کمیته آمار دولتی روسیه اعلام کرده است که سطح تورم در ماه اکتبر (ماه گذشته میلادی) هشت درصد بوده است که بیشتر از ماههای قبل بوده و دولت روسیه برای کندتر کردن آهنگ رشد تورم گام هایی را برداشته است.
سطح تورم در روسیه در ۱۰ ماه گذشته رقمی نزدیک به ۴.۵ درصد بوده و ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه اعلام کرده بود که این شاخص در پایان سال جاری میلادی ممکن است به شش درصد برسد.
رشد قیمت های برخی اقلام مواد غذایی در فروشگاه های روسیه سال گذشته نیز به قدری افزایش یافت که حیرت ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه را برانگیخت و به دنبال آن چند وزیر و معاون وزیر توبیخ شدند ...
بانک مرکزی روسیه پیش بینی کرده بود که سال ۲۰۱۸میلادی این شیب ادامه داشته باشد و روس ها با تورم ۳.۹ یا ۴.۲ درصدی روبرو شوند.
اما این پیش بینی تحقق نیافت و سطح تورم افزایش یافت و این آهنگ در سال های اخیر رو به افزایش بود بطوری که در سال ۲۰۲۰ سطح تورم ازسوی کمیته آمار دولتی روسیه ۴.۹۱ درصد اعلام شد.
افزایش بهای کالاها در فروشگاه های روسیه
هرچند که کمیته آمار دولتی روسیه سطح تورم در این کشور را تک رقمی اعلام می کند اما مشاهدات میدانی، از وضعیت متفاوت با آنچه که ارقام رسمی نشان می دهد، حکایت می کند.
به عنوان مثال یک بسته کره نباتی مارک «اسلیویچنی» ۱۸۰ گرمی در اواخر سال ۲۰۲۰ رقمی نزدیک به ۷۵ روبل (یک دلار) بود اما همینک همین کره با همین مارک در فروشگاه های مسکو ۱۳۰ روبل (۱ دلار و ۸۰ سنت) عرضه می شود.
یا گوشت گاو که از مواد غذایی پرمصرف در روسیه محسوب می شود، یک سال پیش کیلویی (با استخوان) ۲۳۰ روبل (۳ دلار و ۲۰ سنت) عرضه می شد اما هم اکنون همین گوشت به قیمت ۳۱۰ روبل (۴.۳ دلار) عرضه می شود.
قیمت یک بسته آرد دو کیلویی در فروشگاه های مسکو از ۴۵ روبل (حدود ۴۰ سنت) به ۷۵ روبل (بیش از یک دلار) افزایش یافته است.
قیمت یک کیلوگرم مرغ تازه در فروشگاه های مسکو اواخر سال گذشته ۱۱۰ روبل (یک دلار و ۶۰ سنت) بود که همینک ۱۸۹ روبل (دو دلار و ۵۰ سنت) عرضه می شود.
در بخش لباس ها هم آمار میدانی با آمار رسمی همخوانی ندارد و قیمت انواع لباس ها از زیر پیراهنی و جوراب ساخت روسیه گرفته تا کاپشن های مردانه و زنانه وارداتی یا تولید شده در این کشور نسبت به یک سال پیش حداقل ۳۰ درصد افزایش یافته است.
تلاش دولت روسیه برای مهار تورم
دولت روسیه از ابزار در دست خود برای مهار تورم و جلوگیری از رشد قیمت ها استفاده می کند.
مهم ترین ابزار دولت روسیه در این زمینه، بازرسی های سازمان مبارزه با انحصارگری است که در صورت احساس نیاز از این ابزار استفاده می کند.
به عنوان مثال اگر در عرصه ای همچون عرضه نان، افزایش قیمت گزارش شود سازمان مبارزه با انحصارگری روسیه عمل می شود و با جریمه کردن متخلف یا واحدهای تولید و عرضه کننده متخلف، قیمت را به وضع سابق برمی گرداند.
از این ابزار در سالهای اخیر برای جلوگیری از افزایش شدید بهای بنزین در جایگاه های توزیع بنزین استفاده شد. دولت روسیه اواخر سال گذشته با افزایش قیمت شکر و روغن آفتابگردان در فروشگاه های این کشور وارد عمل شد.
این اقدام دولت به این صورت بود که پس از آنکه روغن آفتابگردان از لیتری ۵۵ روبل (نزدیک به ۸۰ سنت) به ۱۲۰ روبل (۱ دلار و ۷۰ سنت) و شکر از کیلویی ۲۴ روبل (۳۰ سنت) به ۵۰ روبل (نزدیک به ۷۰ سنت) افزایش یافت سازمان مبارزه با انحصارگری وارد عمل شد و با امضای توافقنامه ای ازسوی تولیدکنندگان عمده، از افزایش بیشتر قیمت این کالاهای ضروری و پرمصرف جلوگیری شد.
دو روز پیش هم ویکتوریا آبرامچنکو معاون نخست وزیر روسیه طرحی را برای جلوگیری از افزایش قیمت شکر و روغن آفتابگردان پیشنهاد داد.
به گزارش خبرگزاری تاس، دولت روسیه پیش بینی کرده است باتوجه به گرایش به افزایش قیمت کالاها در سطح جهانی، برای جلوگیری از افزایش بهای شکر و روغن آفتابگردان در داخل روسیه اقدام کند.
این مساله در جلسه ای به ریاست پوتین بررسی شد و رئیس جمهوری روسیه دستوراتی را برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاها در این کشور داد.
