سامان گلریز کارشناس آشپزی ایران و از محققان این حوزه درباره جایگاه صنعت هتل داری و آشپزی در ایران گفت: اقتصاد نقش مهمی را در غذا بازی می کند. ما در این حوزه در ایران بسیار ضعیف هستیم و در صنعت هتل داری و آشپزی نیاز به نیروهای تربیت شده متخصص داریم. می طلبد تا اگر بچه ها علاقه به آشپزی دارند خانواده ها اجازه دهند در مقاطع بالا در این رشته تحصیل کنند چون درآمد زیادی خواهد داشت و در ایران به این نیروها نیاز داریم.
گلریز درباره غذای نذری و تاثیر شرایط اقتصادی بر این سنت، عنوان کرد: با توجه به شرایط اقتصادی ممکن است برخی از افراد که می خواسته اند انواع مختلفی غذای نذری بدهند، نتوانسته باشند از پس مخارج آن بربیایند و به طور کلی آن را تعطیل کرده باشند؛ نباید هیچ وقت در منوی نذری پافشاری کرد و برنامه فرهنگی را به خاطر پول بهم زد. حتی اگر شده یک شربت آبلیمو بدهید اما برنامه خود را بهم نزنید تا جذابیت ها و احساس ها و انرژی که برای خود ساخته اید تغییر نکند. خیلی از رستوران دارها پافشاری بر منوهای خود دارند و در این شرایط اقتصادی دوست دارند همان غذاهای قبلی را ارائه دهند که به دلیل افزایش قیمت، مردم از آن ها خرید نمی کنند و ضربه اقتصادی زیادی می بینند؛ در صورتی که با تغییراتی می توان حتی با وضعیت نابسامان اقتصادی هم به سوددهی در این زمینه رسید.
این کارشناس آشپزی افزود: وقتی کاری گروهی انجام می شود و همه می آیند که کاری گروهی را با لذت انجام دهند بر روی مزه غذا تاثیر می گذارد، مثل غذایی که مادر عاشقانه برای فرزند می پزد. این خلوص نیت برای مردم انرژی دارد که جادویی است که غذاهای نذری را جذاب و خواستنی می کند.
گلریز که در برنامه گفت و گو محور «شب نشینی» حضور پیدا کرده بود، درباره گذران اوقات فراغتش گفت: آشپزی می بینم، کتاب در حوزه آشپزی می خوانم، فیلم و سریال می بینم. الان چیزی که به آن علاقه دارم و دوستش دارم و تحقیق جدی روی آن می کنم غذای خیابانی است که یک نمونه آن ایجاد باغ غذا در کنار باغ کتاب است.
گلریز درباره باغ غذا افزود: برای خودش ستاد و تعاونی و بنیاد می خواهد که حراست و بهداشت آن باید مجزا و حرفه ای باشد و حتی پلیس خودش را برای امنیت غذا، سلامت آن و جلوگیری از گرانفروشی دارد. تایلند و ویتنام جزو کشورهای شاهکار در زمینه غذاهای خیابانی هستند.
وی افزود: در گذشته مک دونالد را در قاره آمریکا به عنوان غذای خیابانی می دیدند اما در کهن در فرهنگ ما آن را نان و گوشت چرخ کرده و پیاز و جعفری می دانستند. بریان اصفهان یک نوع غذای خیابانی است.
کارشناس غذاهای ایرانی تصریح کرد: ایران غذاهای خیابانی زیادی دارد اما متمرکز نیست و تحقیقات و کار حرفه ای بر روی آن انجام نشده است. غذاهای هیجان انگیز گیاهی زیادی در کشور داریم؛ ایران به خاطر شرایط اقلیمی و نوع سبزیجات و مواد غذایی اش می تواند غذای خیابانی داشته باشد که در درجه اول بهبود دهنده اقتصاد است و همچنین به دولت، شهرداری و اقشار کم درآمد جامعه کمک می کند. همه افراد پول خرید مغازه را ندارند و نباید نخبگی شان در زمینه آشپزی از بین برود. چرخ دستی می آید که آدم ها را به رویای بچگی شان برساند. از کمک آشپزی و کارگری در زمینه آشپزی سکوی پرشی برای رسیدن به رویاها در زمینه آشپزی است.
