افشای گزارش های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس نشان می دهد این کشور نقش اساسی در یکی از وحشیانه ترین کشتارهای قرن بیستم داشته است.
براساس اطلاعات بدست آمده از این اسناد، مقامات وقت بریتانیا به طور مخفیانه جوسازی هایی را در دهه ۱۹۶۰ در اندونزی انجام دادند تا گروه های موثر این کشور را برای به اصطلاح ریشه کن کردن " سرطان کمونیستی " تحریک کنند.
تخمین زده می شود در این کشتار دستکم ۵۰۰ هزار نفر و بنا بر گزارش برخی منابع دیگر نزدیک به سه میلیون نفر از افراد مرتبط با حزب کمونیست اندونزی (PKI) بین سالهای ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۶ کشته شدند.
براساس اسناد وزارت امور خارجه انگلیس که به تازگی از حالت محرمانه خارج شده، ماموران بخش مخفی تبلیغات جنگ سرد وزارت امور خارجه بریتانیا (IRD) به طور مخفیانه افراد با روحیه ضد کمونیستی از جمله ژنرال های ارتش اندونزی را برای حذف و پاکسازی حامیان حزب کمونیست این کشور تحریک می کردند. این کارزار قتل عام به ظاهر خودجوش که تاکنون تصور می شد توسط ارتش اندونزی ساماندهی شده بود، بعدها توسط سازمان سیا (CIA) به عنوان یکی از فجیع ترین قتل عام های قرن توصیف گردید.
با شروع کشتارها در اکتبر ۱۹۶۵، مقامات انگلیسی خواستار "حذف حزب کمونیست اندونزی و همه سازمان های کمونیستی" شدند. آنها هشدار دادند تا زمانی که رهبران کمونیست آزاد باشند و هیچ مجازاتی متوجه آنها نباشد، کشور در خطر خواهد بود.
ریشه این اقدامات بریتانیا در دشمنی دولت وقت انگلیس با «احمد سوکارنو» نخستین رئیس جمهوری اندونزی بود که از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۷ قدرت را در دست داشت. انگلیس در ابتدا جوسازی هایی را علیه اندونزی آغاز کرد که از سال ۱۹۶۳ منجر به درگیری های سطح پایین و در نهایت حمله مسلحانه ارتش اندونزی به آن سوی مرز شد.
در سال ۱۹۶۵ ماموران مخفی انگلیسی وزارت امور خارجه (IRD) به سنگاپور اعزام شدند تا تبلیغاتی را برای تضعیف رژیم سوکارنو انجام دهند. در آن زمان حزب کمونیست اندونزی حامی قدرتمندی برای سوکارنو بود.
در اواسط سال ۱۹۶۵ عملیات انگلیسی ها همچنان در جریان بود، اما کودتای افسران ارتش متعلق به جناح چپ و ماموران مخفی حزب کمونیست منجر به کشته شدن هفت ژنرال ارتش شد و همین امر فرصتی را برای حزب کمونیست و تاثیر بر حوادث برنامه ریزی شده دولت انگلیس فراهم آورد.
هرچند کودتا به سرعت توسط «ژنرال محمد سوهارتو» رئیس جمهوری آینده اندونزی متوقف شد و سپس تصرف تدریجی قدرت از دست سوکارنو و حذف حزب کمونیست اندونزی آغاز گردید که در آن زمان بزرگترین حزب کمونیست در جهان غیر کمونیستی بود.
انگلیسی ها خواستار حذف حزب کمونیست برای همیشه بوده و اینگونه القا کرده بودند که تعلل و اقدامات نیمه کاره می تواند منجر به نابودی نهایی و کامل کشور شود. همین امر سبب شد تا چند هفته پس از کودتا، کشتار دسته جمعی افرادی که گفته می شد از اعضای حزب کمونیست و افراد متعلق به جناح چپ هستند در سرتاسر مجمع الجزایر اندونزی گسترش یابد.
نامه «نورمن رداوی» یک کارشناس وقت سرویس مخفی امنیتی وزارت امور خارجه بریتانیا و هماهنگ کننده جنگ های سیاسی به سفیر وقت این کشور در جاکارتا نشان می دهد سقوط سوکارنو یکی از بزرگترین پیروزی های تبلیغاتی انگلیس بود. وی در نامه ای که سالها بعد نوشت بی اعتبار کردن سوکارنو را اقدامی به سرعت موفقیت آمیز دانست، هرچند هزینه گزافی برای دولت انگلیس داشت و سالانه نزدیک به ۲۵۰ میلیون پوند تمام می شد.
اما به گفته «پروفسور اسکات لوکاس» کارشناس حوزه سیاست خارجی انگلیس و آمریکا، افشای این اسناد محرمانه نشان می دهد که جوسازی های مخفیانه دولت وقت بریتانیا در سیاست خارجی این کشور در دوران پس از جنگ و عملیات برون مرزی آن نقش موثری داشته است. به گفته لوکاس این راهی نسبتا ارزان برای نفوذ بریتانیا بود، حتی اگر این نفوذ به صراحت پذیرفته نشود.
پاکسازی حزب کونیست اندونزی که با عنوان کشتارهای جمعی ۱۹۶۵–۱۹۶۶ در اندونزی شناخته می شود، رخدادی محوری در گذار به «نظم جدید» و حذف حزب کمونیست اندونزی به عنوان یک نیروی سیاسی بود که بر روی جنگ سرد در عرصه جهانی نیز تاثیرگذاشت. این قتل عام در برهه زمانی مذکور یکی از خونین‌ترین قتل‌عام‌های قرن بیستم است که کاملا از جهان خارج پنهان نگاه داشته شده‌است.
