همزمان با فروکش کردن همه‌گیری کرونا و پیشرفت نسبی برنامه جهانی واکسیناسیون ، از گوشه و کنار جهان خبر می‌رسد که ذخایر مواد غذایی و بهای آنها تحت فشار عواملی همچون آب‌وهوای نامساعد، اختلال در زنجیره تأمین، کمبود کارگر و افزایش هزینه‌ها قرار داشته و تورم و گرانی متعاقب آن مشکلات عدیده‌ای را برای مصرف‌کنندگان رقم زده است.
کمبود مواد غذایی در کشورهای برخوردار
این روند بدان حد خطرناک شده که حتی فروشگاه‌های برخی از قدرت‌های اقتصادی برای پر نگه‌داشتن قفسه‌های خود به‌زحمت افتاده‌اند. در انگلیس که برگزیت کمبود نیروی کار را تشدید کرده، کمبود برخی از مواد غذایی موجب شده تا حتی فروشگاه‌های زنجیره‌ای فست فود مجبور به حذف برخی از اقلام پرطرفدار از منوهای خود شوند.
نتایج تحقیقات دفتر آمار ملی این کشور نشان می‌دهد که طی هفته‌های گذشته میلیون‌ها انگلیسی قادر به تهیه کالاهای اساسی نبوده و حدود ۱۷ درصد انگلیسی‌ها قادر به تهیه مواد اولیه غذایی نبوده و ۲۳ درصد هم با مشکل تهیه اقلام غذایی غیرضروری مواجه بوده‌اند.
همچنین از هر شش انگلیسی یک نفر اعلام کرده که در خرید مواد غذایی شرایط متفاوتی را تجربه کرده است؛ ۴۳ درصد گفته‌اند تنوع مواد غذایی کاهش یافته و ۱۴ درصد هم برای تهیه کالای مورد نیاز خود به فروشگاه‌های دیگر مراجعه می‌کردند.
رهنمود وزارت بازرگانی چین برای انبار کردن مواد غذایی نیز باعث ایجاد وحشت در میان مردم این کشور آسیایی شد. حسب این اطلاعیه، مقام‌های محلی مأموریت یافتند که اطمینان یابند شهروندان در زمستان امسال "مقادیر کافی" از اقلام ضروری را در اختیار داشته و بهای مواد غذایی ثابت بماند.
هزاران کیلومتر آن‌سوتر و در پاکستان با دو برابر شدن قیمت مواد غذایی در سه سال گذشته، تورم رکورد ۷۰ ساله شکسته شده و قیمت کالاهای اساسی و فرآورده‌های نفتی سر به فلک زده است.
کارشناسان پاکستانی علل تداوم تورم و گرانی‌های سرسام‌آوری که طی ماه‌های اخیر به‌شدت مردم این کشور را گرفتار کرده، کاهش ارزش پول ملی (روپیه) در برابر دلار، افت صادرات، افزایش نرخ مواد اولیه در صنعت تولید، مذاکرات ناتمام دولت اسلام‌آباد با صندوق بین‌المللی پول برای پیشبرد دریافت وام ۶ میلیارد دلاری و همچنین سیاست ضعیف دولت برای مدیریت تورم عنوان می‌کنند.
اوضاع در آن‌سوی اقیانوس اطلس نیز چنگی به دل نمی‌زند. گزارش‌های رسیده از کمبود و گرانی مواد غذایی در آمریکا حاکی است که مصرف‌کنندگان دیگر قادر به یافتن کالای مورد نیاز خود در فروشگاه‌ها نبوده و در حالی که جهان دومین سال مواجهه با همه‌گیری کووید را پشت سر می‌گذارد، اکثر مواد مورد نیاز اعم از خوراکی یا غیرخوراکی به علت اختلال جهانی در زنجیره تأمین کالا، به ندرت یافت می‌شوند.
صاحب‌نظران معتقدند که ناکارآمدی زنجیره تأمین، انباشت حجم بالایی از کالا در بندرهای غربی آمریکا از جمله لس‌آنجلس، خاموشی‌های گسترده و کمبود سراسری برق در چین، کمبود راننده کامیون و کارگر در بخش خدمات از جمله عوامل دخیل و مؤثر در کمبود مواد غذایی در ینگه‌دنیا هستند.
هرچند پیش‌بینی اقتصاددانان از رشد اقتصادی آمریکا در سه ماه آخر سال ۲۰۲۱میلادی مثبت است اما اختلال در تأمین کالاها در تابستان غیرقابل‌حل ماند و در میانه پاییز نیز میلیاردها دلار کالا در بندرهای غربی از جمله بندرهای ایالت کالیفرنیا بلاتکلیف رسوب کرده‌اند.
جالب اینجاست که دست‌اندرکاران تهیه مواد غذایی نیز دید خوش‌بینانه‌ای به تورم این صنعت نداشته و آن را مزمن پیش‌بینی می‌کنند. میگل پاتریسیو رئیس شرکت «کرفت‌هاینز» از غول‌های صنایع غذایی هشدار داده که مردم باید در نتیجه تورم "جهانی" پس از همه‌گیری، به گرانی مواد غذایی "عادت" کنند.
