چین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان، با داشتن بالاترین نرخ رشد اقتصادی در سطح بین المللی، از جمله کشور‌هایی است که بدون رویارویی مستقیم با آمریکا ، به دنبال کسب جایگاه برتر در جهان است. به همین دلیل برای دستیابی به این جایگاه در سال‌های اخیر با ابرقدرت‌ها در کنش و واکنش سیاسی، اقتصادی و یا نظامی بوده است. واشنگتن به عنوان اصلی‌ترین رقیب پکن بیشترین موانع را بر سر راه او قرار داده است.
ریاست جمهوری دونالد ترامپ و شروع تنشها بین آمریکا و چین
با روی کار آمدن دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶، جدال‌ها بین واشنگتن و پکن به تنش تبدیل شد. در ابتدا در بُعد تجاری، این تنشها بیش از دو سال دو کشور را درگیر خود کرد. اما پس از شیوع ویروس کرونا و اتهام واشنگتن علیه پکن بر سر شیوع این بیماری، تنشها ابعاد تازه‌ای به خود گرفته و هر روز تشدید می‌شود.
ترامپ، در طول دوره ریاست‌جمهوری خود با اقداماتی سعی کرد تا راه را بر گسترش فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی پکن ببندد؛ اقدماتی مانند حریم اقتصادی پکن، اعلام ممنوعیت سفر مقامات چینی به دلایل مختلف سیاسی و لغو مجوز اقامت بیش از هزار دانشجوی چینی که در آمریکا تحصیل می‌کردند. همچنین با دستور رئیس جمهور آمریکا خرید و فروش سهام توسط شرکت‌های سرمایه گذاری و صندوق‌های بازنشستگی از ۲۰ شرکت چینی ممنوع شد.
دریای جنوبی چین، از دیگر حوزه‌های پُرچالش بین واشنگتن و پکن است؛ با اینکه چین مالکیت تمامی این منطقه را از آن خود می‌داند اما مقامات آمریکا بارها با این توجیه که این منطقه از آبهای بین‌المللی به شمار می‌آید با انجام رزمایشهای مختلف و تحریک‌آمیز واکنش تند پکن را برانگیختند.
چین تهدید اصلی علیه منافع آمریکا در آسیا
مقامات آمریکا چین را «تهدید اصلی اقتصادی و نظامی علیه منافع واشنگتن در آسیا» می‌دانند. «ویلبر راس»، وزیر بازرگانی آمریکا، شرکت‌های چینی را بخش مهمی از فهرست سیاه این کشور برای قطع دسترسی دیگر شرکت‌ها به محصولات آمریکایی دانست و اذعان داشت از جمله شرکت‌هایی که در این فهرست قرار گرفته، شرکت «هواوی» است. این اظهارات وزیر بازرگانی آمریکا در شرایطی بیان شد که بنا بر گزارشها حجم مبادلات تجاری چین با اتحادیه اروپا شریک راهبردی آمریکا، برای نخستین بار از خود آمریکا پیشی گرفته است.
در ادامه این تنشها، حضور آمریکا در مرزهای دریایی چین و ارسال محموله تسلیحات نظامی به تایوان مسئله دیگری است که پکن را خشمگین کرده و بارها از آمریکا خواسته تا از گسترش روابط با تایوان پرهیز کند. تایوان از مناظق خودمختارِ چین است که مقامات آن سودای جدایی در سر دارند، اما چین با ارجاع و استناد به سیاست «چین واحد» به شدت مخالف جدایی تایوان از خاک خود است. تازه‌ترین پاسخ آمریکا به اعتراضهای مکرر مقامات چین علیه روابط واشنگتن و تایوان، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا ریاست گفتگو‌های اقتصادی با تایوان را برعهده «کیت کراچ» گذاشت. کراچ معاون وزیر امور خارجه آمریکا کسی بود که ماه سپتامبر با سفر به تایوان خشم چین را برانگیخت.
با وجود آنکه بیستم نوامبر، مذاکرات امریکا با تایوان موسوم به «گفتگوی مشارکت شکوفایی اقتصادی» آغاز خواهد شد، پمپئو مدعی شد واشنگتن همچون بیشتر کشور‌های جهان، روابط رسمی با تایوان ندارد ولی بر اساس قوانین آمریکا، موظف است ابزار دفاع از خود را در اختیار تایوان قرار دهد.
