رؤسایجمهور آمریکا چه دموکرات و چه جمهوریخواه در موضوعات کلان سیاست خارجی اعلامی خود با یکدیگر هم سو هستند، اگر به سیاستهای بایدن در خاورمیانه نگاهی داشته باشیم میبینیم که اولویتهای او به ترتیب، برنامه هستهای ایران ، امنیت رژیم صهیونیستی و پیشبرد صلح اعراب و رژیم صهیونیستی است. رئیسجمهور تازهکار آمریکایی همچنین مدعی است که برای پایان دادن به جنگ لیبی و یمن تلاش میکند و موضوعات حقوق بشری حسابی ذهن او را مشغول کرده است!
با تبدیل دولت دموکراتها به جمهوریخواه در سال ۲۰۱۶ به دلیل استراتژی دولت جمهوریخواه آمریکا در عراق، نوع تحرکات داعش بطور خاص در عراق دچار تغییراتی شد و کاهش پیدا کرد و استقرار نیروهای آمریکایی در عراق به بهانه تروریسم باعث شد تا دولت ترامپ خود را ضامن امنیت این کشور معرفی کرد.
همچنین بمبگذاریهای اخیر بغداد فرصت خوبی برای بایدن بود تا بتواند حمایت خود را از عراق نشان دهد. بعضی از کارشناسان غرب آسیا معتقدند که وضع فعلی عراق به عنوان یک بازیگر اصلی در منطقه به ویژه بعد از ظهور مجدد داعش فرصت مناسبی را برای واشنگتن فراهم کرده تا نقش خود را به عنوان یک رهبر و ناجی جهانی معرفی کند. البته نباید فراموش کرد که خود بایدن به عنوان رئیس سنای آمریکا در سال ۲۰۰۲ به قطعنامهای رای داد که یک سال بعد منجر به حمله آمریکا به عراق شد. او همچنین به عنوان معاون رئیسجمهور در دوران اوباما خدمت کرد و نقشی اساسی در عقبنشینی ۱۵۰ هزار سرباز آمریکایی از این کشور در سال ۲۰۱۱ داشت. اگرچه بسیاری از این اقدام حمایت کردند، در میان منازعات داخلی در عراق، خلاء امنیتی ایجاد کرد که زمینه ظهور داعش را فراهم کرد. تا سال ۲۰۱۴ این گروهک تروریستی مناطق وسیعی از خاک عراق را اشغال کرد و این تحول بهانهای شد تا نیروهای آمریکایی به عنوان بخشی از یک ائتلاف بینالمللی برای مبارزه با داعش دوباره به عراق بازگردند.
گروه تروریستی داعش علاقه غیرمعمول و نگرانکنندهای به انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا نشان داده است و گویا با روی کار آمدن دولت جدید در حال آمادهسازی حملات جدید هستند. بمبگذاری انتحاری در بغداد، دقیقا قبل از مراسم تحلیف ریاستجمهوری آمریکا، خبر از ظهور دوباره افراطگرایی و خشونت در عراق با روی کار آمدن بایدن میدهد.
معاون دبیرکل سازمان ملل اظهار کرده است که تهدیدات داعش دوباره در حال قدرت گرفتن است. داعش و بایدن دشمن مشترکی در سوریه دارند و نئولیبرالهای واشنگتن مصمم هستند تا اسد را برکنار کنند. به همین دلیل ممکن است داعش دوباره در دولت بایدن شکوفا شود. همانطور که در دوران اوباما تشکیل شد. دولت سوریه در تلاش است تا بایدن از پشتیبانی نیروهای داعش دست بردارد، اما به نظر میکه بایدن قصد دارد مبارزه را تا برکناری اسد ادامه دهد.
با توجه به سیاستهای اعلام شده آمریکا مبنی بر کاهش تعداد نیروهای مستقر در غرب آسیا، تحلیلگران معتقدند ممکن است این اقدام به ضرر عراق باشد. زیرا با کاهش نیروهای آمریکایی در عراق ناامنیها و تحرکات تروریستی افزایش مییابد و این باعث میشود تا نیروهای آمریکایی به بهانه مبارزه با داعش، مجددا به عراق بازگردند.
هشام الهاشمی، یکی از اعضای مرکز سیاست جهانی، اظهار کرد که داعش توانسته است از تحولات اخیر عراق مانند اعتراضات مردمی و تغییر دولت آمریکا و عقبنشینی نیروهای آمریکایی از عراق، بهعنوان فرصتهای عملیاتی استفاده کند و دوباره به رویکردهای خشونتآمیز خود روی بیاورد.
بایدن در گفتوگوی اخیر خود گفته است: «آمریکا برگشته است. ما به عقب برنمیگردیم و دنیا میتواند از آمریکا انتظار داشته باشد تا دوباره به سیاست خارجی اهمیت بدهد و برای حل مشکلات چندجانبه تلاش کند. دموکراسی اتفاقی نیست و باید برای آن جنگید.»
راشا العقدی، تحلیلگر ارشد در نیولاینز، گفته است: «در دوران دولت ترامپ، عراق صرفاً جبههای برای مقابله با ایران بود. به نظر میرسد که دولت بایدن سیاست دوران اوباما را مجدداً بکارگیرد.»
رویکرد واشنگتن در عراق به تدریج در دوران اوباما کمرنگتر شد و در سالهای اخیر بیشتر بر روی ایران متمرکز بود.
در واقع، سه عنصر اصلی سیاست بایدن دموکراسی، دیپلماسی و چندجانبهگرایی است. او برخلاف ترامپ سعی میکند تا از سلطهجویی و استبداد آشکار چهار سال گذشته عقبنشینی کند و هنجارهای دموکراتیک را بازگرداند. اما در واقع او به دنبال سلطهجویی و ارتقا جایگاه آمریکا در جهان از طریق قدرت نرم است.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ترامپ، گفته است که «بایدن میتواند با سیاست خارجی خود، داعش را به زمانی بازگرداند که قلمروی خلافت خود را به اندازه انگلیس گسترش داده بود.»
در دوران ترامپ رژیم صهیونیستی توانست دستاوردهای استراتژیکی مانند به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل در بلندیهای جولان از سوی آمریکا و انتقال بحث برانگیز سفارت این کشور به قدس اشغالی را بدست بیاورد.
همکاری آمریکا و رژیم اشغالگر اسرائیل هم در دوران بایدن نیز با کمی تفاوت ادامه خواهد داشت. یعنی آمریکا به ارسال کمک به اسرائیل ادامه خواهد داد و از طرف هم به دنبال بهبود رابطه با فلسطین خواهد بود. البته فلسطینیها در این امر تردید دارد، ولی از تغییرات سیاستهای تهاجمی ترامپ نیز استقبال خواهند کرد.
با گذشته هفتهها از مراسم تحلیف رئیسجمهور آمریکا انتظار میرود که تاثیر سیاستهای ترامپ تا مدتها در غرب آسیا ادامه یابد.