جو بایدن پس از ترامپ بر مسند ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا نشست تا آمریکا دوران پسا ترامپ را با دموکرات ها تجربه کند. جو بایدن در زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از اقدامات ترامپ به شدت انتقاد کرده بود و قول داد که اگر در آمریکا روی کار آید و رئیس جمهور شود اقدامات دیوانه وار ترامپ را لغو کند.
یکی از این اقدامات بازگشت به برجام بود. توافقی که اگرچه در زمان اوباما به امضا رسید اما هیچگاه آمریکایی ها نه در زمان اوباما و نه در زمان ترامپ نه تنها به تعهداتشان عمل نکردند که حتی رئیس جمهور قبلی آمریکا از برجام خارج شد.
چشم بسیاری از افراد به تصمیم جو بایدن درباره برجام دوخته شده که آیا به وعده خود مبنی بر بازگشت به برجام عمل می کند؟
اما نکته مهم در این میان این است که بازگشت به برجام توسط آمریکا تنها یک شوی تبلیغاتی می تواند باشد اگر بدون لغو تحریم ها صورت گیرد . آمریکایی ها برای بازگشت به برجام باید نشان دهند که تمامی تحریم ها علیه ایران را لغو کرده اند تا بتوان باور بازگشت به برجام داشت.
اما در این میان مواضع جو بایدن نشان می دهد به دنبال بازی سیاسی در برجام است. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در آخرین اظهارلات خود مجدداً موضع دولت بایدن را تکرار کرد و گفت: «چنانچه ایران به رعایت کامل تعهداتش ذیل برجام برگردد ایالات متحده همین کار را انجام خواهد داد.»به گفته ساکی برگشتن ایران به تعهدات برجامی «مطمئناً نخستین گام مورد نیاز خواهد بود» و تأکید کرده که البته بعد از برداشته شدن این گام، امریکا وارد گفتگو با شرکای خود خواهد شد: «کار‌های زیادی هست که باید انجام شود، اما [گفتگو با ۱+۵]گام بعدی در این روند خواهد بود.»
جالب اینجاست که آمریکایی هایی که در ماجرای برجام بدعهدی کردند حالا برای بازگشتشان به برجام شرط نیز نمی گذارند!
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اما پاسخ خود را به آمریکایی ها مخابره کرد و در توئیتی نوشت که مقام‌های دولت بایدن به صحبت کردن درباره پایبندی ایران به برجام ادامه می‌دهند. بر چه اساسی؟ امریکا مشارکتش را مه ۲۰۱۸ متوقف کرد، برجام را نقض کرد و طرف‌های پایبند به قطعنامه سازمان ملل را مورد تنبیه قرار داد. تا همین امروز ایالات متحده دقیقاً در همان موضع قرار دارد. قبل از حرافی به برجام پایبند شوید.» همچنین ظریف در گفت‌وگویی با فونیکس چین اعلام کرد که ایران گام نخست را برنخواهد داشت، این امریکاست که ابتدا باید پایبندی خود را به برجام نشان دهد.
اما سوالی از ظریف مطرح شد که اگر آمریکایی ها گام اول را بر ندارند چه اتفاقی برای برجام رخ خواهد داد و موضع تهران چه خواهد بود؟ ظریف اینگونه پاسخ داد که معتقدم امریکایی‌ها هنوز سیاست‌های‌شان را جمع‌بندی و نهایی نکرده‌اند و به همین خاطرکاخ سفید ناگزیر از اصلاح چندین باره مواضع بایدن خواهد بود.
نکته مهم در این میان این است که ایران تا به امروز به تمام تعهدات خود عمل کرد اما این غربی ها بودند که هیچ یک از تعهدات خود را عملی نکردند، آمریکایی ها که از برجام خارج شدند و چشم آبی های اروپایی نیز با امروز و فردا کردن در موضع برجام هیچگاه تعهدات خود را اجرا نکردند.
اینکه حالا آمریکا توقع دارد ایران اول به تعهداتش عمل کند یک درخواست وقیحانه است که می خواهند باز هم از جمهوری اسلامی امتیاز بگیرند و بازی جدیدی به راه انداخته اند.
ظریف درباره این موضوع می گوید: در این خصوص ایران به هیچ وجه امتیازی را به طرف مقابل نخواهد داد و البته به اعتقاد من بن‌بستی در این رابطه وجود ندارد.به باور من در زمان حاضر دولتمردان امریکایی در حال بررسی سیاست‌های‌شان هستند و انتخابی مشخص در برابر آن‌ها وجود دارد، آقای بایدن معتقدند که سیاست‌های ترامپ اشتباه بوده و به همین خاطر تصمیم به خروج از این وضعیت گرفته‌اند و خروج از این وضعیت به معنای لغو تحریم‌هاست و در چنین فضایی نیازی به اقدام یا اعطای امتیاز از سوی ایران وجود ندارد.
چندی پیش بود که مجلس یازدهم در اقدامی مفید قانون کاهش تعهدات برجامی را تصویب کرد که پیامی هشدار آمیز برای غربی ها بود که نمی توانند هر طور که مایل هستند عمل کنند و اگر به تعهدات خود پایبند نباشند ایران با سرعت توسعه برنامه هسته ای خود را افزایش می دهد.
سوم اسفند پایان ظرب الاجل ایران برای آمریکا است و روسیه نیز درباره این ضرب الاجل واکنش نشان داده و ریابکوف معاون وزیر خارجه روسها اعلام کرده که با توجه به قانونی که به تصویب ایران درآمده است و با در نظر گرفتن ضربالاجل ۲۱ فوریه، زمان زیادی نداریم تا ایران گام بعدی را در جهت کاهش تعهدات (برجامی) خود که به صورت داوطلبانه پذیرفته بود، بردارد. بهتر است مصالحه‌ای را پیدا کنیم که به جلوگیری از تنش‌های بیشتر قبل از آن ضربالاجل کمک کند.،
معاون وزیر خارجه روسیه هشدار داده که به تعویق انداختن این اقدام اشتباه است. ما به وضوح این مسئله را به امریکایی‌ها اعلام می‌کنیم. ما منطق اقدامات آن‌ها و دلایلی که ایران را تحریک (به کاهش تعهدات برجامی) کرده، درک می‌کنیم.ضروری است که خویشتنداری پیشه کرد و یک رویکرد مسئولانه را در پیش گرفت.
آنچه مشهود است اینکه آمریکا باید تصمیمش را بگیرد اگر می خواهد به برجام بازگردد باید به تعهدات خود عمل و تمامی تحریم ها را لغو کند و اگر تعهدات غربی ها عملی نشود ایران کاهش تعهدات را در پیش و توسعه هسته ای را با شتاب انجام می دهد.
