بامداد امروز (یکشنبه) برای ترکیه شب جنجالی محسوب می‌شد. شبی که برای اولین بار پس از کودتای سال ۲۰۱۶، ۱۰۳ افسر بازنشسته نیروی دریایی این کشور در بیانیه‌ای از تصمیم اردوغان برای خروج از پیمان «مونترو» در خصوص تاسیس کانال آبی جدید در استانبول به شدت انتقاد کردند.
به نوشته العربی الجدید، پیمان مونترو در سال ۱۹۳۶ میان ترکیه و قدرت‌های جهانی امضاء شد و این امکان را به ترکیه داد که بر ترانزیت کالا در تنگه‌های «بسفر» و «داردانل» کنترل داشته باشد. حال افسران بازنشسته ارتش ترکیه در بیانیه خود پیمان «مونترو» را یک دستاورد تاریخی دیپلماتیک و یادگار «آتاتورک» نامید‌ه و عزم دولت برای ایجاد گذرگاهی جدید را دارای عواقب خطرناک برای ترکیه دانسته‌اند.
در این بیانیه همچنین آمده است که دولت ترکیه تلاش دارد ارزش و جایگاه نیروهای مسلح و نیروی دریایی را کاهش داده و از مسیری که «مصطفی کمال آتاتورک» ترسیم کرده منحرف کند.
در این بیانیه آمده است: «توافق مونترو باعث می‌شود تا در صورت بروز هر جنگی، ترکیه نتواند در کنار هیچ کدام از طرف‌های درگیر باشد و این موضوع موجب شد تا در جنگ جهانی دوم بیطرف باقی بماند، بنابراین نباید اقدامی در جهت گریز از توافق مونترو انجام شود.»
در بخش دیگری از بیانیه افسران بازنشسته آمده است که ارتش هرگونه تغییر در قانون اساسی را رد می‌کند و امکان سخن گفتن در خصوص تدوین قانون اساسی جدید وجود ندارد، بلکه ارتش معتقد است که باید به قانون اساسی بدون هیچ‌گونه تغییری عمل شود.
افسران بازنشسته تأکید کرده‌اند که ترکیه از ارزش‌های ارتش و نیروی دریایی و مسیری که آتاتورک ترسیم کرده، عدول کرده و چنین روندی قابل پذیرش نبوده و محکوم است و آن‌ها در برابر عدول از این ارزش‌ها خواهند ایستاد.
آن‌ها همچنین ضمن اعلام برائت از «فتح‌الله گولن» او را خائن به میهن خطاب کرده‌اند.
تمامی افسران امضاء کننده این بیانیه، اسامی خود را نیز در پای آن نوشته‌اند. صدور این بیانیه در شرایطی که همچنان بازداشت‌های نظامیان در ارتباط با کودتای ۲۰۱۶ ادامه دارد، توجه بسیاری را به خود جلب کرده و همزمان واکنش‌های زیادی را موجب شده است.
پس از انتشار بیانیه، مقامات دولتی و حزب عدالت و توسعه به شدت واکنش نشان داده و در ابتدا «فخر الدین آلتون» رئیس دفتر ارتباطات ریاست‌جمهور ترکیه در صفحه توئیتر خود خطاب به افسران بازنشسته نوشت: «حد و مرز خودتان را بدانید. ترکیه قدیمی که از آن سخن می‌گویید گذشته است. ترکیه کشور قانون است، شما که هستید؟ و به چه حقی علیه اراده قانونی مردم سخن می‌گویید»
«مصطفی شنطوب» رئیس پارلمان ترکیه نیز بیانیه افسران بازنشسته را دعوت به کودتا قلمداد کرد و نوشت که مردم ترکیه در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶ «کودتاگران» را خاک کردند.
«عمر چلیک» سخنگوی حزب عدالت و توسعه نیز در توئیتر نوشت که مردم ترکیه به وقت خود، پاسخ سخنان «کودتاگرانه» را داده اند.
«فواد اوکتای» معاون رجب طیب اردوغان نیز هشتگ «حد خود را بدانید» را در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخته و افسران بازنشسته را افرادی ترسو و بزدل خطاب کرده است.
مخالفان دولت ترکیه و همینطور کشورهای غربی با اجرای پروژه کانال استانبول مخالف هستند. همزمان آنکارا می‌گوید که این کانال حاکمیت ترکیه را تضمین کرده و موجب درآمدزایی است و برخلاف تنگه‌های دیگر که صرفا در زمان جنگ می‌تواند مسدود کند، کنترل کانال استانبول را به طور کامل در دست خواهد داشت.