در دوران همه‌گیری، تولید روغن‌های گیاهی و محصولات کشاورزی در بسیاری از کشورها کاهش یافت و محدودیت‌های اعمال‌شده برای مهار کووید، تولید و انتقال محصولات را محدود کرد.
حال و با وجود آنکه کشورها تولید را از سر گرفته‌اند، هنوز قادر به پاسخگویی تقاضا نبوده و در نتیجه قیمت‌ها افزایش یافته است. دستمزدهای بالاتر و انرژی گران‌تر نیز مزید بر علت شده‌اند.
گزارش فائو: رکوردشکنی قیمت مواد غذایی
آمار اعلام شده در جدیدترین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تصویر بهتری از این اوضاع نابسامان ترسیم می‌کند. به گزارش این نهاد وابسته به سازمان ملل، شاخص قیمت مواد غذایی در ماه اکتبر (مهر/آبان) برای سومین ماه متوالی رو به رشد بوده و نسبت به ماه گذشته (سپتامبر) ۳ درصد افزایش داشته است.
این سازمان در بیانیه‌ای افزایش سالانه قیمت مواد غذایی را ۳۱.۳ درصد اعلام کرد و افزود که شاخص مذکور که تغییرات ماهانه قیمت‌های جهانی محصولات غذایی اساسی را اندازه‌گیری می‌کند، در حال شکستن رکورد ثبت شده در سال ۲۰۱۱ است.
در گزارش فائو آمده است: قیمت گندم در ماه جاری برای پنجمین ماه متوالی ۵ درصد و نسبت به سال گذشته ۳۸.۳ درصد افزایش یافته است. به گفته این سازمان مستقر در رم ایتالیا، این رقم از به بالاترین سطح خود از نوامبر ۲۰۱۲ تاکنون رسیده است.
فائو در ادامه گزارش خود، اخلال در عرضه گندم را ناشی از «کاهش برداشت در کشورهای اصلی صادرکننده، به‌خصوص کانادا، روسیه و آمریکا» و افزایش قیمت آن برشمرد. به گفته فائو، قیمت‌های جهانی دیگر غلات نیز نسبت به ماه گذشته افزایش یافته است.
این گزارش می‌افزاید: قیمت روغن‌های گیاهی نیز به نوبه خود طی یک ماه ۹.۶ درصد افزایش یافت و به بالاترین حد خود رسید. قیمت روغن پالم برای چهارمین ماه متوالی افزایش یافت. این افزایش عمدتاً به دلیل نگرانی‌هایی است که در مورد محدودیت تولید آن در مالزی به دلیل کمبود کارگران مهاجر در این کشور وجود دارد.
همچنین فائو در گزارش خود به افزایش قیمت محصولات لبنی اشاره کرده که از ماه سپتامبر ۲.۶ واحد افزایش یافته است. در مقابل، قیمت پنیر به طور کلی ثابت ماند، زیرا عرضه آن از کشورهای عمده تولیدکننده برای پاسخگویی به تقاضای واردات جهانی کافی بوده است.
بر اساس این گزارش، به رغم کاهش قیمت جهانی گوشت گاو، قیمت گوشت طیور و گوسفند افزایش یافته که ناشی از رشد تقاضای جهانی و روند کند تولید آن است.
قیمت شکر نیز از ماه گذشته (سپتامبر) ۱.۸ درصد کاهش یافته که نخستین روند نزولی آن پس از افزایش در شش ماه متوالی بوده است.
در این گزارش همچنین آمده است: پیش‌بینی می‌شود که ذخایر جهانی غلات در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۲ کاهش یابد.
هشدار دبیر کل سازمان ملل: جهان یک قدم با قحطی فاصله دارد
اخبار گرانی مواد غذایی در کنار افزایش گرسنگی و ناتوانی در تهیه حداقل مواد غذایی رنگ باخته و کار را به جایی رسانده که آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل نسبت به خطر قحطی هشدار داده است.
وی گفت: امروز تقریباً ۴۰ درصد از جمعیت جهان یعنی حدود سه میلیارد نفر نمی‌توانند یک رژیم غذایی مناسب داشته باشند. گرسنگی در حال افزایش است. از سوی دیگر سوءتغذیه و چاقی نیز در حال رشد است.
وی افزود: تأثیر اقتصادی ویروس کرونا یک وضعیت بد را بدتر کرده است. این همه‌گیری دسترسی ۱۴۰ میلیون نفر را به غذا با مشکل مواجه ساخته است.
دبیرکل سازمان ملل همچنین در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: ۴۱ میلیون نفر در ۴۳ کشور جهان یک قدم با قحطی فاصله دارند. جلوگیری از قحطی یک انتخاب است. زمانی زیادی برای وقت تلف کردن وجود ندارد. از هر ۱۰ نفر در جهان، یک نفر به غذای کافی دسترسی ندارد.