گلریز درباره غذاهای دریانوردان در مناطق مختلف اظهار کرد: غذای تموشی برای جنوب ایران است که در حوزه خلیج فارس زیاد پخته می شود؛ در کهن ترین حالت پخت آن از خاک سرخی در جنوب ایران در جزیره هرمز سس درست می کنند و روی نان می مالند اما صبحانه ای برای دریانوردها است. در شمال ایران کته کباب غذای دریانوردها بوده است. صبحانه نقش مهمی را بازی می کند. در ژاپن سوشی که امروزه پیش غذای معروفی در کل دنیا است در اصل صبحانه ای برای دریانوردها محسوب می شده و بسیاری از ژاپنی های کهن آن را هنوز به عنوان صبحانه قبول دارند.
این کارشناس آشپزی بیان کرد: مغازه های قدیمی در سوئیس بسیار وجود دارد مثل مغازه شکلات فروشی ۱۲۰ ساله اما در ایران یک مغازه ساندویچ فروشی قدیمی ۸۰ سال دارد و تبدیل به مغازه های مدرن می شود و مدام تغییر کاربری می دهد. باید به مسائلی که به آینده و ریشه و قدمت مربوط است، حتی در زمینه یک مغازه کوچک توجه شود. نباید همه چیز را به روز و تخریب کنیم بلکه باید اجازه دهیم اتفاقاتی که در یک زمان خاص افتاده اند ماندنی شوند. این تغییر کاربری های مغازه ها ثبات اقتصادی ندارند اما آن مغازه هایی که سال ها در حال فعالیت در یک صنف خاص بوده اند از ثبات اقتصادی بیشتری هم برخوردار هستند.
گلریز درباره میزان علاقه اش به فست فود ها ادامه داد: همه چیز را امتحان می کنم و فست فود هم می خورم. بعضی غذاها برای بچه ها تفریح است مثل شهربازی. باید حواسمان به این غذاهای تفریحی باشد برای بعضی مواقع خوب است اما اگر زیاد شود تبدیل به بیماری می شود. به عنوان یک انسان دلم فست فود می خواهد اما چهار بار در سال آن را امتحان می کنم. وقتی درباره یک قرمه سبزی با فرمول و شیمی و پشتوانه قدیمی صحبت می کنیم می توان به دفعات زیاد آن را خورد اما فست فودها را نه.
گلریز تصریح کرد: آشپزی ایرانی طب است؛ تنها کشوری هستیم که آغاز کلام سردی و گرمی و سازش غذاها با یکدیگر را مطرح کردیم. محتویات یک شله زرد به طوری است که در عزاداری داده می شود چون زعفران و گلاب فرد را به شادابی می رساند و از غم کم می کند. چون باقالی سرد است و شوید گرم است به باقالی پلو شوید اضافه می شود. چیزی که ما را در این سطح از آشپزی نگه داشته است این است که مدتی نتوانسته ایم توریست داشته باشیم و مورد دوم این است که ریسک پذیری ما برای امتحان غذاهای جدید کم شده است. هر کس در ایران رستوران جذاب و جدیدی بزند دیگر رقبا را کنار خواهد زد. بسیاری از افراد جویای کار در خارج از کشور به دنبال کشف موفقیت رستوران های هندی و.. باشند و آن را بر روی غذاهای ایرانی پیاده کنند.
وی ادامه داد: قطاری را فرض کنید که اگر از آن جا بمانید نمی توانید به آن برسید؛ دیگران فرهنگ وایده های خود را پیاده کرده اند. ما در این زمینه خیلی جا مانده ایم. نتوانسته ایم با این قدمت فراوان برای کشور خود از طریق غذاها نمادسازی کنیم. ایران کشور عمیق و هیجان انگیزی برای غذا است اما ناشناخته مانده است مثل توریست. می توانیم پارک های ملی را به قطب درآمدزایی تبدیل کنیم. باید به این سمت از اقتصاد برویم و اگر نرویم میلیون ها آدم بیکار و گرسنه خواهند ماند.
کارشناس غذاهای ایرانی در پایان بیان کرد: در اروپا و کانادا جشنواره های غذا مانند کاروان های کوچک برگزار می شود که می طلبد تا ایرانیان مقیم خارج در این جشنواره ها به عنوان نمایندگان ایران حضور یابند.
برنامه «شب نشینی» از دوشنبه تا جمعه هر هفته ساعت ۲۳:۳۰ به وقت تهران و ۲۱ به وقت وین بر روی آنتن شبکه جهانی جام جم می رود. محمد سلوکی و عبدالرضا احمدی مجریانی هستند که برای مخاطبان فارسی زبان سراسر دنیا «شب نشینی» را اجرا می کنند و تهیه کنندگان این برنامه نیز کاوه امیری جاوید و یوسف بچاری هستند.
