موضوع رایزن بازرگانی ،متولی و نحوه انتخاب ان از دیر باز مورد بحث بوده و این بار با سخن وزیر صمت جانی دوباره گرفت و نقل محفل فعالین اقتصادی گردیده است.
رزم حسینی وزیر صمت که سیاست وزارتخانه خود را جلوگیری از امضاها ی طلائی اعلام کرده بود چندی پیش گفت ؛ به دنبال تفویض انتخاب رایزن تجاری به اتاق بازرگانی هستیم و از آنجایی که او را شخصی عملگرا میدانم پس امید آن هست که این امر محقق شود.
اگر چه اتاق بازرگانی بلافاصله اعلام کرد در این باره هیچ توافقی و با مکاتبه ای رسما با ما نشده است، اما بر خود لازم میدانم مواردی را در این باره متذکر شوم تا اهمیت این موضوع بر همگان روشن شود.
رایزن اقتصادی در حال حاضر توسط سازمان توسعه تجارت از بین کارمندان خود یا وزارت خارجه انتخاب و به کشور هدف روانه میشود به جهت توسعه تجاری با رویکرد صادرات. اما اینکه این فرد چه مقدار با اصول تئوری و عملی تجارت خارجی آشناست موضوعی است که باید به آن توجه داشت .
با مقاسیه رایزنهای ایران با دیگر کشورها می توان به این مهم پی برد که از چه اهمیتی برخوردار است.
کره جنوبی 141 رایزن، ژاپن 143 رایزن، هند 198و چین 221و یا در کشورهای اروپایی مثل سوئد این عدد به 235 میرسد یعنی تقریبا 40 برابر ایران اما ایران در کل جهان تنها 6 رایزن داشت که 2 نفر در عراق و 1 نفر در کشورهای ترکیه ،ارمنستان، آذربایجان و پاکستان میباشد .
لازم به ذکر است که آمار فوق به روز نیست یعنی این عدد در کشورهای فوق قطعا افزایش و در کشور ما نیز کاهش داشته چرا که امروز که من بابت این یادداشت مجددا پیگیر شدم در سایت سازمان توسعه تجارت تعداد ٦ رایزن به دو کشور عراق و افغانستان تقلیل یافته است .
آیا می شود با ٢ نفر انتظار توسعه در بخش تجارت خارجی داشته باشیم؟در عراق با این حجم تجارت یک نَفَر ؟ترکیه کشور همسایه در حال حاضر تنها در قاره آسیا افزون بر ٣٢ رایزن بازرگانی دارد.
البته برخی قائل هستند با پیشرفت تکنولوژی مانند سابق نیازی به نیروی فیزیکی نیست و اطلاعات مورد نیاز بازرگانان در بستر اینترنت فراهم است. اما هنوز این مهم در بسیاری از کشورها. مانند عراق و افغانستان که در بستر اینترنت ل اطلاعاتی نیست بسیار حس میشود.
و اما چرا هنوز در برخی کشورهای پیشرفته هنوز اهمیت بالایی دارد؛
١-رایزن بازرگانی به سبب حضور فعال خود در بازارهای هدف قادر هستند اطلاعات دست اولی در مورد روند عرضه و تقاضا ،نمایشگاههای تجاری ،کسب کرده و جامعه تجاری متبوع خود را بیش از پیش آگاه سازند
٢-در ساماندهی هیات های تجاری با اعزام هیات های اقتصادی به کشور متبوع
٣-برقراری ارتباط مستقیم با شخصیتهای تراز اول کشور مورد نظر و مقامات تصمیم گیرنده قطعا به مراتب اهمیتی بیشتر از مکاتبه یا مذاکره غیر مستقیم دارد
٤-جذب سرمایه گزار و معرفی طرحهای سرمایه پذیر برای سرمایه گزاران کشور هدف
اهمیت تجارت خارجی که سهم آن در تولید ناخالص دنیا از رقم ٥ درصد در سال ١٩٥٠ به بیش از ٢٠درصد در سال های اخیر ارتقا یافته است.موضوعی است که مخاطب باید های این روزها به طور کامل آن را فراموش کرده است و با بی مهری مسلک آنان را مورد توهین قرار میدهد.
وظایف رایزن را میتوان به چند مورد اشاره کرد؛
١-تهیه گزارش تحلیلی به روز درباره اوضاع اقتصادی کشورهدف که بر مبنا محیط و به روز باشد کاملا از کف بازار و میدانی که با جنس اطلاعات در بستر اینترنت متفاوت است
٢-حل و فصل دعاوی و اختلافات تجاری بین تجار دو کشور
٣-برقراری ارتباط با کمیسرهای اقتصادی دیگر کشور ها که ایران با آنان روابط حسنه دارد
٤-سازمان دهی هیات های ورودی و هماهنگی جلسات با تجار برجسته حوزه مربوطه
٥ -شناخت عمیق از آداب و رسوم کشور هدف
و زمانهای اوج تقاضا
ویژگیهای فردی؛
١-مسلط به زبان انگلیسی یا زبان کشور هدف
٢-دارا بودن تجربه تجارت خارجی
٣-هوش و شمه تجاری
٤-آگاهی از تحولات سیاسی اقتصادی جهان
استفاده از بازرگانان مقیم در کشورهای مقصد راهکاری است که باید همه جوانب آن را سنجید. آیا این شخص می تواند به طور کامل در اختیار بازرگانان ایران باشد و به عنوان رایزن نقش بپذیرد، رایزن سفیر اقتصادی ایران در کشور هدف است و میبایست به موضوع تجارت خارجی واقف باشد و تجربه ان را داشته باشد تا بتواند خود را جای تجار بگذارد و گماردن فردی با روحیه کارمندی سازگار با این منصب نیست روند انتخاب رایزن در انتخاب نهادی باشد که خود متولی امور بازرگانی کشور است قطعا بهتر مدیریت میشود.
توسعه صادرات کشور به اقصی نقاط عالم و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در گروی تلاش همه کارشناسان ،مدیران،صاحبان صنایع و همه افرادی است که ایثارگرانه برای تقویت بنیه های اقتصادی کشور از همه توانایی خود بهره میگیرند.
قطعا زحمات رایزنهای بازرگانی ما در گذشته بر فعالین اقتصادی پوشیده نیست و دست یافتن به برخی بازارها مانند حوزه خلیج فارس مرهون زحمات آن سربازان اقتصادی بوده است.