حمایت وزارت کشاورزی روسیه از بخش های تولید کشاورزی در این کشور، ابزار دیگری برای جلوگیری از افزایش سطح تورم است. این مکانیسم به این صورت عمل می کند که وزارت کشاورزی با دادن یارانه برای تولید محصولات کشاورزی و گوشت، تولیدکنندگان را ملزم به رعایت قیمت ها و خودداری از افزایش آن می کند.
این حمایت ها به صورت عرضه نهاده های دامی و کشاورزی یا قیمت پایین تر از بازار و ارائه تسهیلات بانکی با بهره پایین و دیگر تسهیلات صورت می گیرد.
دولت روسیه در مجموع تلاش می کند با استفاده از ابزار دردست خود تورم را مهار کند اما باوجود این تلاش ها، باتوجه به تاثیرپذیری اقتصاد روسیه از عوامل خارجی ازجمله تحریم ها و افزایش بهای کالاها در سطحجهانی، برخی اقدامات دولت موثر واقع نمی شود و سطح واقعی تورم در روسیه بالا و دو رقمی است که در گزارش های رسمی منعکس نمی شود.
قرنطینه کرونا و کاهش تولیدات داخلی روسیه
قرنطینه کرونا و تعطیلی چهار ماهه در روسیه در ماههای نخست همه گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ بر سطح تورم در این کشور تاثیر مستقیم گذاشت.
این شرایط هم اکنون هم کمابیش ادامه دارد و محدودیت های کرونایی ازجمله الزام مراکز اقتصادی روسیه برای دورکاری دست کم ۳۰ درصد کارگران و کارکنان این مراکز، از میزان تولید در این کشور کاسته است.
بخش هایی از اقتصاد روسیه همچون گردشگری هم که درآمدهای چند میلیارد دلاری با جذب سالانه حداقل شش میلیون گردشگر خارجی، آسیب های جدی دیده است.
این خسارات باتوجه به اینکه بخش هایی همچون هتل داری و فعالیت رستوران ها بطور مستقیم به گردشگری ارتباط دارند، بیشتر می شود.
الویرا نبیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه به تازگی با هشدار نسبت به تداوم افزایش نرخ تورم در این کشور پیش بینی کرد که افزایش مداوم قیمت ها در روسیه بلند مدت خواهد بود.
رئیس بانک مرکزی روسیه اواخر ماه اوت گذشته در مصاحبه با رسان ها گفت: افزایش مداوم سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات در روسیه یک پدیده بلند مدت خواهد بود؛ معضلی که به گفته وی یکبار دیگر هم در اواخر دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی نیز در این کشور رخ داد.
رئیس بانک مرکزی روسیه اظهار داشت: وقتی شرایط پایدار تر بود انتظارات تورمی بیشتر مهار می شد و جمعیت ما در مدت زمان بسیار کوتاهی در نرخ تورم پایین زندگی می کردند، اما این وضعیت به خاطر همه گیری کرونا پایدار نماند.
نبیولینا تاکید کرد که بانک مرکزی به سیاست های پولی خود برای کنترل تورم ادامه می دهد. در عین حال، به گفته وی، چنین اقدامات اضطراری نباید طولانی شود چون توسعه تولید در کشور ضروری است.
رئیس بانک مرکزی روسیه تصریح کرد که با هدف مبارزه با فقر در این کشور، بانک مرکزی تلاش می کند تورم را از ۴ درصد فعلی به ۲ یا ۳ درصد برساند.
این مقام ارشد مالی روسیه پیش بینی کرد که همه گیری و طرح قرنطینه خانگی باعث کاهش تولید ناخالص ملی روسیه تا دو درصد شود.
افزایش بهای سوخت در بازار جهانی
افزایش بهای نفت و گاز در بازار جهانی بر سطح تورم در روسیه تاثیر مستقیم می گذارد و باعث افزایش سطح تورم می شود.
مقام های روس ازجمله ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه بارها از تاثیر افزایش بهای نفت و گاز در بازار جهانی بر اقتصاد روسیه سخن گفته و به همین دلیل آنها خواستار افزایش بی رویه قیمت سوخت فسیلی در بازار جهانی نیستند.
به گفته این مقامها، قیمت سوخت بطور مستقیم بر هزینه تمام شده تولید کالاها در روسیه تاثیر می گذارد و باعث رشد قیمت کالاها و افزایش سطح تورم می شود.
روسیه تولید کننده عمده نفت و گاز است بطوری که روزانه بیش از ۱۱ میلیون بشکه نفت تولید می کند و بیش از نصف آن را به صورت نفت خام و بقیه را به صورت فرآورده های نفتی می فروشد.
در عرصه گاز هم روسیه تولید کننده عمده است و سالانه نزدیک به ۱۵۰ میلیارد مترمکعب گاز به اروپا و دهها میلیارد مترمکعب هم به چین صادر می کند.
تحریم ها بر سطح تورم در روسیه تاثیر می گذارد
تحریم های گسترده غرب و آمریکا در مورد روسیه که بخش های مختلف اقتصادی و انرژی این کشور را دربرگرفته است، باعث افزایش سطح تورم می شود.
روسیه برخی تجهیزاتی که مشمول تحریم های غرب می شود را با قیمت بالاترخریداری می کند و باتوجه به حساسیت این موضوع و غرور ملی روسها که حاضر به اذعان به چنین مساله ای نمی شوند، اطلاعات دقیقی در این مورد در دست نیست.
اما آنچه که واضح است از سال ۲۰۱۴ بخش های مختلف اقتصاد روسیه تحت تاثیر تحریم های غرب قرار گرفت و از آن زمان به دستور ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه جایگزین سازی کالاها و فناوریهای خارجی در دستور کار دولت و بخش های خصوص طرف همکار با دولت قرار گرفت.
