پیتر جنکینز روز دوشنبه به پرسش ها در باره بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی و آمریکا در خصوص برجام پاسخ داد. وی گفت که در رابطه با گامهای ایران برای کاهش تعهدات برجامی مبالغه شده است.
این دیپلمات اسبق انگلیس تصریح کرد که طرفهای اروپایی و آمریکا متوجه نیستند، اگر دولت بایدن در همان هفته های نخست به اجرای کامل برجام باز میگشت ایران هم اجرای تعهداتش را کمتر نمیکرد.
جنکینز با این حال ادعا کرد که طبق بیانیه یادشده، دولت بایدن مصمم است تا برجام را بر اساس تفاهم با دولت آیت الله رئیسی احیا کند. وی بر همین اساس ابراز امیدواری کرد که بخشهای تند بیانیه چهار کشور، در مسیر اجرای دوباره برجام مشکلی ایجاد نکند.
جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا شنبه گذشته در جلسهای چهارجانبه که به ابتکار آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در حاشیه اجلاس گروه ۲۰ ترتیب داده شد با نخست وزیر انگلیس و رئیس جمهوری فرانسه دیدار کرد. آنها در پایان این دیدار با صدور بیانیهای مشترک بدون اشاره به نقش خود در مشکلات کنونی اجرای این توافق ادعا کردند که بازگشت به برجام منوط به تغییر رفتار ایران است.
در بیانیه یادشده به این مساله که برجام با خروج و کارشکنی های آمریکا در دست اندازهای کنونی قرار گرفته است اشاره نشده و در عوض آمده است که رهبران چهار کشور درمورد «خطر ناشی از توسعه برنامه اتمی ایران برای امنیت بینالمللی» گفتوگو کردند.
این بیانیه که تنها چند روز پس از توافق ایران و اتحادیه اروپا برای شروع مذاکرات برای ازسرگیری اجرای برجام انتشار یافت، نسبت به پیشرفتهای هستهای ایران و آنچه گامهای تحریک آمیز نامیده ابراز نگرانی شده و میافزاید: ما عزم خود را برای اطمینان از اینکه ایران هرگز نتواند به توسعه سلاح هستهای یا دستیابی به آن، بپردازد ابراز کردیم و نگرانی شدید وفزاینده خود را در این زمینه به اشتراک گذاشتیم.
رهبران چهار کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان که دارای زرادخانه های مملو از کلاهکهای هسته ای هستند ادعا کردند که کاهش تعهدات برجامی ایران توجیه مدنی منطقی ندارد اما این اقدامات «برای برنامههای تسلیحات هستهای مهم هستند». آنها بر همین اساس مدعی شدند که «ادامه پیشرفت فعالیتهای هستهای ایران و مانعتراشی در بازرسیهای آژانس بین المللی انرژی اتمی امکان بازگشت به برجام را به خطر میاندازد»
این بیانیه میافزاید که شرایط کنونی، بر اهمیت راه حل مذاکره محور تاکید دارد که برای بازگشت آمریکا و ایران به پایبندی کامل به برجام فراهم شده و زمینه را برای ادامه تعامل دیپلماتیک برای حل دیگر نقاط اختلاف فراهم میکند.
در بیانیه یادشده بدون اشاره به بدعهدی کشورهای اروپایی در عدم اجرای تعهدات برجامی و این کدام طرفها باید برای اجرای دقیق این توافق و لغو تحریم های ظالمانه اقدام کنند، از تعهد رئیس جمهوری آمریکا برای بازگشت به اجرای کامل برجام استقبال شده است. سه کشور اروپایی بدون اشاره به خروج یکجانبه واشنگتن از برجام یادآور شدند که پایبندی آمریکا منوط به اجرای تعهدات برجامی از سوی ایران است.
ایران و گروه ۱+۵ شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا همراه با آلمان در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵) به توافقی جامع دست یافتند که براساس آن ایران برخی از فعالیتهای هستهایش را محدود کرد و در مقابل تحریمهای هستهای علیه تهران تعلیق شد و چند ماه بعد شورای امنیت با تصویب قطعنامه اجماعی ۲۲۳۱ (۲۰۱۵ ) برجام را تایید کرد.
پس از پایان ریاست جمهوری باراک اوباما، دونالد ترامپ رئیس جمهوری تندروی آمریکا در ۸ مه ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت۱۳۹۷) فرمانی را امضا کرد که براساس آن آمریکا از توافق بین المللی و چندجانبه برجام بطور یکجانبه خارج و تحریمهای هستهای ایران که بر اساس برجام تعلیق شده بود، طی یک دوره زمانی بازگشت.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده میدادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران میکنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما پس از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعدههایشان عمل نکردهاند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هستهای برجام صورت میگرفت.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر بارها اعلام کرده است که در صورت لغو تمام تحریمهای آمریکا به نحوی که قابل راستی آزمایی باشد، به اجرای تعهداتش در برجام باز میگردد.