جدال‌ها میان دو ابرقدرت بین المللی با شروع و شیوع ویروس کرونا به اوج خود رسید، تاجایی که دونالد ترامپ قطع تمامی روابط با چین را بعید ندانست، دیگر حاضر به گفتگو با همتایان چنی خود نشد و خواستار تنبیه شدید پکن برای شیوع ویروس کرونا شد.
با افزایش این تنشها، لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی با جمعی از هم‌حزبی‌های خود نیز از لایحه‌ای در سنا رونمایی کرد که طبق آن اگر پکن گزارش کاملی درباره علل شیوع ویروس کرونا ارائه نکند، مشمول تحریم‌های آمریکا می‌شود. بسیاری از اطرافیان ترامپ و خود او بارها چین را به دلیل شیوع ویروس کرونا مقصر دانسته و اتهامات بسیاری بر این کشور وارد کرده‌اند.
چین به دفعات این اتهامات را رد کرده و از جامعه جهانی خواسته تا به این هجمه‌ها پایان بدهند و به فکر راه‌حلی برای مقابله به این ویروس باشند.
در ادامه تحریم‌های آمریکا علیه چین، اخیرا ۱۴ نفر از مسئولان این کشور به دلیل اتهامات مختلف سیاسی در فهرست تحریم قرار گرفتند. چین با محکوم کردن این تحریم‌ها، اقدام آمریکا را «دربردارنده اهدافی ناسالم برای مداخله در امور داخلی کشور خود، بسیار وقیحانه، غیرعقلانی و جنون آمیز» دانست.
اقدامات تلافی جویانه پکن در مقابل واشنگتن
با بالا گرفتن تنشها میان دو کشور، پکن ساکت نماند و در اقدامی متقابل، برخی مقامات دولتی، کنگره و کارکنان نهاد‌های غیردولتی آمریکا را را تحریم و اعلام کرد معافیت روادید برای دارندگان گذرنامه دیپلماتیک آمریکا که از هنگ نگ و ماکائو (دو شبه جزیره در دریای جنوبی چین و دارای بنادر آزاد تجاری ) بازدید می‌کنند را لغو می‌کند و از آمریکا خواست بیش از این در مسیر خطرناک و اشتباه پیش نرود.
انتخابات آمریکا ، پیروزی بایدن و هشدار ترامپ
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر برگزار شد و با تأیید آرای الکترال، جو بایدن به عنوان رئیس جمهور آینده امریکا معرفی شد. دونالد ترامپ رقیب او بارها در مناظرات، بایدن را حامی چین خطاب کرده و هشدار داد که اگر جو بایدن پیروز شود، چین صاحب آمریکا خواهد شد و بازار‌های سهام آمریکا به معنای واقعی کلمه سقوط خواهند کرد! ترامپ مدعی شد که شکست او در انتخابات چینی‌ها را بیشتر از همه خوشحال کرده است.
جو بایدن و آینده روابط سیاسی آمریکا و چین
با پیروزی جو بایدن و شاید رهایی یافتن چینی‌ها از تنشهای ایجاد شده از سوی ترامپ، پکن ابراز امیدواری کرد که روابط دو کشور در وضع بهتری نسبت به اکنون قرار گیرد و با دیدار‌هایی جهت رفع اختلافات، برای پیشرفت روابط در مسیر درست، تلاش کند. رئیس جمهور منتخب آمریکا هر چند موضع دقیق خود در برابر پکن را به وضوح بیان نکرده اما ممکن است او نیز رویکرد سختگیرانه را ادامه دهد.
جو بایدن در جریان یک نشست خبری درباره برنامه‌های سیاسی خود در ارتباط با دیگر کشور‌ها در آینده گفت: «برنامه‌ای برای تقویت تحریم‌ها و تعرفه‌هایی که دولت ترامپ علیه چین وضع کرده ندارد، اما تلاش می‌کند تا پکن «خطوط روشن» رعایت کند.»
چین امروز بسیار نیرومندتر از گذشته است و به قطب اقتصادی محکمی در جهان تبدیل شده و حضور او در حل‌و‌فصل بسیاری از مشکلات جهانی تاثیرگذار است. بایدن در مبارزات انتخاباتی خود به این مسئله اشاره داشت که وی ممکن است به جنگ تجاری بین آمریکا و چین پایان دهد چرا که سیاست ضدچینی و تعرفه‌های ترامپ باعث شده رشد اقتصادی آمریکا کاهش پیدا کند و ادامه این جنگ تجاری، اقتصاد آمریکا را به رکود عمیق خواهد کشاند.
