است.

وزارت نفت اخیرا با انتشار گزارشی، اعلام کرده است: از سال ۱۳۸۵ تاکنون با اجرای یک طرح انتقال گازهای همراه نفت از جزیره سیری به جزیره کیش سالانه بالغ بر ۱۸۲ میلیون دلار و در مجموع بیش از یک میلیارد دلار صرفه جویی حاصل شده است.

از سال ۱۳۸۵ تاکنون حدود ۳۵ میلیارد فوت مکعب گازهای همراه نفت از جزیره سیری به نیروگاه کیش منتقل و مصرف شده که این میزان معادل روزانه ۵۰۰ هزار دلار صرفه جویی در مصرف گازوییل این نیروگاه است.

در حال حاضر به طور متوسط روزانه ۱۳ تا ۲۷ میلیون فوت مکعب گاز به نیروگاه کیش منتقل شده است که این میزان معادل ۶ میلیون بشکه نفت خام است.

به عبارت دیگر، با توقف اتلاف این حجم گاز طبیعی از مصرف روزانه ۷۰۰ هزار لیتر گازوییل در این نیروگاه جلوگیری شده است ضمن آنکه یکی دیگر از مزایای تحویل سوخت گاز به نیروگاه کیش را کاهش آلایندگی‌‌های زیست محیطی است.

از سوی دیگر، قرار بود پس از بهره برداری از خط لوله انتقال گازهای همراه نفت از سیری به جزیره کیش، خط لوله انتقال گاز دیگری از سیری به جزیره قشم کشیده شود که مجری اجرای این طرح شرکت ملی گاز ایران بوده اما تاکنون این نیروگاه به شبکه گاز متصل نشده است.

مدیریت تاخیرهای صنعت گاز از مالزی

شرکت گاز از اردیبهشت ماه سالجاری برنامه زمان بندی برای تعمیرات اساسی و دوره‌ای اکثر پالایشگاه‌های گاز کشور آغاز کرده است اما هم اکنون این برنامه تعمیراتی با بیشترین تاخیر در حال اجرا است.

فقدان اعمال مدیریت زمان، عدم تامین به موقع برخی از کالاها و قطعات یدکی و نبود نظارت کافی برای انجام به موقع تعمیرات پالایشگاهی از مهمترین چالشهای پیش روی برای اتمام تعمیرات نیروگاه‌ها حداکثر تا آذر ماه سالجاری است.

با این وجود در حال حاضر جواد اوجی مدیرعامل، مصطفی کشکولی معاون مدیرعامل و تعداد کثیری از مدیران ارشد شرکت ملی گاز ایران از چند روز قبل تاکنون برای سخنرانی بیست و پنجمین کنفرانس جهانی گاز در کشور مالزی به سر می برند.

نکته قابل توجه آن است که مشارکت گروهی مدیران ارشد شرکت ملی گاز این کنفرانس تاکنون هیچ دستاوردی برای صنعت گاز ایران همچون امضای تفاهم نامه و یا قراردادهای همکاری با شرکتهای بزرگ خارجی و بینالمللی به همراه نداشته است.