در پی جنجالی شدن انتشار فایل صوتی مثلا محرمانه تاریخ شفاهی دولت ایران از زبان جناب ظریف چند نکته را باید مد نظر قرار داد :
ابتدا نکاتی را درباره اصل مصاحبه متذکر میشوم:
این نوع مصاحبه های مفصل داخلی به صورت معمول در پایان همه دولتها اتفاق می افتد تا نکات قوت و ضعف و موانع اجرایی دولت مورد تحلیل دولتمردان قرار گیرد.
طبق روال معمول این مصاحبه های ضبط شده و بررسی و تحلیلهای آن کاملا محرمانه در اختیار مدیران ارشد نظام قرار میگیرد.
در دولت روحانی نیز این مصاحبه ها توسط مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری به ریاست حسام الدین آشنا در اسفند ماه سال گذشته برگزار شده و تحت نظر دکتر لیلاز مصاحبه هایی با اعضای دولت انجام شده است.
روند و مدل معمول و درست این مصاحبه ها این است که به عضو دولت اطمینان کامل داده میشود که مصاحبه کاملا داخلی است و لازم است انتقادات را صریح بدون هیچ ملاحظه ای مطرح کنند تا نظام بتواند از این طریق و با استفاده از این تجارب موانع و آسیبها را در مدیریت کشور برطرف کند.
بر اساس این روال، جای تعجب نیست اگر آقای ظریف در مصاحبه خود مطالبی تند را عنوان کرده باشد، چون دارند موانع کار وزارت خارجه را از دیدگاه شخصی خود بدون هیچ ملاحظه ای بیان میکنند.
مساله بعدی محتوای مطالب مورد بحث در مصاحبه است که میتوان آن را به صورت زیر دسته بندی کرد:
بخشی از مصاحبه مربوط به روحیات شخصی و شرکت ایشان در انتخابات و عرض ارادتشان به رهبر معظم انقلاب است. و اینکه اساسا دولت و وزارت خارجه کاره ای نیستند .
بخش بعدی مصاحبه ، به مقایسه نحوه مذاکرات ظریف و جلیلی با مقامات آمریکا اختصاص داده شده است و در آن با این ادعا که من با وزرا و مقامات عالی آمریکایی گفتگو داشتم اما جلیلی با افرادی در سطح معاونین ، امتیاز بیشتری به مذاکرات خود میدهد و مدعی است گفتگو با کری را نیز با مجوز رهبر معظم انقلاب به انجام رسانده است.
قسمتی مربوط به احمدی نژاد است که وی میگوید مرگ بر آمریکا برای احمدی نژاد، صرفا یک شعار بوده است تا جایی که بدون دریافت مجوز از رهبری قصد دیدار با سناتورهای آمریکایی در نیویورک را داشته که ظریف مانع این‌کار شده است.
موضوع بعدی شهید سردار سلیمانی است که بعد از شهادتشان محبوبیت بیشتری در نظر سنجی ها نسبت به ظریف داشته اند. و اینکه مردم قهرمان بودن را بیشتر میپسندند . و اگر ایشان نبودند در مذاکرات افغانستان با امریکا و مذاکرات ۲۰۰۳ ظریف دستاوردی نداشت. و مبدع طرح چهارماده ای ظریف برای سوریه و یمن شهید سلیمانی بوده است. و حتی ایشان حاضر بودند با سعودی ها هم مذاکره کنند. در این قسمت از مصاحبه، ظریف صراحتا عدم موافقت خود با قدرت میدانی ایران را ابراز نموده و می گوید باید میدان برای دیپلماسی قربانی میشد، اما چنین اجازه ای داده نشد.
مساله بعدی موضوع سفر سردار سلیمانی به روسیه با اراده روسیه و بدون کنترل وزارت خارجه ایران است، زیرا به گفته ایشان هدف، نابودی دستاورد وزارت خارجه ایران در زمینه برجام بوده است. ظریف می گوید سکاندار اصلی سیاست خارجی ایران قاسم سلیمانی بوده نه وزارت امور خارجه!
قبل از بررسی صحت و سقم مطالب گفته شده ظریف درباره سیاست خارجی و شخص شهید سلیمانی نکاتی را هم باید درباره نحوه و علت انتشار این فایل صوتی بررسی کرد
اگر قرار بوده این فایل محرمانه باشد و علنی نشود ، انتشار بخشی از آن فایل که ادعا شده تقطیع شده است آن هم از سوی رسانه اینترنشنال سعودی چه معنایی دارد ؟ و چه کسانی از انتشار آن سود میبرند؟
نکته بعدی اینکه مسئولیت این انتشار قطعا بر عهده تیم مصاحبه کننده و شخص حسام الدین آشنا است.
مساله بعدی آن است که آیا دیگر اطلاعات محرمانه کشور در حوزه امور دفاعی و نظامی هم از همین طریق درز پیدا کرده و منتشر شده است ؟ یا خیر.
اینکه پمپئو میگوید ارزش ترور قاسم سلیمانی را از ظریف بپرسید به چه معناست ؟
مساله بعدی درباره زمان پخش این فایل است. اینکه چرا باید دقیقا در آستانه آغاز دور سوم مذاکرات وین این فایل پخش شود . آیا این صحبتها با سخنان یک ماه و نیم قبل صالحی رئیس سازمان انرژی هسته ای که گفته بود "ایران آخرین سگک کمربندی است که غرب و آمریکا میخواهند دور روسیه ببندند" در ارتباط است ؟
و آیا این تاکتیکی است تا با همدستی آمریکا، روسیه را محاصره کرده و از طریق افغانستان به چین برسند؟!
اگر فرض بگیریم انتشار فایل صوتی توسط نهاد ریاست جمهوری و مرکز بررسی ها به صورت عمدی انجام شده به آن معناست که ظریف دیگر مهره سوخته ای است و میخواهند او را قربانی سیاست داخلی کنند تا در ازای آن اشکالات روحانی را در سیاست خارجی تبرئه و راه را برای گزینه های بعدی اصلاحات در انتخابات ۱۴۰۰ هموار کنند.
و اما اگر فرض بر انتشار عامدانه این فایل توسط خود وزارت خارجه باشد این یعنی دولت اگر برای اهدافش لازم بداند ، به خودی ها هم رحم نمیکند.
*صفورا ترقی
