بیماری طاعون یک بیماری واگیردار و خطرناک است که طی مدت کوتاهی میتواند به سرعت رشد و تکثیر پیدا کند و انسان های زیادی را آلوده کند. خبرهایی مبنی بر شیوع بیماری طاعون در کرج نیز این روزها شنیده می شود. در ادامه با افکارنیوز همراه باشید با بررسی علل ابتلا به طاعون و علائم این بیماری خطرناک.
طاعون یک بیماری واگیردار است. طاعون نوعی بیماری عفونی باکتریال مشترک بین انسان و حیوانات است که توسط جوندگان و کک آنها به سایر حیوانات و انسان منتقل می شود. بیماری طاعون به بیماری «مرگ سیاه » شهرت دارد. میکروب بیماری طاعون در سال 1894 میلادی وسیله آلکساندر یرسین کشف و به نام باسیل یرسن نامگذاری شد. از آن رو طاعون را بیماری«مرگ سیاه» نامیده اند.
طاعون در کرج
پس از مشاهده لاشه چند راس بز و کل در محیط زیست طالقان البرز و بررسی این لاشه ها، شیوع طاعون و ابتلای این چند راس دام به این بیماری تایید شد که واکنش های فراوان کاربران فضای مجازی را به دنبال داشت.
شهروندان البرزی در پیام های متعدد از انتقال طاعون نشخوار کنندگان کوچک به انسان ابراز نگرانی کرده بودند.
توکلی، مدیرکل دامپزشکی استان البرز در این باره گفت: این بیماری قابل انتقال به انسان نیست و صرفا بین نشخوارکنندگان کوچک شیوع پیدا می کند و شهروندان اصلا نگران آن نباشند.
او افزود: تقریبا صد در صد دام های استان برابر نشخوارکنندگان واکسینه شده اند.
مدیرکل دامپزشکی استان البرز گفت: ارتباط خوبی با حفاظت محیط زیست داریم و اکنون نیز آمادگی خود را برای همکاری درخصوص مقابله با طاعون اعلام کرده ایم.
او افزود: برنامه ریزی ها طوری است که تا چند سال آینده کل کشور عاری از طاعون نشخوار کنندگان شود.
توکلی گفت: این نوع بیماری هیچ درمانی ندارد اما از طریق واکسیناسیون قابل پیشگیری است.
او افزود: دام های جاده کرج-چالوس نیز درخطر طاعون بودند که واکسینه شدند.
مدیرکل دامپزشکی استان البرز گفت: واکسیناسیون طاعون به صورت کاملا رایگان برای دام های اهلی انجام می شود.
حکیمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز نیز گفت: واکسیناسیون نشخوار کنندگان وحوش محیط زیست تقریبا امکان پذیر نیست.
او افزود: بیماری طاعون نشخوارکنندگان طالقان در سال‌های ۹۴ و ۹۷ هم اتفاق افتاده بنابراین پیش بینی‌های لازم انجام شده بود تا از شیوع بیشتر این بیماری جلوگیری شود.
علت بیماری طاعون
عامل طاعون یرسینیاپستیس (Yersinia Pestis) است و توسط برخی جوندگان وحشی مثل کک، موش صحرایی، خرگوش، گربه خانگی، موش، موش خرما، سنجاب زمینی وصخره ای منتقل می شود. موش صحرایی در تولید و انتشار طاعون نقش مهمی دارد و کک های این موش بیماری طاعون را به انسان انتقال می دهند.
در ایران تاکنون 13 نوع کک، جوندگان وحشی در شهرهای مختلف شناخته شده است که می توانند بیماری طاعون را منتقل کنند. مثلاً کک موش وقتی از بدن موش خون را می مکد می توان خون آلوده به میکروب را با گزش به انسان منتقل کند. انتقال عفونت را میزبانان حیوانی به انسانی، طاعون حیوانی و انتقال آن از انسان به انسان، طاعون انسانی نامیده می شود.
علائم طاعون
*یکی از علائم طاعون تب و لزر است
• تپش قلب یکی از علائم طاعون است.
• زخم در محل گزش کک در پوست انسان
• بزرگی غدد لنفاوی ران وکشاله ران (خیارک طاعونی)
• کاهش فشار خون
• سردرد
• استفراغ و داشتن درد شکم نیز از نشانه های بیماری طاعون می باشد.
• تب و لرز
• خونریزیهای زیر پوستی
• بیقراری
• هذیان
• عفونت ریه ها و عفونت خون نیز از علایم طاعون هستند.
دوران کمون (نهفتگی) طاعون
بین چند ساعت تا 12 روز است.
چه زمانی برای بیماری طاعون باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که احساس بیماری می‌کنید و همچنین طاعون در محل زندگی شما شیوع پیدا کرده، بهتر است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. برای جلوگیری از عوارض جانبی جدی یا مرگ بهتر است سریعا از درمان‌های پزشکی لازم برخوردار شوید. طاعون بیشتر در نواحی روستایی و نیمه روستایی همچون نواحی از قاره آفریقا (به خصوص جزیره ماداگاسکار)، آمریکای جنوبی و آسیا شایع است.
