محسن پاک آیین درباره سفر آتی آیت الله ابراهیم رئیسی به مسکو اظهار کرد: این سفر حاکی از این موضوع است که سیاست نگاه به شرق و آینده روابط ایران با روسیه مورد توجه دولت سیزدهم است.
وی با بیان اینکه رویکرد نگاه به شرق در حوزه جغرافیایی و سیاسی ابعاد مختلفی دارد،گفت: شرق جغرافیایی به لحاظ معنایی یعنی کشورهایی که در شرق ایران قرار دارند که کشورهای آسیایی مانند چین، ژاپن، اعضای اتحادیه جنوب شرق آسیا(آسه‌آن) و استرالیا از جمله کشورهای مهم این حوزه هستند. از همین رو تقویت روابط با کشورهای این منطقه در اولویت دولت سیزدهم است.
رویکرد ایران نسبت به شرق راهبردی شده است/ نگاه به شرق به معنای تنوع‌بخشی به دوستان است
مشاور پیشین وزیر امور خارجه افزود: نگاه به شرق از منظر سیاسی به معنای تقویت روابط با کشورهای همسوست. این کشورها در حوزه جغرافیایی ایران نبوده و مثلا در آمریکای لاتین یا آفریقا هستند اما با ایران در مباحث جهانی مواضع همسویی دارند. بنابراین تقویت روابط با کشورهای این حوزه نیز اهمیت می‌یابد.
پاک آیین گفت: گاهی این موضوع مطرح می شود که نگاه به شرق به معنای بازگشت به دوران جنگ سرد است. باید توجه داشت که دوره جنگ سرد تمام شده و نگاه به شرق امروز به معنای تنوع بخشی به دوستان ایران و عدم اتکا به یک منطقه به عنوان غرب است. البته اگر غربی ها هم تخاصم با ایران را کنار بگذارند فضا برای آنها هم باز خواهد بود و این ظرفیت وجود دارد که حرکت به سمت غرب نیز ادامه پیدا کند.
وی با بیان اینکه سیاست نگاه به شرق در دستور کار دستگاه دیپلماسی کشورمان قرار داشته، اما در گذشته به عنوان یک رویکرد تاکتیکی برای تنظیم روابط با غرب استفاده شده است، افزود: در گذشته در مقاطعی که با غربی‌ها مشکل داشتیم از سیاست نگاه به شرق صحبت می کردیم و چنانچه روابط با غرب، در مسیر بهبودی قرار می گرفت، سیاست نگاه به شرق، فراموش می‌شد.
سفیر پیشین ایران در کشورهای زامبیا، ازبکستان، تایلند و جمهوری آذربایجان گفت: امروز اینگونه به‌نظر می رسد که در سیاست خارجی دولت سیزدهم، تقویت روابط با شرق به این معناست که ایران از رویکرد تاکتیکی، فاصله گرفته و علاقه‌مند به ایجاد مناسبات راهبردی با شرق شده است. در عین حال ایران آمادگی دارد با کشورهای غربی، که به دنبال رابطه دوستانه بر اساس احترام متقابل باشند، همکاری نماید.
پاک آیین با بیان اینکه روابط ما با غرب یک رابطه دوطرفه و دوستانه نیست، گفت: آمریکا به دلیل رفتار خصومت‌آمیز با ایران وضعیتی استثنائی دارد و رابطه‌ای با این کشور متصور نیست. اروپایی‌ها نیز رویکرد مثبتی نسبت به ایران ندارند و بیش از اینکه به ایجاد و تقویت روابط دوجانبه با ایران توجه کنند، به دنبال طرح مسائل حاشیه‌ای، مانند مباحث حقوق بشری بوده و به اجرای تعهدات خود در برجام هم پایبند نبوده‌اند.
