با گسترش واکسیناسیون عمومی، امیدها برای کنترل بیماری کرونا تا ۳ ماه آتی افزایش پیدا کرده است. هر چند تامین مناسب واکسن، حلقه اول از چرخه واکسیناسیون گسترده به حساب می‌آید اما راه‌اندازی مراکز واکسیناسیون نیز اقدام بسیار مهم دیگری است که در نتیجه مرحله پنجم طرح شهید سلیمانی ، این اتفاق نیز به شکل مناسبی به وقوع پیوست. طرح کمک‌رسانی و پیگیری و همیاری موسوم به طرح شهید سلیمانی مدتی پس از واپسین ایام اعلام شیوع همه‌گیری کرونا در کشور کار خود را آغاز کرد. این طرح طی 4 گام با تمرکز بر حوزه‌های پیگیری و کنترل معابر در جلوگیری از شیوع بیشتر کرونا و همچنین خدمات نظارتی و مراقبتی و معیشتی محله‌محور فعالیت خود را مستمرا دوشادوش سایر نهادهای مربوط و وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا ادامه داد.
از ویژگی‌های مهم این طرح، غربالگری از در منزل است که در دوران شیوع گسترده در جهان، از موثرترین روش‌ها برای جلوگیری از انتشار ویروس و کمک به قطع زنجیره ابتلا به آن به حساب می‌آید.
فاز پنجم طرح شهید سلیمانی با حجم بالا و حضور گسترده‌تر خدماتی، بهداشتی، نظارتی، مراقبتی و کنترلی در مقایسه با گذشته، از وقتی آغاز شد که مقام معظم رهبری همزمان با شدت گرفتن مجدد و کم‌سابقه شیوع کرونا در کشور در پیک پنجم آن، طی فرمان حاکمیتی به نیروهای مسلح و بسیج اعلام کردند در کنار سایر دستگاه‌های اجرایی و دولتی و حاکمیتی برای مهار موج پنجم کرونا با تمام توان وارد عمل شوند.
* آشنایی با فاز پنجم طرح شهید سلیمانی
همزمان با اوایل شهریورماه سال جاری که مقارن با یکی از سخت‌ترین ایام شیوع کرونا در پیک پنجم آن در کشور بود، بار دیگر با محوریت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و معاونت‌های سلامت و دفاع زیستی مستقر در نیروها و یگان‌های این نهاد، فاز تازه‌ای از طرح شهید سلیمانی آغاز به کار کرد که متمرکز بر ایجاد گشت‌های سلامت توسط داوطلبان بسیج مستضعفین بویژه این بار ورود به مساله واکسیناسیون است. این در حالی بود که سپاه پاسداران با محوریت نیروی مقاومت بسیج در اوایل دهه 70 با حضور در جریان واکسیناسیون و ریشه‌کن کردن بیماری فلج اطفال، سابقه درخشانی در این باره در پرونده فعالیت خود از خود به جا گذاشته بود که می‌تواند در جریان جدیدترین فاز طرح شهید سلیمانی نیز مجددا تکرار شود. از این رو مقرر است مراکز تجمیعی و خودرویی سپاه پاسداران در مناطقی مانند استادیوم آزادی، مصلای امام خمینی(ره) و فرهنگسرای خاوران نسبت به تقویت ظرفیت مراکز واکسیناسیون وارد عمل شوند. این در حالی است که طبق آمار در حال حاضر تنها 70 درصد ظرفیت مراکز تجمیعی برای واکسیناسیون مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و 30 درصد ظرفیت تجمیعی باقی نیز درباره اعمال واکسیناسیون بدون استفاده است که از اهداف اصلی فاز پنجم طرح شهید سلیمانی به‌کارگیری این ظرفیت باقیمانده تجمیعی در پیشرفت و افزایش سرعت روند واکسیناسیون و کاهش صف‌های طولانی و کم کردن هرج‌و‌مرج و نارضایتی در صف‌های واکسیناسیون است.
طرح شهید سلیمانی دارای ابعاد نظارتی، حمایتی و مراقبتی است، از این رو با توجه به کاهش میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جامعه به 30 درصد، اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند تشکیل هسته‌های همیار سلامت با هدف نظارت عمومی بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی به گونه‌ای که منجر به افزایش نگرانی عمومی نشود، در دستور کار این طرح در فاز جدید است تا حساسیت عمومی نسبت به رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی ارتقا یابد و همچنین با توزیع ماسک در میان عموم، وجوه نظارت‌های میدانی و اثرات روانی آن بیشتر تقویت شود. به گفته سردار حسن حسن‌زاده، فرمانده سپاه محمدرسول‌الله(ص) تهران بزرگ، پیک کلی این طرح 21 روز است که مقرر است در پایان این دوره و با ایجاد یک موج حاوی اقداماتی شامل اطلاع‌رسانی، آموزش و توصیه، کاهشی محسوس و جدی در آمار ابتلا، بستری و فوتی رخ دهد.
همزمان با پیشرفت حوزه‌های نظارتی و مراقبتی این طرح، مقرر است در قالب اقدامات حمایتی آن، بسته‌های معیشتی نیز کماکان در میان نیازمندان بیمار توزیع شود و به وسیله شناسایی توسط شبکه بهداشت و سپاه پاسداران، آنها تا مدتی تحت پوشش قرار گیرند. همچنین از دیگر اقسام این طرح، تهیه دارو و انجام خریدهای دیگر توسط بسیجی‌های پایگاه‌های بسیج شهری برای نیازمندان است که در جریان این مساله تلاش می‌شود افراد بیمار به هر نحو مجبور به حضور در جامعه و ترک محیط قرنطینه نشوند و ضمن تسریع در بهبود این افراد بیمار، از تقویت زنجیره انتقال بیماری جلوگیری شود.
از بخش‌های دیگر این طرح، تهیه آبمیوه سالم و طبیعی برای بیماران بستری و کادر درمان و تهیه امکانات اکسیژن درمانی برای بیماران در منزل است که تماما با تمرکز بر محلات و با محوریت گروه‌های بسیجی در محلات انجام می‌شود.
کلید اصلی این طرح که می‌تواند امیدواری‌ها به این طرح را بسیار افزایش دهد، تمرکز آن بر محلات و تثبیت میزانی از امکانات و خدمات حمایتی، نظارتی و مراقبتی در یک محله است و آنچه در مقابل این طرح می‌تواند به عنوان عامل مزاحم و بر هم زننده تعادل آن باشد، عدم کنترل سفرها و ورود و خروج‌ها به شهرها و از شهرها است که این اقدام دقیقا نقطه مقابل سیاست‌های محله‌محور و منطقه‌ای این طرح است که تلاش می‌کند نوعی قرنطینه شناور و محله‌ای را با حداقل بروز اصطحکاک در زیست و زندگانی عمومی ایجاد کند و ضمن آنکه از مراجعه غیرضروری عمومی به مراکز درمانی کم می‌کند، تلاش می‌کند با شناسایی‌های محله‌محور، نیازهای بیماران در محله را تأمین کند تا زنجیره انتقال بیماری با جلوگیری از افزایش سیالیت جمعیت بویژه به جهت مقاصد درمانی و پزشکی تضعیف و مضمحل شود.
پوریا فرجی
