چند سالی است که با آغاز شش ماه دوم سال موضوع آلودگی هوا هم به دغدغه‌های رایج زندگی در کلانشهرها تبدیل شده است. پدیده وارونگی و حجم بالای آلاینده‌های موجود در هوا بسیاری را در روزهای خاکستری پاییز و زمستان نگران می‌کند و این مسأله در کنار آمارهایی مرگ و میر ناشی از آلودگی‌ها هم بر حجم این دل‌شوره‌ها می‌افزاید.
سازمان جهانی بهداشت در پایان سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که ۷ میلیون نفر در دنیا در اثر آلودگی هوا جان باخته‌اند. در ایران هم آمار وضعیت بهتری ندارد. در همین چند روز اخیر که آلودگی هوا در شهری چون تهران افزایش یافته بود مراجعه بیماران قلبی به بیمارستان‌ها ۸ برابر و بیماران تنفسی ۱۰ برابر روزهای دیگر شده بود.
در سال‌های اخیر البته دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ که نقش مهمی در ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی دارند تلاش کردند تا به مدد تکنولوژی بخشی از آسیب‌های ناشی از آلودگی‌های هوا را کاهش دهند. اما به تجربه می‌دانیم که چنین مصیبتی به این زودهای از زندگی روزمره ما پاک شدنی نیست.
برای همین بهتر است خودمان هم به دنبال راهکارهایی باشیم که کمترین آسیب را از آن ببنیم. در ادامه نگاهی داریم به مجموعه تکنولوژی‌هایی که در این سال‌ها برای مقابله با آلودگی هوا و کاهش اثرات آن به به کمک انسان‌ها آمده است.
هدف قرار دادن خودورهای آلاینده
یکی از مهم‌ترین حوزه‌های که در سال‌های اخیر برای مبارزه با آلودگی هوای روی آن تمرکز شده وسایل نقلیه‌ای است که از مهم‌ترین منابع ایجاد آلودگی هوا هستند. تمرکز اصلی هم روی دو بخش مهم از این صنعت واقع شده. نخست تولید خودروهایی که آلایندگی هوا نداشته باشند. مانند خودروهای برقی و هیبریدی و دیگری تمرکز روی سوخت خودروهای بنزینی و دیزلی که حجم بیشتر وسایل نقلیه در دنیا را تشکیل می‌دهند.
چند سال پیش شرکت «شل» ترکیبی به اسم GTL تولید کرد که از مشتقات گاز طبیعی است و می‌تواند جایگزین گازوئیل باشد. این سوخت می‌تواند ذرات معلق در هوا را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. اما علاوه بر تلاش‌هایی در این حوزه توسعه خودروهای برقی و هیبریدی و ملزم کردن دولت‌ها به اختصاص بخشی از تولید سالانه خودرهای‌شان به خودروهای هیبریدی هم در این سال‌ها از مهم‌ترین تلاش‌هایی است که برای مبارزه با آلودگی هوا صورت گرفته. بر همین اساس دستکم ۱۰ کشور دنیا قرار است تولید و تردد خودروهای بنزینی و گازوییلی را تا سال ۲۰۳۰ در کشورهای خود کاملا ممنوع کنند.
حذف آلودگی هوای پیرامونی
یکی دیگر از ایده‌هایی که در سال‌های اخیر در حوزه تکنولوژی‌های مبارزه کننده با آلودگی هوا توسعه یافته تلاش برای حذف آلودگی‌های پیرامونی است. اگرچه این ایده‌ای ناامیدکننده است. به این معنی که وقتی زورمان به آلودگی هوا و آلوده کننده‌های هوا نمی‌رسد به سراغ ایده‌هایی برویم که تنها هوای اطراف خودمان را برای تنفس بهبود بخشد. با این حال در بسیاری از موارد چاره‌ای جز این هم نیست. از این رو ساخت دستگاه‌های تصفیه کننده هوا در شرکت‌های های‌تک فعال در حوزه محیط زیست یکی از ایده‌های جذاب و رو به توسعه است. استفاده از مواد فتوولتائیک یکی از این ایده‌هاست. این مواد در نور خورشید می‌توانند آلاینده‌ها را از هوا بگیرند و هوای پیرامونی را تمیز کنند. برای همین دستگاه‌های تصفیه کننده آنها روی سطوح نصب و هوای اطراف را پاک می‌کند. استفاده از همین ایده پاکسازی پیرامونی موجب شده تا چینی‌ها بزرگترین دستگاه تصفیه هوای دنیا را به ارتفاع ۱۰۰ متر در شیانگ چین می‌تواند هوای یک محدوده‌ی ۱۰ کیلومتری را پالایش کند و توانایی تصفیه‌ی ۱۰ میلیون متر مکعب هوا را دارد.
تغییر اجباری سبک زندگی با اپلیکیشن‌های موبایلی
یکی دیگر از راه‌هایی که در این سال‌ها برای در امان ماندن از آلودگی هوا در دنیا توسعه یافته استفاده از اپلیکیشن‌های موبایلی برای آگاهی یافتن از میزان آلودگی هواست. به هر حال با همه تلاش‌های صورت گرفته در حوزه تکنولوژی‌های مبارزه با آلودگی هوا می‌دانیم که حجم ذرات معلق در هوا در کلانشهرها و شهرهای صنعتی همچنان بالاست و این یک تهدید بزرگ برای سلامتی ماست.
شرط عقل دور ماندن از این آلودگی‌ها تا حد امکان است. برای همین یکی از راه‌هایی رایج در دنیا طراحی اپلیکشن‌هایی است که میزان آلودگی هوا را در مناطق مختلف شهری نشان می‌دهد. در ایران هم به تازگی «نقشه بلد» که یک اپلیکیشن مسیریاب است در کنار اطلاعاتی که برای مسیریابی به کاربرانش می‌دهد آنها را از میزان آلودگی هوای نقطه به نقطه در شهر آگاه می‌کند. به این ترتیب ممکن است بسیاری از سفرهای درون شهری به دلیل همین آگاهی از میزان آلودگی‌ها شکل نگیرد تا شهروندان از حضور در نقاط پرخطر اجتناب کنند.