سیاست نگاه به شرق مانع از برقراری مناسبات با غرب نیست
وی گفت: آنها کشورهای غربی با تصحیح رفتار خود، اعتماد جمهوری اسلامی را به خود جلب کنند، می‌توانند در زمره شرکای ایران قرار گیرند. در این صورت، سیاست نگاه به شرق مانع از ایجاد مناسبات با کشورهای غربی که مبتنی بر احترام متقابل باشد، نخواهد شد. لذا این فرضیه که برای بهبود روابط با غرب، باید به سردی روابط با روسیه و چین بیاندیشیم، غیرعلمی و فاقد دقت سیاسی است.
معاون پیشین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: هنر دیپلماسی این است که با شناسایی اهداف و حوزه‌های نفوذ مشترک، از ظرفیت همه کشورها برای تامین منافع ملی کشورمان استفاده کند. روابط ایران و روسیه، نیز به عنوان بزرگترین همسایه، بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند در جریان سفر رییس جمهوری، در مسیر همکاری های راهبردی قرار گیرد.
پاک آیین در ادامه تقویت روابط با کشورهای همسایه و توسعه مناسبت با این کشورها را از اولویتهای سیاست خارجی دولت سیزدهم عنوان کرد و گفت: روسیه بزرگترین همسایه ایران از مسیر آب‌های خزر محسوب می‌شود؛ یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است و کشوری است که با در حوزه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای اشتراکات فراوانی با ما دارد.
وی با بیان اینکه ایران و روسیه در حوزه تامین امنیت منطقه غرب آسیا و قفقاز، حوزه مبارزه با تروریسم و مبارزه با قاچاق انسان و مواد مخدر دارای دیدگاه‌های مشترک هستند، یادآورشد: امروز ارتباط نزدیکی میان امنیت و اقتصاد وجود دارد؛ سرمایه به نقطه‌ای حرکت می‌کند که امنیت وجود داشته باشد و اگر کشورهای منطقه غرب آسیا و قفقاز خواهان توسعه روابط اقتصادی هستند باید در وهله اول امنیت این مناطق تامین شود و این موضوع یکی از دستور کارهای سفر رییس جمهوری به روسیه است.
سفر رئیسی فصل جدیدی از روابط تهران-مسکو را رقم می‌زند
دیپلمات پیشین کشورمان گفت: هر دو کشور ایران و روسیه در منطقه اوراسیا قرار دارند و این منطقه به لحاظ اقتصادی، منطقه‌ای مهم است که ۶۰ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده و حدود ۴۵ درصد از منابع طبیعی جهان نیز در این منطقه قرار دارد. بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که آینده اقتصاد جهان را منطقه اوراسیا تامین خواهد کرد.
پاک آیین خاطرنشان کرد: مقابله با تروریسم و منافع مشترکی که ایران و روسیه در افغانستان، جنوب آسیا و سوریه دارند، دو کشور را در حوزه جغرافیایی غرب آسیا، به یکدیگر نزدیک می‌کند. وجود این حوزه‌های نفوذ و منافع مشترک ضرورت این امر را هر چه بیشتر می‌کند که رییسان جمهوری دو کشور در زمان‌های مختلف با یکدیگر رایزنی داشته باشند.
وی گفت: در حوزه روابط دوجانبه نیز، تهران و مسکو دارای منافع مشترک بسیاری هستند. در حوزه اقتصادی هر دو کشور از تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده و غرب آسیب دیده‌اند و به دنبال مقاوم سازی اقتصاد خود هستند؛ لذا در حوزه های تجارت، ترانزیت، انرژی و گردشگری می‌توانند شرکای خوبی باشند و دارای اقتصاد مکمل هستند.
این کارشناس مسائل راهبردی با بیان اینکه بحث دریای خزر و منافع دو کشور در این منطقه و بهره‌برداری از حوزه‌های مختلف نیز دارای اهمیت بالایی است، گفت: در مجموع می توان گفت دو کشور دارای ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه روابط دوجانبه هستند و سفر رییس جمهوری می‌تواند فصل جدیدی از روابط تهران و مسکو را رقم بزند.