علل بیماری طاعون
عامل بیماری طاعون باکتری به نام یرسینیا پستیس است که از طریق گزش کک که قبلا از بدن حیوانات آلوده تغذیه کرده به انسان انتقال پیدا می‌کند. این حیوانات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- موش
- موش صحرایی
- سنجاب
- خرگوش
- سنجاب مرغزار
- موش‌خُرمای زمینی
- وُل
در صورت تماس پوست با خون یک حیوان آلوده، باکتری‌ها می‌توانند وارد بدن شوند. گربه و سگ‌های خانگی می‌توانند از طریق گزیده شدن توسط کک یا خوردن جوندگان آلوده به طاعون ابتلا پیدا کنند.
طاعون ریوی میتواند از طریق استنشاق قطرات عفونی که توسط حیوانات یا افراد آلوده در هوا پخش می‌شود گسترش پیدا کند.
عوامل خطر بیماری طاعون
خطر ابتلا به طاعون در حال حاضر بسیار ناچیز است. همه سالانه در سراسر دنیا تنها تعداد معدودی حدود چند هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. با این حال، بسته به محل زندگی یا مقصد سفر و شغل و تفریحات و سرگرمی‌ها امکان افزایش خطر ابتلا به طاعون وجود دارد.
محل
طاعون بیشتر در نواحی روستایی و نیمه روستایی شلوغ شیوع پیدا می‌کند که دارای وضعیت بهداشتی نامناسب و جوندگان زیادی هستند. بیشترین تعداد شیوع طاعون در انسان در آفریقا و جزیره ماداگاسکار رخ می‌دهد. طاعون همچنین در مناطقی از آسیا و آمریکای جنوبی نیز در انسان شیوع پیدا کرده است.
شغل
دامپزشکان و دستیارانشان که تماس زیادی با گربه و سگ‌های خانگی دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به طاعون دارند. سایر کسانی که در مکان‌هایی کار می کنند که حیوانات آلوده به طاعون در آن وجود دارد نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
سرگرمی‌ها و تفریحات
اردو زدن، شکار یا طبیعت‌گردی در نواحی که حیوانات آلوده به طاعون در آن زندگی می‌کنند میتواند خطر گزیده شدن توسط کک‌های آلوده را به نحو چشمگیری افزایش دهد.
مشکلات و عوارض بیماری طاعون
عوارض طاعون ممکن است شامل موارد زیر باشد که عبارتند از:
- مرگ: بیشتر کسانی که سریعا تحت درمان با داروهای آنتی‌بیوتیک قرار می‌گیرند، از طاعون خیارکی جان سالم به در می‌برند. اما در صورتی که طاعون بدون درمان رها شود نرخ مرگ‌ومیر بسیار بالایی دارد.
- قانقاریا: لختگی خون در مویرگ‌های ریز انگشتان دست و پا میتواند موجب اختلال در گردش خون و نهایتا باعث مرگ بافت شود. در این موارد قسمت‌هایی از انگشتان که دچار قانقاریا شده‌اند قطع می‌شوند.
- مننژیت: در این حالت، غشای مننژ که در اطراف مغز و نخاع قرار دارد، دچار التهاب می‌شود. با این حال، طاعون به ندرت موجب مننژیت می‌شود.
پیشگیری از بیماری طاعون
هیچ واکسنی موثری برای بیماری طاعون در دسترس قرار ندارد، اما هم اکنون پژوهشگران در حال توسعه یک واکسن برای این بیماری مهلک هستند. در صورتی که فرد در معرض خطر ابتلا به طاعون بوده یا اینکه به آن مبتلا شده باشد، داروهای آنتی‌بیوتیک می‌توانند از بروز عفونت یا پیشروی آن جلوگیری کنند. با این حال، در صورتی که در نواحی زندگی می‌کنید که طاعون در آن شیوع پیدا کرده یا به این نواحی سفر می‌کنید، این اقدامات احتیاطی را انجام دهید:
- محل زندگی خود را عاری از موش سازید: قسمت‌هایی از خانه که مناسب لانه‌سازی است مانند کپه‌های برس، سنگ و هیزم را از خانه خارج کنید. غذای حیوانات خانگی خود را در جاهایی که به راحتی برای موش‌ها و سایر جوندگان قابل دسترسی است نگذارید. در صورت مشاهده فضولات موش بهتر است اقداماتی جدی برای کنترل وضعیت انجام دهید.
- کنترل کک در حیوانات خانگی: با مشورت گرفت از دامپزشک بهترین محصولات ضد کک را برای حیوانات خانگی خود تهیه کنید.
- دستکش بپوشید: هنگام تماس با حیواناتی که احتمال آلودگی آنها وجود دارد، برای جلوگیری از تماس پوست با باکتری‌های عامل بیماری از دستکش استفاده کنید.
